راهکار خروج از بحران داغ

راهکاری که توانست تا حد زیادی مانع از قطع برق خانگی در سراسر کشور شود. اما کارشناسان معتقدند درپیش گرفتن چنین روشی با توجه به استمرار تغییرات اقلیمی و کمبود انرژی، در آینده‌ای بسیار نزدیک تولید و زندگی در همه ابعاد را دچار بحرانی خواهد کرد که درمان آن نیاز به هزینه‌های بسیار مالی و غیرمالی دارد. کارشناسان معتقدند؛ مقابله با این بحران تنها در گرو اقدامات یک سازمان یا نهاد نیست، بلکه رویکردی چندوجهی است که نیاز به تعامل سازمان‌های ذیربط با حضور مدیران کارآمد با شتاب هر چه بیشتر است، چرا که بر اساس پیش‌بینی‌ها ایران در قرن 21 با بحران شدید افزایش دمای بسیار مواجه خواهد شد که مواجهه با آن نیاز به برنامه‌ریزی مطلوب از همین امروز دارد.

رکوردزنی‌های جدید گرمای هوا

به گزارش آرمان ملی، گرمای هوا طی چند روز گذشته در حال رکوردزنی‌های جدید در دنیاست تا حدی که به گزارش سرویس آب وهوای اتحادیه اروپا، گرم‌ترین روزهای سال در ماه گذشته ثبت شده است که دولت‌ها را با چالش‌های جدی جهت تامین برق وسایل سرمایشی، شیوع بیماری‌های محیطی در شرایط گرمای شدید، مقابله با خاموشی‌های پراکنده، تعطیلی واحدهای صنعتی به منظور تامین برق خانگی و... روبه‌رو کرده است. کارشناسان معتقدند؛ استفاده از سوخت‌های جایگزین و سرمایه‌گذاری در حوزه تجدیدپذیرها و توسعه استفاده از پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی برای تولید برق و... از جمله راهکارهایی به شمار می‌آید که می‌تواند سایه سنگین بحران در این زمینه را اندکی رفع کند. قطعاً در این راستا؛ پیاده‌سازی سیستم‌ها و فناوری‌های کارآمد انرژی برای کاهش مصرف انرژی، توسعه و استفاده از انرژی زمین گرمایی، نیروی برقابی و انرژی زیست توده نیز از جمله روش‌هایی به شمار می‌آیند که می‌توانند در مسیر مقابله با بحران کمبود انرژی به کار آیند. بر این اساس همچنین استفاده از وسایل سرمایشی غیراستاندارد و جایگزین کردن سیستم و تکنولوژی‌های نوین روشنایی، سرمایشی و کم مصرف در ساختمان‌ها می‌توانند حجم وسیع مصرف انرژی در ابعاد مختلف به ویژه «برق» در کشور را کاهشی کنند. بدیهی است، نهادهای مسئول و ذیربط در حوزه ساخت وساز مانند نظام مهندسی، شهرداری و... باید با اِعمال ممیزی‌های انرژی برای شناسایی مناطق اتلاف انرژی و اجرای راه حل‌ها مشکل اِتلاف انرژی در سطح کشور را کمتر کنند. همچنین توجه به گزینه‌های حمل و نقل با مصرف انرژی، مانند وسایل نقلیه الکتریکی و حمل و نقل عمومی و توسعه استفاده از اتومبیل‌های برقی کم مصرف می‌تواند چالش‌های بحران تغییرات اقلیمی را بهبود بخشند.

هوشمندسازی ساختمان و به کارگیری انرژی در سطح خرد و کلان

این گزارش می‌افزاید؛ بر اساس تجارب جهانی، توسعه و استفاده از فناوری‌های ذخیره‌سازی انرژی، مانند باتری‌ها، برای ذخیره انرژی اضافی تولید شده از منابع تجدیدپذیر، پیاده‌سازی شبکه‌های هوشمندی که  توزیع و ذخیره انرژی را به طور موثر مدیریت کنند نیز می‌توانند میزان مصرف انرژی در حوزه‌های مختلف را به نحو مطلوبی مدیریت کنند که پاسخی مناسب به تغییرات اقلیمی در حوزه عرضه و مصرف انرژی تلقی می‌شوند. بر این اساس سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری‌های شبکه هوشمند، توسعه فرهنگ مصرف بهینه انرژی و درنظر گرفتن جوایز برای کاربران با این روش‌ها و... می‌تواند از جمله رویکردهایی باشند که می‌تواند آمار تلفات انرژی و مدیریت بهینه مصرف را ارتقا بخشند.

سهم ناچیز انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر از تامین برق

حمیدرضا صالحی، کارشناس حوزه‌‌ برق، در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» معتقد است تغییرات اقلیمی موجب گرم‌‌‌تر شدن هوا شده است و باید برای تخمین میزان تقاضای برق به آن توجه کرد. وی با اشاره به افزایش ۶ تا ۷درصدی تقاضای برق نسبت به ماه مشابه سال گذشته بیان کرد: زمان پیک مصرف برق در سال‌جاری، زودتر از سال گذشته رسیده است که این امر را می‌‌‌توان به دو مورد افزایش تقاضا و افزایش شدت گرما نسبت داد. به عقیده‌‌ این کارشناس حوزه‌‌ برق، با توجه به افزایش تقاضا به دلیل افزایش مصرف مردم از وسیله‌‌‌های برقی و همچنین گرمایش هوا، می‌‌‌توان میزان تقاضای برق در سال آینده را تخمین زد و از همین حالا به فکر افزایش تولید برق بود؛ زیرا اگر شرایط با همین برنامه و روند مدیریتی پیش برود، در سال آینده، وضعیت ناترازی برق حادتر خواهد شد. صالحی با اشاره به میزان مصرف بخش خانگی از برق گفت: مجموع مصرف خانگی برق، حدود ۴۵‌درصد از کل برق تولیدی کشور است. به طور کلی برنامه‌‌ دولت تلاش برای برق‌‌‌رسانی به خانوار است و صنایع در اولویت دوم تامین برق قرار دارند. ولی به دلیل توافقاتی که در سال گذشته میان بعضی از صنایع و صنعت برق بوده است، ممکن است به دلیل عمل به آن تعهدات بخشی از برق خانگی نیز قطع شود. این کارشناس معتقد است که تامین برق صنایع باید در اولویت باشد؛ زیرا صنایع به دلیل مولد بودن با تولید، صادرات، اشتغال‌زایی و... به توسعه و بهبود شرایط کلان اقتصادی کمک می‌کنند. صالحی در پاسخ به چگونگی «امکان» این درخواست گفت: از نظر علمی امکان اجرایی‌‌‌سازی این طرح وجود ندارد؛ زیرا در حال حاضر کشور امکان ذخیره‌‌ برق را ندارد. به بیان او، در جهان وسیله‌‌‌هایی مانند باتری‌‌‌های بسیار بزرگ ساخته شده است که با نام «استوریج» شناخته می‌‌‌شوند. این استوریج‌‌‌ها توان ذخیره‌‌ برق را دارند. از دیگر سو، گاز مایع نیز ریشه اصلی تولید برق است که امکان ذخره‌‌ آن وجود دارد؛ ولی در کشور ما گاز مایع نیز ذخیره نمی‌شود؛ در نتیجه می‌‌‌توان گفت در حال حاضر امکان اجرای این طرح وجود ندارد.

حال تجدیدپذیرها در ایران خوب نیست

او در تکمیل توضیحات درباره‌‌ ذخیره‌‌ برق گفت: در کشور ما پنل‌های خورشیدی توان ذخیره‌‌ برق را ندارند و تولیدکنندگان یا باید انرژی تولیدشده را در باتری ذخیره کنند یا اینکه آن را به شبکه تولید برقی بفروشند تا برق تولیدی وارد جریان عمومی شود. صالحی افزود: شرایط تولید انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر در داخل کشور مساعد نیست. در حال حاضر ظرفیت نصب‌شده‌‌‌‌‌ انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر حدود ۱. ۴‌درصد برق مصرفی است و تاکنون ۱۱۴۰مگاوات انرژی سبز در کشور تولید شده است. به بیان این کارشناس حوزه‌‌ انرژی، تا سال ۲۰۲۲، سهم برق تجدیدپذیر از میزان برق مصرف‌شده در جهان ۳۰‌درصد بوده است؛ ولی این عدد در کشور ما زیر یک‌درصد است که با توجه به ظرفیت‌‌‌های طبیعی عدد خوبی نیست. تغییرات اقلیمی یک پدیده جهانی است. طبیعتا ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و از نظر تنش آبی و دمای هوا تحت‌تاثیر تغییرات اقلیمی قرار گرفته است. طبق گزارش مرکز ملی هشدار و پایش خشکسالی ایران، میانگین دمای ایران در ۳۰سال گذشته 68/ 1درجه سانتی‌گراد در مقایسه با افزایش

43/0درجه سانتی‌گراد در میانگین جهانی افزایش یافته است.

پیش بینی گرما در ایران تا پایان قرن 21

براساس پیش‌بینی‌های دما، ایران تا پایان قرن بیست‌ویکم با افزایش قابل‌توجه دما مواجه خواهد شد. همچنین میانگین بارندگی در ایران حدود ۲۵۰میلی‌متر است که کمتر از یک‌سوم متوسط بارندگی در جهان است. مطالعه بر روی منابع آبی آینده در ایران نشان می‌دهد که تا پایان قرن بیست‌ویکم، مناطق مرطوب (۱۰‌درصد از مساحت ایران) احتمالا بارندگی بیشتری خواهند داشت و مناطق خشک (بیش از ۸۲‌درصد از مساحت ایران) کمتر بارندگی خواهند داشت. تغییرات آب و هوایی ممکن است بر اقتصاد، سیستم انرژی، سلامت، غذا، محیط ‌زیست و امنیت تاثیر بگذارد. این گزارش به بررسی اثرات بالقوه تغییر اقلیم بر تقاضا و عرضه برق در ایران تمرکز دارد. در سمت تقاضا، تغییرات آب‌وهوایی و افزایش دما از طریق رشد تقاضای سرمایش بر مصرف برق تاثیر می‌گذارد. در سمت عرضه، تاثیر عمده مصرف و در دسترس بودن آب است که می‌تواند از طریق مکانیزم‌های مختلف تحت‌تاثیر تغییرات آب‌وهوایی قرار گیرد.

 مقابله با تغییرات اقلیمی در گروه رویکرد جامع و چندوجهی

بر پایه این گزارش؛ کارشناسان در این زمینه بر این باور هستند؛ اجرای استراتژی‌های برنامه ریزی شهری پایدار، مانند شهرهای فشرده و متصل، برای کاهش مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای، توسعه و اجرای فن آوری‌های جذب و ذخیره کربن برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از منابع صنعتی. به کارگیری الگوهای موفق در سطح بین‌المللی در خصوص مقابله با مصرف انرژی، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه فناوری‌های جدید انرژی، مانند انرژی هسته‌ای پیشرفته، سلول‌های سوختی هیدروژنی و جذب و ذخیره کربن. توسعه و پیاده‌سازی فناوری‌های ذخیره انرژی جدید، مانند ابرخازن‌ها و باتری‌های جریان. ترویج رفتارهای مصرف انرژی برای کاهش مصرف انرژی و... از جمله راهکارها و استراتژی‌هایی محسوب می‌شود که می‌توان برای مبارزه با تغییرات آب و هوا و کمبود برق به کارگرفت. این امر مستلزم یک رویکرد جامع و چند وجهی است که شامل دولت‌ها، صنایع و افراد با هم برای رسیدگی به این چالش‌های جهانی است.