آمریکا به برجام برنمی‌گردد

این نباید ما را دچار خطای تحلیلی کند که خروج از برجام تصمیم شخص دونالد ترامپ یا دولت جمهوریخواه وی بود؛ بلکه این تصمیمی بود که در ساختار قدرت آمریکا گرفته شد و فقط در دولت ترامپ اتفاق افتاد. لذا خروج از برجام یک تصمیم اجماعی در نظام سیاسی آمریکا بود که برجام به تنهایی منافع آمریکا را تامین نمی‌کند و نگرانی‌های این کشور را رفع نمی‌کند و از این رو از برجام خارج شدند. حال هر دولت دیگری هم روی کار بیاید به برجام باز نخواهد گشت مگر اینکه آن نگرانی‌ها رفع شود. حال این نگرانی‌ها چه چیزهایی هستند در جای خود قابل بحث و بررسی است، اما آنچه  مسلم است هر چه هست برجام 2015 را فرا نمی‌گیرد. یا برجام پلاس به معنای تغییر در مفاد برجام است یا برجام 2، 3 و 4 است که برجام‌های دفاعی، منطقه‌ای و سپس حقوق بشری و دموکراسی است. بنابراین رفت و آمد بایدن، هریس، ترامپ یا هر کس دیگری باعث نخواهد شد که آمریکا به برجام 2015 بازگردد. از طرفی نظر جمهوری اسلامی این است که جز اندک تغییرات شکلی و حتی اگر محتوایی به گونه‌ای که به اصل و اساس و محتوای کلان برجام 2015 لطمه وارد بکند توافق نمی‌کند. به عبارت بهتر آمریکا خواهان برجام پلاس است اما ایران به قول آقای روحانی برجام را نه یک کلمه زیاد و نه یک کلمه کم می‌خواهد. اگر هم قرار باشد که برجام را به‌روز و آپدیت کنند این تغییرات خیلی جزئی خواهد بود. آنقدر جزئی که نگرانی آمریکا را رفع نمی‌کند. لذا از آنجا که فاصله دیدگاه ایران با آمریکا بسیار زیاد است اگر کامالا هریس نیز در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پیروز شود برای ایران اتفاق خاصی نخواهد افتاد. ضمن اینکه ضدیت با ایران و ترس از ایران در واشنگتن به مراتب بیشتر از سال 2015، 2018 یا حتی سال 2021 است. اتفاقات جنگ اوکراین، اتهامی که به ایران زدند که ایران به روسیه موشک می‌دهد و باعث شده ناتو در برابر روسیه شکست بخورد، بحث طوفان الاقصی و اینکه گفته می‌شود ایران و مقاومت منطقه می‌خواهند موجودیت اسرائیل را از بین ببرند در این فضا حتی اگر کامالا هریس عزمی برای احیای برجام هم داشته باشد جرات و توانش را ندارد که بخواهد با ایران در مورد برنامه هسته‌ای به توافقی برسد.

*امیرعلی ابوالفتح

تحلیلگر مسائل بین‌الملل