هگمتانه در احاطه زمین‌های سوخته

 ثبت جهانی این اثر بی‌شک فرصتی ارزشمند برای جذب گردشگران به استان همدان و ایران به حساب می‌آید.حضور انبوه گردشگران در محوطه ثبت جهانی شده هگمتانه اما الزامات و شرایط خاصی را می‌طلبد و لازم است که این محوطه باستانی شرایط ایده‌آلی برای استقبال از گردشگران داشته باشد. بازدید میدانی خبرنگاران از این محوطه باستانی اما نشان می‌دهد که علی‌رغم تمام اقدامات مثبت انجام گرفته و سنگفرش مسیر ورودی و جلوگیری از ورود خودرو به اطراف هگمتانه اما این محوطه باستانی همچنان با چالش‌های ریزو درشتی مواجه است. بخش وسیعی از محوطه هگمتانه با بقایای سوخته گیاهان خود رو احاطه شده و حریم منظری این اثر فاخر تاریخی مخدوش شده و ظاهری نازیبا پیدا کرده است.از سوی دیگر توضیحات ارائه شده در کنار آثار تاریخی هگمتانه نیز محدود بوده و اطلاعات ارائه شده بیشتر به چگونگی کشف توسط باستان شناسان محدود شده و چیز زیادی از گذشته و تاریخ آثار را روایت نمی‌کند و نیاز به  روزرسانی دارد. آنچه مسلم است برای ارائه بهتر خدمات گردشگری در این محوطه ثبت جهانی شده لازم است که اقدامات اساسی صورت گیرد و ساماندهی محوطه اطراف هگمتانه و معرفی مناسب‌تر آثار تاریخی آن باید مد نظر قرار گیرد. حجت‌ا... مرادخانی، پژوهشگر و مدرس دانشگاه در خصوص مخاطرات مخدوش شدن حریم منظر هگمتانه بر اثر سوختن گیاهان خودروی اطراف آن گفته اصولا در ۱۹۷۲ یکی از معیارهای ثبت جهانی اثر کنوانسیون رعایت شدن مسائل مرتبط با حریم منظر است. در ایران منظر ساسانی فارس منظر فرهنگی اورامانات و منظر تاریخی فرهنگی شوش به ثبت رسیده است. در تمام این آثار ثبت شده به همان اندازه که خود اثر و عرصه آن حائز اهمیت و واجد ارزش‌های جهانی برای ثبت است منظر اثر هم دقیقا همین اهمیت را دارد.

او افزود: متاسفانه در بسیاری از سایت‌های تاریخی و فرهنگی کشور اهمیت کمی برای حریم منظر قائل هستیم. براکنده سازی زباله در سایت‌ها و تولید نشدن محتوای موثر در خصوص حفاظت از حریم منظر برای مخاطبان و گردشگران از جمله عوامل ضعف این حوزه است باید اذعان داشت که در ایران حریم منظر جز اولویت‌ها نیست و صرفا چنانچه امکانش را داشتیم و اعتباری باقی ماند و نیروی کافی داشتیم، آنگاه به منظر اثر می‌پردازیم. طبیعتا زمانی که گردشگر با حریم منظر مخدوش مواجه شود از بازدید خود حس خوبی دریافت نخواهد کرد. در واقع گردشگر خارجی به خود می‌گوید ایرانی‌ها یک چنین تمدن و گذشته با ارزشی دارند اما قدر آن را نمی‌دانند.

*نادر نینوایی

 فعال حوزه میراث فرهنگی