ایران نباید در زمینی که اسرائیل طراحی کرده بازی کند

 این در حالی است که اغلب رهبران کشورهای جهان ایران را به خویشتن داری بیشتر دعوت کرده اند. با این وجود در شرایط کنونی سوال مهم این است که کنش و واکنش ایران نسبت به تنش احتمالی چه خواهد بود. این در حالی است که مقامات ایرانی از پاسخ قطعی ایران نسبت به ترور هنیه در تهران سخن می گویند. در چنین شرایطی جو بایدن گفت که امیدوار است ایران از تهدید‌های خود در ارتباط با این مسأله صرف‌نظر کند.وی در پاسخ به اینکه آیا ایران از تهدید‌های خود صرف‌نظر می‌کند یا خیر، گفت: «امیدوارم این طور باشد؛ نمی‌دانم». در چنین شرایطی سازمان رادیو و تلویزیون رژیم صهیونیستی مدعی شد که مراکز نظامی این رژیم هدف حمله تلافی جویانه ایران خواهد بود. سازمان رادیو و تلویزیون رژیم صهیونیستی، مدعی شد: ارزیابی‌ها حاکی از آن است که ایران در حمله احتمالی خود تاسیسات نظامی در مرکز اسرائیل را هدف خواهد گرفت.این رسانه رژیم صهیونیستی ادعا کرد: اسرائیل در صورت حمله ایران پاسخ خواهد داد، ولی پاسخی که منجر به جنگ نشود.«آرمان ملی» برای تحلیل و پیامدهای شرایط ملتهب منطقه با قاسم محبعلی، تحلیل گر روابط بین الملل گفت وگو کرده که در ادامه می خوانید.

*در روزهای اخیر گمانه زنی درباره نحوه واکنش ایران به ترور هنیه در تهران بالا گرفته است.با توجه به مواضع مقامات ایران و اتفاقاتی که در روزهای اخیر رخ داده واکنش ایران چه خواهد بود؟

امکانات و تجهیزات ایران مشخص است و زیاد تفاوتی با حمله قبلی به اسرائیل نکرده است.به همین دلیل انتظار این است که ایران در حد همان اقدام قبلی واکنش نشان بدهد مگر اینکه سیاست ها تغییر کرده باشد و ایران به دنبال این باشد که پاسخ جدیدی به اسرائیل بدهد.این نکته را نیز باید در نظر گرفت که اگر پاسخ ایران باعث کشته شدن غیرنظامیان در اسرائیل شود می تواند صورت مسأله را تغییر بدهد و شرایط به سود اسرائیل تغییر بدهد.

برخی در کشور در چنین شرایطی هیجانی و احساسی می شوند و به شکلی موضع گیری می کنند که حتما باید پاسخی داده شود که طرف مقابل نابود شود. این در حالی است که در جهان امروز چنین رویکردهای مورد توجه نیست و کشورها بیش از هر چیزی به منافع ملی خود توجه می کنند.بدون تردید کسانی که ترور هنیه را در تهران طراحی و اجرا کرده اند بیش از همه به دنبال این هستند که ایران را وارد یک جنگ منطقه ای و تمام عیار کنند

*اگر ایران به این ترور پاسخ ندهد با سوال های زیادی مواجه می شود و اگر پاسخ بدهد نیز این احتمال وجود دارد که با مخاطرات زیادی مواجه شود. در چنین شرایطی بهترین تصمیم چیست؟

کشوری که در راستای عقلانیت حرکت می کند در مرحله نخست به منافع ملی خود توجه می کند و تلاش می کند منافع ملی را در اولویت قرار بدهد.برخی در کشور در چنین شرایطی هیجانی و احساسی می شوند و به شکلی موضع گیری می کنند که حتما باید پاسخی داده شود که طرف مقابل نابود شود. این در حالی است که در جهان امروز چنین رویکردهای مورد توجه نیست و کشورها بیش از هر چیزی به منافع ملی خود توجه می کنند.بدون تردید کسانی که ترور هنیه را در تهران طراحی و اجرا کرده اند بیش از همه به دنبال این هستند که ایران را وارد یک جنگ منطقه ای و تمام عیار کنند و به همه جوانب آن اندیشده اند.به همین دلیل در شرایط کنونی تصمیم گیران جامعه باید به این نکته توجه کنند که آیا وارد شدن به چنین جنگی به سود منافع ملی است و منافع ایران در سطح منطقه است و یا خیر.از سوی دیگر آیا چنین جنگی به سود کشورهای منطقه مانند عربستان،سوریه،اردن،یمن،عراق، لبنان و حتی فلسطین است و یا خیر.بدون تردید وقوع چنین جنگی نه به سود ایران است و نه کشورهای منطقه. با این وجود تندروهایی که در منطقه و آمریکا حضور دارند که به دنبال شکست دموکرات ها در انتخابات آینده هستند تلاش می کنند به این جنگ دامن بزنند.من فکر می کنم منافع ایران در صورتی که وارد جنگ تما م عیار شود تأمین نمی شود و بهتر است که ایران چینن رویکردی در پیش نگیرد.ایران نباید در زمینی که اسرائیل برای آن طراحی کرده بازی کند و از تصمیمات احساسی و هیجانی پرهیز کند.

*بایدن برای حمایت از نتانیاهو در مقابل ایران برای وی شرط گذاشته که پس از پایان تنش آتش بس را بپذیرد. این در حالی است که لحن بایدن در آخرین گفت وگویی که با نتانیاهو داشته نیز محترمانه نبوده است.آیا بایدن به صورت جدی از اسرائیل در مقابل ایران حمایت خواهد کرد یا اینکه تنها برای رفع تکلیف با اسرائیل همکاری خواهد کرد؟

موضوع حمایت از اسرائیل برای آمریکا یک موضوع نهادینه شده،استراتژیک و راهبردی است و تفاوتی نمی کند که چه دولت و با چه رویکردی در آمریکا قدرت را در اختیار داشته باشد. با این وجود جمهوری خواهان رابطه نزدیک تری با نتانیاهو دارند و ترامپ نیز در صورتی که به قدرت برسد حمایت بیشتری از وی خواهد کرد. این در حالی است که دولت های دموکرات در آمریکا اعم از دولت اوباما،بایدن و یا هریس در صورت که در انتخابات آینده به پیروزی برسد با نتانیاهو با چالش مواجه هستند.در واقع دولت نتانیاهو موضوع ویژه ای برای دولت ها در آمریکا به شمار می رود.در شرایط کنونی اگر هر حمله ای به اسرائیل شود هر دولتی که در آمریکا روی کار است از اسرائیل حمایت خواهد کرد و این وضعیت درباره ایران نیز وجود دارد.حتی اگر متحدان آمریکا یعنی کشورهایی مانند مصر،عربستان و اردن نیز به اسرائیل حمله کنند آمریکا با آنها وارد جنگ خواهد شد.

*برخی منابع ایرانی عنوان کرده اند که ایران به دنبال هدف قرار دادن مراکز نظامی اسرائیل است. در صورتی که این اتفاق رخ بدهد احتمال واکنش اسرائیل زیاد خواهد بود.آیا در چنین وضعیتی ایران و اسرائیل وارد یک دور تسلسل از تنش و درگیری خواهند شد؟

اینکه ایران از طریق نظامی و درگیری می تواند به اهداف خود دست پیدا کند و یا از طریق دیپلماسی نیازمند بررسی و واکاوی دقیق است.کسانی که در ایران تصمیم گیری می کنند باید به خوبی به پیامدهای تصمیمی که می گیرند توجه کنند. نکته مهمی این است که اگر ایران اقدامی انجام بدهد و غیرنظامیان در اسرائیل کشته شود به احتمال زیاد اسرائیل نیز مقابله به مثل خواهد کرد ودر چنین شرایطی احتمال اینکه جنگ در منطقه گسترش پیدا کند وجود خواهد داشت.در چنین شرایطی احتمال اینکه ایران وارد یک جنگ تمام عیار ناخواسته شود زیاد است.نکته دیگر اینکه با روی کار آمدن دولت آقای پزشکیان این امیدواری به وجود آمده بود که با رویکرد تعاملی با کشورهای منطقه و جهان دولت چهاردهم بتواند مشکلات کشور را حل کند که به نظر می رسد تندروهای داخلی و خارجی به دنبال تغییر مسیر دولت و فشل کردن آن هستند.تندروهای داخلی و خارجی از اینکه ایران وارد یک جنگ تمام عیار شود سود می برند. به همین دلیل نیز حتما دولت آقای پزشکیان و کسانی که در اطراف وی قرار دارند نباید اجازه بدهند ایران وارد یک تنش و درگیری شود که پایان آن مشخص نیست.

*آیا ترور هنیه به دلیل تحت تأثیر قرار دادن آغاز دولت پزشکیان بود که به دنبال تعامل با جهان است؟

من فکر می کنم آمریکا و کشورهای اروپایی به دنبال گسترش جنگ نیستند و به همین دلیل نیز از ایران و طرف مقابل می خواهند که خویشتن داری بیشتری از خود نشان بدهند.در چنین شرایطی پزشکیان می تواند از این شکاف استفاده کند و به جای اینکه ایران را وارد جنگ تمام عیار کند تلاش کند صلح را در خاورمیانه افزایش بدهد و کشورهای منطقه را به همگرایی و صلح بیشتر دعوت کند.پزشکیان حتی می تواند با هنر دیپلماسی کمک کند که در غزه آتش بس صورت بگیرد.در چنین شرایطی پزشکیان هم به سود ایران و فلسطین عمل کرده و هم اجازه نداده کشورهایی که به دنبال تنش در خاورمیانه هستند به اهداف خود دست پیدا کنند.باید منتظر ماند که آیا چنین توانایی در دولت آقای پزشکیان وجود دارد یا خیر.

*ترور هنیه در تهران نشان داد که حفره های امنیتی در کشور وجود دارد که مهمانی با چنین حساسیتی در تیررس اسرائیل قرار گرفته است.ایران برای پر کردن این حفره های امنیتی چه اقداماتی باید انجام دهد؟

این مشکلات از دیرباز در کشور وجود داشته که هم دلیل فنی دارد و هم سیاسی.هر دو موضوع نیز باید به صورت تخصصی مورد بحث و بررسی قرار بگیرد. در گذشته نیز افراد مختلفی در ایران توسط اسرائیل ترور شده اند و اتفاقاتی رخ داده که نشان می دهد در فضای امنیتی کشور حفره هایی وجود دارد.هنگامی که نیروهای نظامی سیاسی می شوند این احتمال وجود دارد که چنین اتفاقاتی در کشور رخ بدهد. هنگامی که فردی از حرفه خود دور شود و بیشتر به مسائل سیاسی توجه کند این احتمال وجود دارد که از وظایف محوله خود عدول کند و اتفاقاتی مانند آنچه درباره هنیه در تهران رخ داد دوباره تکرار شود.