باید به کابینه فرصت داد

این سه وزیر در دولت سیزدهم هم حضور داشتند، خطیب و رحیمی در دو سمتی که بوده اند ماندگار شده اند، اما علی آبادی که در دولت سیزدهم وزیر صمت بود در این دولت به عنوان وزیر نیرو معرفی شده است. نکته مهم اما انتخاب یک زن به عنوان وزیر راه وشهرسازی است و به این ترتیب فرزانه صاق، دومین وزیر زن تاریخ جمهوری اسلامی خواهد بود.«آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی کابینه پیشنهادی با دکتر مجید ابهری جامعه شناس گفت وگو کرده که در ادامه می خوانید.

*دیدگاه شما درباره معرفی اعضای کابینه چهاردهم چیست؟آیا پزشکیان از همه ظرفیت های موجود به خوبی استفاده کرد؟

آقای پزشکیان بیش از همه نسبت به انتخاب اعضای کابینه حساسیت داشت وبه همین دلیل نیز با بررسی های لازم در نهایت کابینه را معرفی کرد. من معتقدم باید به کابینه جدید فرصت داد تا عیار واقعی آنها مشخص شود. این در حالی است که برخی از افراد معرفی شده افرادی هستند که درگذشته وزیر بوده و یا سمت های مهمی داشته اند.نکته مهمی که در انتخاب اعضای کابینه وجود داشت انتخاب خانم صادق به عنوان وزیر راه وشهرسازی بود که من معتقدم حضور یک زن به عنوان وزیر در دولت چهاردهم را به باید به فال نیک گرفت.هنوز قضاوت درباره عملکرد دولت چهاردهم زود است و باید به اعضای دولت فرصت داد تا توانایی های خود را نشان بدهند. آنچه مشخص است این است که آقای پزشکیان تلاش کرد با انتخاب کارگروه های مختلف از افراد تجربیات افراد متخصص استفاده کند تا بتواند بهترین افراد را برای کابینه خود انتخاب کند. در چنین شرایطی بهترین باید به این دولت نیز مانند همه دولت های گذشته فرصت داد.

*برخی انتقاد می کنند که چرا پزشکیان از وزرای دولت سیزدهم در کابینه خود استفاده کرده است.آیا این موضوع جای انتقاد دارد؟

هر دولتی دارای نقاط قوت و ضعفی است و دولت آقای رئیسی نیز این قاعده مستثنا نیست. به هر حال آقای پزشکیان مدعی تشکیل دولت وفاق ملی است و به همین دلیل من انتخاب وزرای دولت سیزدهم را نقطه قوت آقای پزشکیان می دانم و معتقدم برای تشکیل دولت وفاق ملی چنین رویکردی لازم است و آقای پزشکیان نیز در همین راستا حرکت کرده است. براساس اظهارات دست اندرکاران برخی از عزیزان مورد نظر برای اولین بار به عنوان وزیر انتخاب شده و درصد دیگری در کارنامه خود سابقه وکالت و ‌استانداری و سایر مناصب عالی را داشته و اولین تجربه وزارت برای آنها رقم می خورد. من معتقدم بزرگترین عوامل نقصان توان اجرایی و مدیریت در کشور ما تغییر و تحولات متصل و مستمر می باشد. در فاصله ای نه چندان دور از انتصاب به وزارت نوبت به انتخاب معاونین و سپس مدیران کل می گردد. در بعضی از سازمان ها و وزارت ها با تعویض وزیر زبان ولهجه ان سازمان نیز عوض می شود. و این امری طبیعی است که به قول فرمایش امیرالمومنین(ع) به مالک اشتر «سعی کن در انتخاب مسئولان صلاحیت و توانایی انها را بر رابطه ونزدیکی ترجیح بدهی» نظرات معتمدین ومسئولین منطقه ای نیز به عنوان مشاوره دریافت ومطالعه گردد. واقعا مردم و مخصوصا نسل پویا وکنشگر کشوراز دیدار چهره های یکنواخت اجرایی دلگیر و‌خسته هستند.

* یکی از چالش های اصلی کشور در سال های اخیرناکارآمدی و ناآگاهی برخی مدیران بوده است. در این زمینه پزشکیان با چه چالش هایی مواجه خواهد بود؟

بدون تردید یکی از مهم ترین مسائلی که چالش های اجتماعی را تشدید کرده ناکارآمدی مدیران بوده است.مردم ایران در طول تاریخ همواره وفاداری و ایمان به آرمان‌های فرهنگی و ملی را به اثبات رسانده‌اند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز تقدیس و حراست از مقدسات دینی را به معیارهای فوق پیوند زده‌اند. کمبودها، مشکلات اقتصادی همراه با گرانی‌ها و کمیاب شدن برخی از کالاها نیز نتوانست این ملت استوار را به زانو درآورد. 8سال جنگ تحمیلی؛ شهدا و جانبازان و آزادگان در دوران جنگ داغ‌های سنگینی بر سینه‌های خانواده‌های ایرانی از هر قوم و منطقه‌ای گذاشته و برخی از خانواده‌ها هنوز هم در انتظار سخت و تلخ بازگشت جگر گوشه‌های خود هستند. تحریم‌های چهل‌و‌چهار سال گذشته این مردم نستوه را با مشکلات متعدد روبه‌رو ساخته و مقاومت این ملت به الگوی تاریخی درجهان تبدیل شد. به یاد داشته باشیم که آزارهای مختلف یک ساعت و یک روز مردم را راحت نگذاشت و بلایای طبیعی و بیماری‌های متعدد از سیل و زلزله و کرونا و دشواری‌های دیگر نیز مزید بر علت‌ شده‌اند. توطئه‌های رنگارنگ و ریز ودرشت خارجی و داخلی نیز مشکلات امنیتی و برون مرزی برای دولت و نهادهای مرتبط ایجاد کرد. با این وجود آنچه موجب دلگیری دلسوزان و نخبگان قرار گرفت کم‌لطفی به ملتی با این همه سوابق و برنامه‌ها بودند. فقدان مدیریت منسجم، ضعف برنامه‌ریزی و کاستی‌های مدیریت در راستای مبارزه با فساد و تبعیض و رانت‌خواری از یکسو و در یک جمله کم توجهی به مشکلات مردم؛ از عوامل دوری و فاصله گرفتن از مدیریت و مدیران اجرایی بود.به همین دلیل اگر دولت چهاردهم می‌خواهد مشکلات مردم را حل کند باید بدون توجه به سلیقه سیاسی نخبگان و تنها بر اساس تخصصی که دارند از آنها استفاده کند.

*به نظر می رسد درشرایط کنونی جامعه ایران با انباشت چالش های اجتماعی مواجه شده است؟مدیران دولت پزشکیان در این زمینه با چه چالش هایی مواجه هستند؟

در مورد افزایش چالش های اجتماعی و سبب شناسی آنها باید گفت ضعف مدیریت از یک سو و عدم انسجام برنامه ریزی ها و نظارت ها؛ازسویی دیگر ارکان بروز تنش های اجتماعی است. اجرای بعضی از سیاست های اقتصادی بدون آماده سازی بسترهای فکری و اجتماعی؛ریل گذاری مناسبی برای ناراضی تراشی هرچه بیشتر و تشدید فشارهای اقتصادی از سوی افرادی که درآمدهای نجومی حاصل از ارزهای رقابتی برایشان قطع شده است اوضاع پیچیده و نا موزونی را خلق کرد که بعضی از تنش های سیاسی جامعه یا حداقل تشدید آنها ناشی از وضعیت یاد شده می باشد. طول تاریخ صدساله اخیر سکوت و نظاره مردم نباید به فراموشی و یاعبور از حوادث تعبیر شوند. واقعیت این است که دولت پزشکیان اگر باسرعتی خلاق و متفکرانه به ترمیم وپانسمان جراحی های اقتصادی نپردازد؛گرگ های درکمین نشسته در حمله به شاکله سیاسی واقتصادی کشور تردیدی به خود راه نخواهند داد. اعتماد اجتماعی بزرگترین پشتوانه هر نظام برای رشد وایجاد دوام در ارکان آن است.درست است که گرانی لجام گسیخته و کاهش ارزش پول ملی و کاهش تاسف بار ارزش ریال موجب آزار اقتصادی مردم مخصوصا اکثریت کم درآمد وبازنشسته وبیکار در جامعه است اما درد دشوارتر وغم سنگین تر از عوامل یادشده احساس دوری مردم از دولت واجزا مدیریت کشور می باشد.از نگاه علم سیاست آنچه یک نظام را در مقابل حوادث ومشکلات قدرتمند نموده وبه آن توان مقاومت و ایستادگی می دهد؛یکرنگی ومحرم دانستن مردم در مورد وقایع ریز ودرشت جاری می باشد.

*با توجه به شرایط موجود چه چشم اندازی پیش روی دولت پزشکیان می‌بینید؟

در ابتدای دولت رئیسی بارقه‌های امید در این زمینه وجود داشت اما امروز مانند گذشته نیست و برخی از وعده‌های مهم دولت سیزدهم محقق نشده است. کارآمدی بارزترین ویژگی در رشد و پیشرفت یک سازمان و یک جامعه پویاست.به همین دلیل گزینش افراد علاوه بر وجود شرایط تخصصی و حرفه‌ای باید برخوردار از توانمندی از ایفای مسئولیت های مرتبط باشد.یک مدیر موفق علاوه بر تحصیلات و تجربیات لازم باید از امتیازات شغلی و ضرایب حرفه ای مثل سلامت روح و روان توانمندی های حرفه ای برخوردار باشد. چنین مدیری باید دارای توانایی های علمی و تجربی، قدرت تصمیم گیری و توانایی پذیرش نقاط ضعف و تلاش برای جبران آنها را داشته باشد.شور بختانه در دوران کنونی به توانمندی های حرفه ای چندان توجه نمی شود و قبیله سالاری مبتنی بر روابط را می توان در برخی انتصابات مشاهده کرد.محدود شدن دانش اینگونه مدیران به اطلاعات تعداد محدودی از اطرافیان اداری بود که موجب انباشت مشکلات خاص محلی شده و می شود.بیان برخی وعده های نسنجیده از سوی برخی از گزینه های اجرایی باعث بدبینی مردم مخصوصا لایه های نخبگانی به کلیت دولت شده است. در شرایط کنونی نیز کم توجهی به نیروهای موجود در خود سازمان‌ها وجود دارد.در بدنه اجرایی بسیاری از دوایر و وزارتخانه ها نیروهای متعهد متخصص و امین حضور دارند که مورد قبول و احترام کلیت یک سازمان می باشند؛با به کارگیری اینگونه عناصر ضمن جلب اعتماد و همکاری اجزای یک سازمان می توان زودتر و موثر تر بر موانع و مشکلات غلبه نمود. نا آشنایی مدیران تازه وارد با سازمانهای غیر رسمی در بدنه سازمان موجب تنش‌های اجرایی و در نتیجه تضعیف سیستم خدمت رسانی به مردم شده است.محدود شدن دایره انتصابات و ارزیابی های مدیران جدید الورود به فرصت طلبان و اعضای ناکارآمد در یک سازمان موجب ایجاد خدشه در عدالت اجرایی شده است. در چنین شرایطی نزدیک شدن به مدیران ارشد و تازه وارد برای نیروهای دلسوز و مخلص دشوار است و به همین دلیل باعث انزوا و دلسردی اینگونه نیروها می گردد. این در حالی است که پزشکیان باید بتواند این شرایط را تغییر بدهد.