گنبد گرما بر سر ایران

همزمانی گرمایی که به گفته ساکنین شهرهای مختلف ایران ازجمله پایتخت نسبت به آن چه پیشتر تجربه کرده اند موردی عجیب و غیر قابل تحمل ذکر شده، و ناترازی شدید برق، گمانه های زیادی را هم در مورد علت این تعطیل شدن در میان شهروندان به وجود آورد هرچند شدت گرما و آسیب زایی آن به حدی بود که جمیعا شهروندان را به این باور رساند می‌بایست از خود در برابر آسیب های ناشی از گرما محافظت لازم را انجام دهند چرا که به جد این تابش اشعه ها و این گرمای جانفرسا جانشان را می تواند به خطر بیندازد.

آنچه اما نگرانی ساکنین این بخش از کره خاکی را برانگیخته شدت گرفتن این گرما و یا شدیدتر شدن آن در سال ها و تابستان های بعد است. تغییرات اقلیمی و افزایش گرمای کره زمین، عاملی هولناک می تواند به حساب بیاید اما این اتفاق به نظر می رسد که برای ساکنین ایران گران تر تمام شود چراکه تا کنون در حوزه محیط زیست کشور هیچ اقدام پیشگیرانه ای در خصوص ممانعت از افزایش خشکی زمین و کشیده شدن آب های زیرزمینی، خشک شدن و از بین رفتن درختان و فضاهای سبز و ممانعت از تخریب محیط زیست صورت نگرفته است.

منشا این گرما چیست؟

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی سازمان هواشناسی با بیان اینکه روند گرمای هوا در ایران دو برابر جهان است، گفته: در حاضر دمای هوای جهان بیش از یک درجه نسبت به انقلاب صنعتی افزایش پیدا کرده و این در حالی است که ایران طی ۵۰ سال گذشته ۲ درجه گرم‌تر شده است.

صادق ضیاییان با بیان اینکه در حاضر بیش از یک درجه دمای هوای جهان نسبت به انقلاب صنعتی بیشتر شده است، افزوده: این در حالی است که فرآیند  مذکور در ایران دو برابر جهان است؛ به عبارت دیگر کشور طی 50 سال گذشته 2 درجه گرم‌تر شده است.

او گفته: گرمای کره زمین تبعاتی را با خود به همراه دارد که می‌توان به افزایش تعداد و شدت پدیده‌های جوی مانند بارش تگرگ، وقوع سیلاب و بارش‌های خارج فصل، اشاره کرد و در عین حال با پدیده‌های دیگری چون طولانی‌تر شدن خشکسالی‌ها روبه‌رو می‌شویم و در ادامه این امر فصل‌بندی‌ها و رژیم بارشی نیز تغییر می‌کند.

ضیاییان در این زمینه با بیان اینکه تغییرات رژیم بارشی مشاغل مختلف از جمله کشاورزی و به تبع آن امنیت غذایی جهان و ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد، تصریح کرده: همچنین منابع آبی کشور به دلیل افزایش تبخیر و تعرق تحت تاثیر این شرایط قرار می‌گیرد به طوری‌که آب تجدیدپذیر کاهش چشمگیری می‌یابد.

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی، گفته: از دست رفتن منابع آبی با خشکی دریاچه‌ها همراه است که مشکلاتی را برای تامین آب شرب شهرها به وجود می‌آورد. این روند به شکل زنجیروار در سایر ابعاد زندگی بشر ادامه می‌یابد و چالش‌هایی را با خود به همراه دارد.

ضیاییان افزوده: انتظار می‌رود شاهد افزایش قابل ملاحظه دمای هوا در نواحی جنوبی کشور از جمله استان‌های خوزستان، جنوب ایلام، بوشهر، کرمان و سیستان و بلوچستان باشیم.

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی یادآور شد: افزایش دمای هوا طبیعتا با افزایش مصرف آب و انرژی همراه است این امر به دلیل افزایش استفاده از وسایل سرمایشی و افزایش نیاز به مصرف آب رخ خواهد  داد.

از سوی دیگر سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور گفته: منشا گرمای این روزها، گازهای گلخانه‌ای است که باعث شده در جهان تغییرات اقلیمی را شاهد باشیم.

حسین ظفری با اشاره به گرمای این روزهای هوا افزوده: اتفاقی که در فضای جهانی در حال رخ دادن است؛ تغییر اقلیم است که بیشتر به خاطر گازهای گلخانه‌ای رخ می‌دهد. این گازها بیشتر توسط کشورهای پیشرفته که از نفت، گاز و زغال سنگ زیادی استفاده می‌کنند؛ تولید می‌شوند و در نتیجه حجم زیادی از این گازها وارد جو زمین می‌شود.

او اظهار تاسف کرده که این کشورها خودشان را دوستدار محیط زیست معرفی می‌کنند اما در عمل شاهد هستیم که به محیط زیست آسیب می‌زنند و اقدامات آنها باعث می‌شود در تابستان‌ها شاهد گرمای شدید و در بهار شاهد بارش‌های سیل آسا باشیم اما شاهد زمستان‌های خشک باشیم.

به گفته سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشو آمریکا یکی از این کشورهایی است که حجم بسیار زیادی از این گازهای گلخانه‌ای را به جهان تزریق می‌کند و باعث می‌شود کشورهایی مثل ما عوارض آن را تجربه کنیم.

تابش اشعه فرابنفش از ساعت ۹ تا ۱۶ تشدید می‌شود

یکی از موضوعاتی که هنگام بالارفتن درجه حرارت و گرم شدن های غیر عادی مطرح می شود، تابش اشعه فرابنفش خورشید و مضرات آن است. در این خصوص رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور از شدت بالای تابش اشعه فرابنفش از ساعت ۹ تا ۱۶ در سطح زمین خبر داده و گفته که در این ساعات اقدامات لازم برای کاهش اثرات منفی این اشعه بر سلامت انسان باید در نظر گرفته شود.

به گزارش وزارت راه و شهرسازی، مهدی رهنما افزوده: تابش فرابنفش طول‌موج خاصی از طیف الکترومغناطیس است که از سمت خورشید به زمین ارسال می‌شود و معمولاً ۲۰۰ تا ۲۵۰ نانومتر و در برخی منابع تا ۲۸۰ نانومتر ذکر شده است. وقتی غلظت ازن استراتوسفر کاهش یابد، اشعه فرابنفش بیشتری در سطح زمین دریافت می‌کنیم.

به گفته او امواج فرابنفش در مواردی مضر و در مواردی مفیدند. به‌عنوان‌مثال منبع اصلی تولید ویتامین D اشعه فرابنفش است، اما وقتی مقدار دریافت آن از میزان معینی بیشتر می‌شود سیستم حفاظتی بدن دچار مشکل شده و دچار آفتاب‌سوختگی و تروماهای پوستی می‌شویم.

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور با بیان اینکه بر اساس منابع علمی بیشترین اشعه فرابنفش از ساعت ۹ تا ۱۶ در سطح زمین دریافت می‌شود، گفته: تابش این اشعه در مناطق مختلف یکسان نیست و در مناطق مرتفع بیشتر از سایر نقاط دریافت می‌شود و در ساعاتی که تابش خورشید شدت بیشتری دارد، اثرگذاری فرابنفش نیز بیشتر خواهد بود.

اوهمچنین توصیه کرده: طی این مدت از کرم‌های ضدآفتاب، لباس‌های پوشیده‌تر مانند لباس آستین‌بلند، کلاه و غیره استفاده شود. این راهکارها برای حفاظت در مقابل اشعه فرابنفش ثابت و ارزان‌قیمت است.

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور تصریح کرده: کاهش و افزایش اشعه فرابنفش در اختیار انسان نیست، زیرا از خورشید ساطع می‌شود و تنها راه اطلاع‌رسانی و انجام اقدامات پیشگیرانه است.

۴۷ نفر بر اثر گرمازدگی در چند روز گذشته بستری شدند

با وجود توصیه هایی که برای محافظت افراد در برابر گرمازدگی از خود می شود، باز هم عده ای روانه بیمارستان ها و مراکز درمانی شدند.

باشگاه خبرنگاران، نوشت از زبان سخنگوی سازمان اورژانس کشور نوشت: در چند روز گذشته ۴۷ نفر بر اثر گرمازدگی در بیمارستان‌های کشور بستری شده اند.

 بابک یکتاپرست، گفت: مصرف مایعات، آبمیوه و همچنین شربت‌های سکنجبین و خاکشیر در ایام گرم سال برای پیشگیری از بروز گرمازدگی موثر است.

به گفته او: افزایش دمای بدن به دلیل بالارفتن حرارت محیط سبب بروز اختلال در سلول‌های مغزی خواهد شد. همچنین ضعف، بی حالی، اختلال در هوشیاری و حتی در مواردی تشنج و کما، از جمله علائم بروز گرمازدگی و افزایش حرارت دمای بدن هستند.

یکتاپرست تاکید کرد که افراد باید برای پیشگیری از بروز گرمازدگی، در معرض مستقیم نور خورشید قرار نگیرند و فعالیت‌های خود را از ساعت ۱۱ تا ۱۷ در خارج از محیط خانه تا حد امکان به تعویق بیندازند.

به گفته او:  افراد به ویژه سالمندان، بیماران دیابتی و زنان باردار از انجام کار‌های غیر ضروری در روز‌های گرم سال پرهیز کنند. افراد بهتر است که از لباس نخی روشن و گشاد استفاده کنند. پوشیدن لباس تنگ در روز‌های گرم سال توصیه نمی‌شود.

یکتاپرست ادامه داد: استفاده از کلاه‌های نقاب دار، تابش اشعه فرابنفش را به پوست به حداقل ممکن می‌رساند. مصرف مایعات، آبمیوه و همچنین شربت‌های سکنجبین و خاکشیر در ایام گرم سال برای پیشگیری از بروز گرمازدگی در افراد موثر است.

سخنگوی سازمان اورژانس کشور گفت: نوعی از اشعه فرابنفش به عمق پوست رسوخ کرده و سبب پیری زودرس پوست خواهد شد. این نوع اشعه به قرنیه چشم آسیب جدی وارد خواهد کرد؛ اگر افراد طولانی مدت در معرض اشعه باشند٬ ممکن است زمینه ساز بروز سرطان پوست شود.

به گفته او:  گرمازدگی به دلیل بروز اختلال در سیستم تنظیم کننده دمای بدن بروز پیدا می‌کند. دمای معمول بدن باید ۳۷ درجه سانتی گراد ثابت بماند که افزایش دما سبب بروز اختلال در عملکرد سلول‌های بدن خواهد شد.

علائم گرمازدگی چیست

به گفته کارشناسان سلامت،  افزایش دمای بدن، تعرق شدید، سرگیجه و ضعف، سردرد، اسپاسم عضلانی، گیجی، هذیان، تشنج، غش، قرمز شدن، داغ شدن، خشک شدن پوست، تهوع، استفراغ، تنفس سریع و کم عمق، سردرگمی، گیجی، عدم تعریق با وجود گرما از علائم گرمازدگی است که مردم باید نسبت به این موضوعات توجه داشته تا در صورت مشاهده هرکدام از این علائم رعایت لازم را داشته باشند.

 با توجه به احتمال گرمازدگی باید در ساعات اوج گرما بین ۱۱ تا ۱۶ از فعالیت در فضای باز خودداری کنید، تا حد امکان در سایه بمانید، لباس‌های روشن و گشاد از جنس پنبه یا کتان بپوشید، از کلاه دارای تهویه و عینک آفتابی استفاده کنید؛،دوش و حمام خنک بگیرید، از کرم‌های ضدآفتاب استفاده کنید، از آب و مایعات زیاد استفاده کنید.

 همچنین استفاده از شربت‌های خنک، توجه به کودکان و افراد سالمند، رساندن فرد دارای علائم گرمازدگی به مکانی خنک،‌ عدم خروج از منزل در صورت مصرف داروهای خاص،‌ مراقبت از زنان باردار یا شیرده، استفاده از کولر در ماشین و توجه به حیوانات خانگی از دیگر توصیه‌ها به افراد در روزهای گرم در تهران است.

گرما چه بلایی بر سر ایران خواهد آورد؟

گرمای بی‌سابقه زمین، زندگی ساکنان این سیاره زنده را به خطر انداخته است؛ تغییرات اقلیمی، خشکسالی، از بین رفتن جنگل‌ها، افزایش بیماری‌ها و کمبود آب‌وغذا از جمله پیامدهای این پدیده بوده که به نظر کارشناسان این نشانه‌ها در ایران نیز آشکار شده است.

کارشناسان می گویند: افزایش دما و گرمای زمین به طور عمده تحت تاثیر دو عامل مهم است. اول افزایش گازهای گلخانه‌ای که علت آن افزایش گازهای گلخانه‌ای مثل متان ناشی از افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی است و دوم چرخه آب و هوایی ال نینو که هر ۲ تا ۷ سال به علت جابجایی باد در سطح اقیانوس آرام در نزدیکی خط استوا رخ می‌دهد. پدیده‌ای که باعث وقوع سیلاب‌های ناگهانی، خشکسالی، قحطی و اپیدمی در دنیا می‌شود. بروز این پدیده به گرم شدن سطح اقیانوس یا دماهایی بالاتر از میانگین سطح دریا در مرکز و شرق اقیانوس آرام مربوط است. ال‌نینو اغلب پس از دوره‌ای از لانینا رخ می‌دهد که علامت مشخصه آن دمای پایین‌تر از حد معمول سطح دریا در همان منطقه است.

با این وجود مهمترین عامل گرمایش زمین افزایش گازهای گلخانه‌ای و مصرف بالای سوخت‌های فسیلی است که به دست بشر صورت می‌گیرد. در واقع انسان تخریب محیط زیست، مصرف بالای نفت، گاز، ذغال سنگ و تخریب جنگل‌ها به دست خود زمین را نابود کرده با دستکاری در طبیعت زمینه تغییرات اقلیمی را فراهم کرده است. تغییراتی که تبعات سنگینی به دنبال دارد.

پیامدهایی مانند افزایش خشکسالی، سیل و بارش‌های شدید، طوفان و گردبادها، آتش سوزی جنگل‌ها، افزایش حشرات و بیماری‌ها و گرم شدن زمین که به افزایش گرمازدگی و تهدید سلامت انسان منجر می‌شود.

تغییرات اقلیمی در ایران علاوه بر کاهش آب و غذا به افزایش بیماری‌های عفونی واگیر مانند بیماری‌های اسهالی، روده‌ای، مسمومیت‌ها و انواع بیماری‌های ناشی از حشرات و حیوانات موذی مثل موش منجر می‌شود.

بنا بر برخی آمار و اطلاعات، ایران از نظر استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در بین ۶۳ کشور دنیا رتبه ۵۷ را دارد. از لحاظ سیاست‌های اقلیمی رتبه ۴۹ و از نظر انتشار گازهای گلخانه‌ای رتبه ۶۱ را بین کشورها دارد.ایران یک سوم میانگین جهانی بارندگی و سه برابر میانگین جهانی تبخیر دارد. همچنین میزان سرانه بیابان در ایران سه برابر میانگین جهانی است و یک سوم میانگین سرانه جهانی جنگل دارد. طبق پیش‌بینی سازمان جهانی بهداشت اگر روند سناریوی حداکثر انتشار گازهای گلخانه‌ای ادامه یابد، تغییرات اقلیم بر امنیت غذایی در ایران تاثیر منفی خواهد داشت؛ به‌ویژه سبب کاهش دسترسی به آب، افزایش درجه حرارت هوا و وقوع طوفان‌های گردوغبار و کاهش بهره‌وری خواهد شد.