انتخابات و عامل چهارم

برخی از دستگاه‌هایی که بخش فنی ندارند یا حتی دستگاه‌هایی که بخش فنی دارند اما برای اهمیت پروژه و اجرای دقیق پروژه هم به لحاظ فنی هم به لحاظ مالی برای جلوگیری از اتلاف منابع و همچنین اجرای پروژه به صورت دقیق از عامل دیگری استفاده می‌کنند به عنوان مدیریت طرح. این مدیریت طرح در کنار پیمانکار، کارفرما و مشاور مکلف است که از طرف کارفرما نظارت فنی و مالی بر پروژه اعمال کند. آنچه در پروژه انتخابات کشور امروز ساری و جاری است، بیانگر این نکته مهم است که ستادهای انتخاباتی از یکسو و نامزد انتخاباتی هر جریان از سوی دیگر و نامزدهای مقابل نامزد یک جریان تاکنون نتوانسته‌اند شوری بین مردم برای مشارکت ایجاد بکنند. در مناظره‌هایی که از صداوسیما پخش شد، به‌علاوه مجموعه میزگردهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی متناسب با انتظاری که شکل گرفته بود، مباحث مطرح شده وارد افکار عمومی و همچنین خانوارها نشده است. به نظر می‌رسد در اینجا مثل پروژه‌های فنی باید عامل چهارمی وارد انتخابات بشود. عامل چهارم همان مردم هستند. اگر عده‌ای که تا امروز با تردید مواجه هستند یا به هر دلیلی تمایلی به مشارکت در انتخابات ندارند، وارد عرصه انتخابات نشوند، مسئله انتخابات می‌تواند برای مردم پرهزینه باشد. همچنان که در دستگاه‌های اجرایی عامل چهارم یا مدیریت طرح می‌تواند بسیاری از اتلاف‌های مالی و زمان را کاهش بدهد و حتی به نزدیک صفر کند، در اینجا هم مشارکت مردم به عنوان عامل چهارم انتخابات می‌تواند بسیاری از هزینه‌ها را به حداقل برساند. همچنان که مردم در دوم خرداد 76 و در سال 92 و همچنین سال 96 به میدان انتخابات آمدند و بخش زیادی از هزینه‌های کشور را حذف کردند یا کاهش دادند در اینجا هم می‌تواند این عامل چهارم چنین نقش ممتاز و بی‌نظیری را ایفا کند. آنچه امروز در مناظرات دیده می‌شود و به نظر می‌رسد این وعده‌ها هنوز به گوش همه مردم نرسیده است این است که وعده هر خانوار 20 گرم طلا که بیش از 500 تن طلا در سال می‌شود و امکان تامین چنین طلایی یا اعتباری به لحاظ ریالی وجود ندارد، چون اگر طلا باشد که وجود ندارد و اگر اعتبار آن باشد، تامین آن در بودجه باز امکان پذیر نیست یا دیوارکشیدن مرزهای ما با پاکستان و افغانستان که بیش از هزار و هشتصد کیلومتر است حداقل در دوره چهارساله امکان پذیر نیست شاید برای جلوگیری از قاچاق کالا به عنوان یک طرح قبلا مورد توجه بوده است اما برای ورود اتباع بیگانه راه‌های کنترل هوشمند مرزها یا کنترل داخل کشور طرح‌های بهتری باشد و یا اینکه به‌اصطلاح بیمه رایگان همه مردم و وعده‌هایی از این دست که به نظر می‌رسد عمده کاندیداهایی که چنین وعده‌های انتخاباتی را مطرح کرده‌اند همین حالا در دولت هستند و سه سال با دولت یا در مجلس بودند و به راحتی می‌توانستند آنها را به رئیس‌جمهور دوره سیزدهم ارائه دهند تا اجرا بشود اما از این کار دریغ کردند که این هم سوال بزرگی است! چرا کسانی که امروز نامزدهای انتخابات دوره چهاردهم هستند و در دوره سیزدهم در دولت بودند این طرح‌ها را در دولت مطرح نکردند و سه سال در بیان آن وقفه ایجاد کردند که باید پاسخگو باشند اما علت طرح این مطلب در این مقاله کوتاه این است که مردم تا زمانی که وارد عرصه انتخابات دوره چهاردهم نشوند و وعده‌های نامزدها را بررسی نکنند، به نظر می‌رسد آنچه که مورد انتظار است تا رئیس‌جمهور دوره چهاردهم بتواند تحولی در عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در کشور ایجاد کند، دور از انتظار خواهد بود. لذا همه ما باید منتظر عامل چهارم یا حضور مردم باشیم.

*هادی حق‌شناس

اقتصاددان