پزشکیان باید برای پیروزی ترامپ یا هریس برنامه داشته باشد

 مثلا دولت ایران باید بداند اگر ترامپ پیروز شد چه باید کرد؟ اگر کامالا هریس توفیق یافت چه باید کرد؟ بدون شک نباید در برابر عمل انجام شده قرار گرفت و از قبل، باید آماده روبه‌رو شدن با هر احتمالی بود. در بررسی احتمالات هم باید تحولات دو طرف را در نظر گرفت؛ هم تغییرات در ایران مهم است و هم تغییرات در آمریکا واجد اهمیت است.» جملات ذکر شده اظهارات حسن بهشتی پور، تحلیل گر روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با «آرمان ملی» است. بهشتی پور در این گفت‌وگو به مهم‌ترین مسائل انتخابات آمریکا و همچنین نحوه مواجهه دولت پزشکیان با دولت آینده آمریکا اشاره کرده که در ادامه می‌خوانید.

*آیا با کناره گیری بایدن از انتخابات آمریکا شانس پیروزی ترامپ افزایش پیدا کرده است؟

واقعیت این است که ترامپی که در انتخابات ۲۰۲۴ حضور دارد با ترامپی که در سال ۲۰۲۰ و آخرین سال فعالیت‌های خود در دولت آمریکا قرار داشت قطعا فرق خواهد داشت. دلیل این موضوع نیز این است که هم تحولات بین‌المللی اجبارهایی را برای او تعیین کرده و هم خود ترامپ در داخل با پرونده‌های قضائی و حقوقی بسیاری روبه‌روست. ضمن اینکه مردم آمریکا هم در انتخابات ۲۰۲۰ یک نه بزرگ به ترامپ گفتند و او را از صحنه رقابت‌های انتخاباتی خارج کردند. مجموعه این عوامل باعث شده تا مشاهده کنیم ترامپ متفاوتی در عرصه سیاسی آمریکا ظهور و بروز خواهد کرد. ترامپ تغییر کرده، چون اگر سیاست‌های اجرایی او موفق بود، حتما با اختلاف می‌توانست بایدن را در انتخابات ۲۰۲۰ شکست دهد. خود ترامپ هم آگاه شده که بسیاری از آمریکاییان، ایده‌های او را قبول نداشته و خواستار تغییر آنها هستند. چند مورد ساختارشکنی‌های ترامپ مانند «اول آمریکا»، «دشمنی با خارجی‌ها»، «مقابله با ابزارهای قدرت آمریکا» در جهان مانند ناتو و... عملا راه به جایی نبردند و اکثرمردم آمریکا با آنها مخالفت کردند. اگرچه شعارهای ضد خارجی ومهاجرت طرفداران پر و پا قرص خود را در آمریکا دارد. اما ترامپ متوجه شد که حداقل بخشی از این ایده‌های افراطی با پاسخ منفی مردم آمریکا مواجه شده است، بنابراین اگر پیروز انتخابات شود احتمالا تلاش خواهد کرد که انرژی زیادی صرف اجرای دوباره آنها نکند. البته سابقه چهار ساله ریاست جمهوری ترامپ و مشکلات زیادی که در صحنه روابط بین‌الملل و سیاست خارجی آمریکا ایجاد کرد و مقاومتش در برابر کناره‌گیری و تحریک طرفدارانش برای اشغال کنگره و نیز احکام دادگاهی که علیه او وجود دارد از موضوعاتی است که می‌تواند نقطه ضعف جدی برای ترامپ باشد و شاید در سه ماه آینده نهضت «نه به ترامپ» در میان جوانان و جامعه نخبگانی آمریکا شکل گیرد. نباید این مساله را از نظر دور داشت که بسیاری از کشورهای متحد آمریکا در دور قبل ریاست جمهوری ترامپ نسبت به سیاست‌ها و رویکردهای ترامپ اعتراض داشتند و رفتار او را تایید نکردند و الان از روی کار آمدن دوباره او نگران هستند.

*به احتمال زیاد هریس نامزد نهایی حزب دموکرات در مقابل ترامپ خواهد بود. هریس با چه رویکردی می‌تواند در مقابل ترامپ به پیروزی برسد؟

هر چند آقای بایدن خانم کامالا هریس را به عنوان کاندیدا مورد حمایتش معرفی کرده است اما کاندیدای حزب دموکرات در نهایت در کنوانسیون ملی حزب در ۱۷ مرداد اعلام می‌شود. با این حال قرائن و شواهد نشان می‌دهد که بهتر از کامالا هریس فعلا در میان دموکرات‌ها وجود ندارد. هریس  پشتیبانی زنان و سیاهپوستان آمریکا را خواهد داشت، البته باید به این نکته اشاره کرد که یک مقاومت منفی هم در آمریکا برای انتخاب در میان زنان و نیز مردان وجود دارد. در بخش سنتی جامعه آمریکا، موقعیت مردان در ریاست جمهوری مهم است و حتی خانم هیلاری کلینتون در ۲۰۱۶ با وجود همه ویژگی‌هایی که داشت، نتوانست ترامپ را شکست دهد و حتی زنان آمریکا هم اغلب به هیلاری کلینتون رای ندادند. البته هشت سال از آن ماجرا گذشته و باید دید رویکرد جامعه زنان و مردان رای‌دهنده در انتخابات پیش‌رو به چه سمتی است. البته که پیش از کامالا هریس، حزب دموکرات، کاندیدای زن دیگری یعنی خانم کلینتون را نیز داشته است. هیلاری کلینتون در انتخابات سال ۲۰۱۶ و پس از شکست گفته بود که «این بار نتوانستیم سقف شیشه‌ای یعنی انتخاب یک زن به ریاست جمهوری آمریکا را بشکنیم، اما این سقف بالاخره روزی خواهد شکست.» در واقع او مقاومت برای ریاست جمهوری زنان در آمریکا را به وجود یک سقف شیشه‌ای که گویا زنان از آن نمی‌توانند بالاتر بروند دانسته بود. اما مساله این است که آیا بالاخره این سقف شیشه‌ای با حضور زنی رنگین پوست از حزب دموکرات خواهد شکست؟در شرایط کنونی بر روی کاغذ اکنون شانس ترامپ بسیار بیشتر از هریس برای رسیدن به ریاست جمهوری است، اما مساله این است که در انتخابات آمریکا می‌تواند در ۱۰۰ روز اتفاقات زیادی رخ بدهد. اول اینکه از سال ۲۰۱۶ و شکست هیلاری کلینتون تاکنون دستکم ۸ سال گذشته و مساله دوم این است که به نظر می‌رسد این بار زنان بسیار بیشتر از سال‌های گذشته پشتیبان و همراه کامالا هریس خواهند بود و شاید با تعدادی بیش از دوره هیلاری کلینتون شاهد همراهی زنان با کامالا هریس باشیم.

خود ترامپ هم آگاه شده که بسیاری از آمریکاییان، ایده‌های او را قبول نداشته و خواستار تغییر آنها هستند. چند مورد ساختارشکنی‌های ترامپ مانند «اول آمریکا»، «دشمنی با خارجی‌ها»، «مقابله با ابزارهای قدرت آمریکا» در جهان مانند ناتو و... عملا راه به جایی نبردند و اکثرمردم آمریکا با آنها مخالفت کردند

*چه اتفاقاتی رخ داده که ترامپ شانس بیشتری پیدا کرده است؟

این چهره مخوف که آقای ترامپ از خود در این ۴ سال ریاست جمهوری به دنیا و بخشی از مردم آمریکا نشان داد و به خصوص رفتار‌های چند روز آخر ریاست جمهوری که شکست را نمی‌پذیرفت و هوادارانش را برای حمله به کنگره تحریک کرد، تبدیل به یک مساله منفی جدی در تمام آمریکا برای او شد. با این وجود در شرایط کنونی ترامپ حامیان زیادی در میان جمهوری خواهان دارد و اساس این حزب اکنون دربست در اختیار ترامپ قرار گرفته است و عملا شخصیت‌های موثر سنتی این حزب به خاطر ترامپ از این حزب طرد شده‌اند.در چنین شرایطی باید توجه داشت که کامالا هریس هم به دلیل زن بودن و هم رنگین پوست بودن، دو امتیازی را دارد که بخش عمده‌ای از جامعه زنان و رنگین پوستان آمریکا را به دست بگیرد و این علاوه بر آن جامعه رای متعلق به خود دموکرات‌هاست که به صورت سنتی به نامزد حزب دموکرات رای می‌دهد هر کسی که باشد. با در نظر گرفتن همه شرایط آمریکای امروز، دستکم می‌توان گفت ترامپ همچنان اقبال بیشتری برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری دارد و دلیل آن نیز شاید همان باشد که در مقابل نقاط قوت هریس مطرح می‌شود، یعنی او یک مرد سفیدپوست است و همین موارد ویژگی‌هایی بوده که تقریبا تمام 46 رئیس‌جمهور آمریکا به جز اوباما دارای این ویژگی بوده‌اند.ضمن اینکه توجه کنید کامالا هریس، ضعف‌های بایدن و آن حواس پرتی و مشکلات کهولت سن او را ندارد و می‌بینید با اولین اشاره به تایید کاندیداتوری او در ظرف یک روز می‌تواند مبلغ قابل توجهی را برای کمک به کمپین انتخاباتی دموکرات‌ها جذب و جمع کند و همین موارد نشان می‌دهد که عملا آن وضعیت بدی که پیش روی بایدن بود با حضور کامالا هریس کاهش یافته، اما فاصله آن همچنان زیاد است. اکنون، اما باید دید در ماه‌های آینده چه رخ می‌دهد.

نتیجه انتخابات آمریکا چه تأثیری بر رویکرد تعامل با جهان که مسعود پزشکیان به دنبال آن است خواهد گذاشت؟

در مورد راهبردهای جدید در سیاست خارجی ایران در دولت جدید هم باید اجازه داده شود مراسم تحلیف و معرفی کابینه چهاردهم تمام شود و بعد دید تیم سیاست خارجی آقای پزشکیان چگونه عمل می‌کنند. من اگر جای مسعود پزشکیان بودم از همین امروز به فکر مواجهه با سناریوهای احتمالی در هیات حاکمه آمریکا می‌افتادم. لازم است ایران همه احتمالات را در نظر بگیرید و بعد متناسب با وقوع هر احتمالی، راهبرد مناسب آن را نیز طراحی کند. مثلا دولت ایران باید بداند اگر ترامپ پیروز شد چه باید کرد؟ اگر کامالا هریس توفیق یافت چه باید کرد؟ بدون شک نباید در برابر عمل انجام شده قرار گرفت و از قبل، باید آماده روبه‌رو شدن با هر احتمالی بود. در بررسی احتمالات هم باید تحولات دو طرف را در نظر گرفت؛ هم تغییرات در ایران مهم است و هم تغییرات در آمریکا واجد اهمیت است. به دلیل برگزاری زودهنگام انتخابات در ایران، موعد زمانی تشکیل دولت‌ها در هر دو کشور به هم نزدیک شده است. اساسا یکی از ایراداتی که راهبردهای دولت ایران در سال ۲۰۱۶ و در جریان انتخابات ایالات متحده داشت، این بود که تمام تخم مرغ‌های پیش‌بینی خود را در سبد پیروزی کلینتون گذاشته بود و کمتر احتمالی نسبت به پیروزی ترامپ در نظر گرفته بود. این رویکرد غلط در انتخابات ۲۰۲۴ نباید تکرار شود.