پزشکیان باید در کابینه عدالت جنسیتی را رعایت کند

این در حالی است که در روزهای اخیر گمانه زنی های مختلفی درباره احتمال حضور زنان در سمت های مختلف کابینه وجود داشته است.«آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی این موضوع با دکتر زهرا نژاد بهرام، فعال حوزه زنان و عضو سابق شورای شهر گفت وگو کرده است . او معتقد است:« دولت پزشکیان در بستر تحولات سخت و دشوار سیاسی اجتماعی و اقتصادی آماده ایفای نقش می‌شود دولتی که بر آمده از دغدغه‌های مردمانی است که سال‌های سخت پس از خروج امریکا از برجام را تجربه کردند. دولتی که بر‌ای مرهم و ارائه راهکار مناسب برای دردهای ناشی از جراحی اقتصادی بر پیکر مردمانش آماده می‌شود.در چنین شرایطی شیوه‌ای که مسعود پزشکیان برای معرفی وزرای خود انتخاب کرده است برای اولین بار است که در کشور اجرا می‌شود و از رهگذر کارگروه‌های ذکر شده بهترین نتیجه به دست می‌آید.امیدواری که وجود دارد این است که دولت پزشکیان رویکرد متفاوتی نسبت به زنان در پیش بگیرد. دولتی که آرای خود را از زنان و مردان این سرزمین به دست آورده نیازمند ایجاد فرصت‌های برابر برای تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی است. زنان این سرزمین با بالندگی و توانمندی و دانش کسب شده اکنون آماده تصمیم‌گیری هستند.» در ادامه این گفت وگو را می خوانید.

*مطالبات زنان در دولت سیزدهم به چه میزان محقق شد و چه میراثی در این زمینه به پزشکیان رسید؟

دولت سیزدهم مشخصا درباره زنان وعده ای نداده بود امــا انتظار می رفت باتوجه به اینکه رییس دولت سیزدهم وعده ایجاد ســالی یک میلیون شغل را داده بود و همچنیــن اعلام کرده بود که سالی یک میلیون مسکن ایجاد می کند، رویکردهای مشــخصی نیز نسبت به زنان داشــته باشد چراکه نیمــی از جمعیت زنان هســتند. هم اکنون نرخ بیکاری زنــان تحصیلکرده دو برابر مردان تحصیلکرده است و در کل هم نرخ بیکاری زنان همیشه دو برابر مردان بوده است.

سهم زنان از این وعده یک میلیون شغل ظاهرا مورد نظر نبوده است چرا که بیکاری زنان همچنان روبه رشد است. امروزه نرخ اشــتغال زنان حدود ۱۴ درصد اســت در حالی که در پایان دولت آقای روحانی نرخ اشــتغال بین ۱۵ تا ۱۶ درصد بود.

میزان مدیران زن نزدیک به ۲۵ تا ۲۶ درصد بود که در بخش های مختلف سازمان های دولتی و دستگاه های اداری فعالیت می کردند اما متاسفانه در دولت سیزدهم این به نرخ ۵ الی ۶ درصد رسید. با توجه به جراحی اقتصادی و اقدامات نابهنگامی که در حوزه اقتصاد صــورت گرفت و افزایش نــرخ تورم بین ۴۰ تا ۵۰ درصد در کشــور و افزایش نرخ دلار تا ۶۰ هزار تومان و ۱۰ برابر شــدن نرخ مسکن نسبت به سال ۱۴۰۰ فشار معیشت کمر خانوار را خم کرد. در چنین شرایطی یکی از بخش هایی که در این میان هزینه بسیار داد زنان بودند.

اینها هم زنان سرپرست خانوار و هم زنانی که در خانواده زندگی می کردند چراکه حداقل معیشــت را هم نمی توانســتند برای خانواده خودشان تامین کنند یعنی بیشــترین هزینه را زنان می پردازنــد و در واقع خانوارها می پردازند.در این راستا اگر بخواهیم نقش دولت ســیزدهم در ارتباط با زنان را در حــوزه رفاه، تامین معیشت، مســکن و بهداشت بســنجیم می توانیم بگوییم که فقر زنانه تر شــده است و این بزرگتریــن علامتی بود که دولت سیزدهم به جامعه داد.ناامنی اجتماعی که ناشی از حضور گشت ارشاد در خیابان هاست برجسته ترین رفتاری بود که نسبت به زنان در دولت سیزدهم دیده شد که خود موید نوعی ناامنی اجتماعی برای زنان است ، چراکه تشدید فشارها منجر به بروز خشونت به همه و افزایش آن می شود، اعم از با حجاب یا بدون حجاب.

*با توجه به تشکیل کارگروه درباره انتخاب اعضای کابینه و مدیران دولت آینده چه انتظاری از دولت چهاردهم در حوزه زنان دارید؟

من معتقدم دولت پزشکیان در بستر تحولات سخت و دشوار سیاسی اجتماعی و اقتصادی آماده ایفای نقش می‌شود دولتی که بر آمده از دغدغه‌های مردمانی است که سال‌های سخت پس از خروج امریکا از برجام را تجربه کردند. دولتی که بر‌ای مرهم و ارائه راهکار مناسب برای دردهای ناشی از جراحی اقتصادی بر پیکر مردمانش آماده می‌شود.در چنین شرایطی شیوه‌ای که مسعود پزشکیان برای معرفی وزرای خود انتخاب کرده است برای اولین بار است که در کشور اجرا می‌شود و از رهگذر کارگروه‌های ذکر شده بهترین نتیجه به دست می‌آید.امیدواری که وجود دارد این است که دولت پزشکیان رویکرد

متفاوتی نسبت به زنان در پیش بگیرد. دولتی که آرای خود را از زنان و مردان این سرزمین به دست آورده نیازمند ایجاد فرصت‌های برابر برای تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی است. زنان این سرزمین با بالندگی و توانمندی و دانش کسب شده اکنون آماده تصمیم‌گیری هستند. این دولت که در بستر چنین مطالباتی توانسته راه خود را بگشاید باید با نگاهی دیگر تدارک لازم برای مشارکت را فراهم کند. بی‌توجهی به هر یک از موارد ذکر شده، یعنی ناکامی مردمانی که با امید صندوق رای را به امید مأمنی مطمئن و دور از خشونت برای بیان نظرات و خواسته‌های‌شان انتخاب کرده‌اند. از این رو حضور زنان در بالاترین رده‌های سیاستگذاری و

کابینه این دولت یعنی باور به نقش موثر زنان در ایجاد دولت ترمیم و اصلاح است. دولت اول پزشکیان باید در نمایندگی نیمی از جامعه یعنی زنان پرچمدار باشد چرا که اگر نبود تلاش‌های زنان و مردان برای موفقیت ایشان در انتخابات چهاردهم ریاست‌جمهوری چه در عرصه رای دهندگی و چه در عرصه آماده‌سازی جامعه برای ارائه رای و چه در تبلیغ برای اقبال به سوی پزشکیان شاید شرایط تغییر می کرد.

دولت سیزدهم مشخصا درباره زنان وعده ای نداده بود امــا انتظار می رفت باتوجه به اینکه رییس دولت سیزدهم وعده ایجاد ســالی یک میلیون شغل را داده بود و همچنیــن اعلام کرده بود که سالی یک میلیون مسکن ایجاد می کند، رویکردهای مشــخصی نیز نسبت به زنان داشــته باشد چراکه نیمــی از جمعیت زنان هســتند. هم اکنون نرخ بیکاری زنــان تحصیلکرده دو برابر مردان تحصیلکرده است و در کل هم نرخ بیکاری زنان همیشه دو برابر مردان بوده است

*دولت پزشکیان می بایست چه اولویت هایی در حوزه زنان در پیش بگیرد؟

دولت اول پزشکیان باید در بستری شکل بگیرد که امید را ناامید نکند. این دولت یقینا می‌د‌اند که طی سه سال گذشته چه سختی بر زنان این سرزمین وارد آمده است. از تحمل فشار اقتصادی و گسترش فقر گرفته تا آسیب های اجتماعی به بهانه‌های مختلف نظیر گشت ارشاد. از زنانه شدن فقر گرفته تا نداشتن نمایندگانی پویا و موثر برای طرح مسائل مبتلابه در عرصه تصمیم‌گیری، از ناکامی‌های جست‌وجوی شغل برای دختران و زنان جوان گرفته تا نداشتن فرصت‌های امید به آینده. از فیلترینگ گرفته که فرصت‌های خوداشتغالی را نیز از آنها سلب کرده تا بی‌توجهی به ایجاد امکانات لازم برای حضور موثر اجتماعی و سیاسی. در چنین شرایطی کابینه وی نیازمند مشارکت موثر و چشمگیر زنان است. زنانی که دوشادوش مردان در عرصه رای دهندگی و رای گیرندگی فعالیت کردند تا دولت عدالت و انصاف را روی کار بیاورند و یقینا نگاه منصفانه نخستین تصویر این دولت خواهد بود و آن شکل نمی‌گیرد مگر با مشارکت همه نمایندگان جامعه در نسبتی متناسب. امروز چشم‌های امید نزدیک به 50 درصد افراد واجد شرایط برای رای دهندگی که پای صندوق‌های رای حاضر شدند و نزدیک به 17 میلیون نفر آنها به پزشکیان رای دادند در این است که تصویر کابینه را برآیند مطالبات خود ببینند. این مهم به معنای آن است که حدود 50 درصد از این واجدان شرایط به صندوق نیامدند، اگر چه مطالبات بر زمین مانده‌شان همچنان باقی است. نیمی از جمعیت حضور نیافته به ‌طور تقریب زنان هستند پس دولت پزشکیان باید پاسخگوی آنان نیز باشد حتی پاسخگوی زنانی که به رقیب ایشان رای دادند. عینی کردن عدالت جنسیتی و انصاف، نخستین نشانه‌اش در ترکیب کابینه است وگرنه بی پاسخی به آرا یقینا امید‌ها را با رگه‌هایی از ناامیدی همراه می‌کند.

*با توجه به شرایط موجود به چه میزان نسبت به تغییر وضعیت زنان در مدیریت کشور خوشبین هستید؟

واقعیت این است که ما با یک قصور در نادیده گرفتن زنان در حوزه های مدیریتی در گذشته روبه‌رو شدیم.

بسیاری از پست‌هایی که در گذشته در اختیار زنان بود، متاسفانه از آن‌ها سلب شد و با توجه به رقم‌های متفاوتی که منتشر شده، به نظر می‌رسد که میزان حضور زنان در حیطه‌های مدیریتی ارشد، به‌ جز مدارس دخترانه که اصلا متفاوت است موضوعش و جزو مدیریتی‌های ارشد کشور به حساب نمی‌آید، زیر ۱۰ درصد است و ولی در برخی دوره ها حدود ۲۵ یا ۲۶ درصد از پست‌های مدیریتی کشور در اختیار زنان بود با توجه به مصوبه‌ای که از طرف دولت ارائه شده بود. بر اساس مصوبه شورای عالی اداری قرار بود ۳۰ درصد پست‌های مدیریتی در اختیار زنان قرار بگیرد. پیش‌بینی‌ام برای آینده این است که با توجه به رویکرد آقای پزشکیان، امید آن می‌رود که رویکرد سه‌گانه عدالت، انصاف و حق را مورد توجه قرار دادند و این را آرمان خودشان معرفی کردند، ما مجددا بتوانیم با حداقل یک درصد پیش‌بینی‌ شده در دولت قبل را بتوانیم تحقق دهیم و زنان در عرصه مدیریت‌های اقشار کشوری، حضور موثری داشته باشند. از سوی دیگر عدالت جنسیتی باید مورد توجه رئیس جمهور قرار داشته باشد تا زمان جامعه بتوانند با توانایی و تخصصی که دارند در تصمیم گیری های جامعه نقش داشته باشند.در صورتی که رئیس جمهور در کابینه خود از زنان استفاده نکند با این سوال مواجه خواهد بود که چرا در حالی که نیمی از کسانی که به شما رأی دادند و نیمی از جمعیت جامعه که زن هستند در کابینه شما نماینده ندارند.این در حالی است که بیشترین مطالبات در اعتراضات سال1401 متعلق به زنان جامعه بود و در سال های اخیر زنان با چالش های مهم اجتماعی مانند گشت ارشاد مواجه بوده اند. در نتیجه مطالبات زنان از رئیس جمهور جدی است و آقای پزشکیان باید در این زمینه رویکرد مثبت و سازنده ای را در پیش بگیرد.