بُرد یا باخت با کارت بنزین

 در حالی که اکثر کارشناسان حوزه انرژی و مدیران دولتی و نمایندگان مجلس تاکنون بر این امر اتفاق نظر داشتند که با افزایش مصرف بنزین به دلیل ارزان بودن آن، ناچار به واردات بنزین در شرایط تحریم و از بین رفتن منابع ارزی برای واردات در کشور خواهیم شد، حال چگونه کاهش قیمت بنزین از اولویت‌های یکی از نامزدها تبدیل شده است؛ رویکردی است که شاید در دایره وعده‌های در آستانه انتخابات قابل بررسی باشد و در میزگرد دوم آقای زاکانی بر این وعده پوپولیستی خود تاکید کرد و نامزد‌ها دیگر مشخص نشد با کارت بنزین چگونه بازی خواهند کرد و با حرف‌های کلی مانند مصرف بالای سوخت و یارانه بالای آن بر اصلاح این شیوه تاکید کردند، مانند پرداخت یارانه بنزین به اشخاص نه خودرو که این طرح به صورت آزمایش در کیش اجرا شد و نتایج آن در برابر نامزدها قرار دارد.

رفتار محتاطانه با بنزین

به گزارش «آرمان ملی»، رفتارمحتاطانه مسئولان درباره افزایش قیمت بنزین تاکنون باعث شده تا قیمت بنزین با وجود گران شدن قیمت اکثر کالاها و خدمات، افزایش نیابد و مسئولان مجبور به اِعمال سیاست‌های دیگری مانند؛ جمع‌آوری و یا کاهش تعداد کارت‌های سوخت در جایگاه‌ها، کاهش سهمیه سوخت و... کنند و گهگداری نیز با زمزمه ضرورت افزایش قیمت سوخت، ظرفیت جامعه را محک بزنند تا فرصت افزایش قیمت بنزین را آزمایش کنند.

قیمت بنزین روی موج دولت نهم تا چهاردهم

برخی از کارشناسان در واکنش به افزایش قیمت بنزین معتقدند؛ عدم افزایش قیمت بنزین از دولت نهم، برخلاف مصوبه دولت قبل مبنی بر افزایش قیمت منظم با نرخی مشخص، باعث شد تولید و توزیع این محصول با چالش‌هایی روبه‌رو شود که در نهایت به انفجار اعتراضات مردم در آبان 1398 منتهی شد که تبعات ناخوشایند اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... را به دنبال داشت. افزایش قیمت بنزین همواره تاثیر مستقیمی بر دیگر حوزه‌ها به ویژه کرایه حمل ونقل و به دنبال آن گرانی دیگر اقلام اساسی و غیراساسی داشته است، از این رو جامعه همواره در این خصوص بسیار حساس بوده و بالطبع دولت نیز پس از وقوع اعتراض و ناآرامی‌ها در این زمینه بسیار محتاط برخورد می‌کند. اما گروهی از کارشناسان نیز بر این باورند؛ عدم افزایش قیمت بنزین همپا با دیگر محصولات و خدمات در نهایت باعث افزایش قیمت انفجاری آن و نتایج ناخوشایند در حوزه اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و... خواهد شد. به گفته این گروه از صاحب‌نظران؛ میزان مصرف بنزین در کشور در مقایسه با دیگر کشورها بیشتر است و به این ترتیب به نظر می‌رسد باید با اتخاذ سیاست‌های مناسب مصرف بنزین در کشور را بهینه کرد.

برهم خوردن معادلات قیمت بنزین

اما اظهارات زاکانی، مبنی بر کاهش قیمت بنزین از 3 هزار به 1500 تومان معادلات مسئولین و کارشناسان در حوزه انرژی را برهم زده است، هر چند بسیاری از کارشناسان معتقدند؛ چنین اظهاراتی را می‌توان در بسته تبلیغاتی انتخابات ارزیابی کرد و قریب به یقین فرصت عملیاتی شدن حتی در صورت رئیس‌جمهور شدن وی پیدا نمی‌کند. بر اساس این گزارش؛ افزایش تورم، گرانی و سختی معیشت از جمله چالش‌های دولت‌های اخیر است که کاندیداهای انتخابات همواره از آن به عنوان شعارهای تبلیغاتی و در اظهارنظر انتخاباتی بهره می‌جویند، هرچند کمی بعد به وادی فراموشی سپرده می‌شود. قیمت بنزین هم یکی از کارت‌های مهم نامزدهای انتخابات در دوره‌های مختلف شمرده می‌شود که با توجه به تاثیر مستقیم آن بر دیگر حوزه‌های معیشتی و اقتصادی و تورم، کاندیداها همواره سعی کرده‌اند ضمن بهره جستن از آن در برای جذب آرا، با احتیاط درباره آن اظهارنظر کنند، چراکه تجربه افزایش قیمت بنزین ناگهانی و تبعات آن در نتیجه اعتراض‌های مردمی و... هنوز از اذهان پاک نشده است.

دستان خالی از برنامه نامزدها

این روزها در بازار داغ وعده‌های کاندیداهای ریاست جمهوری، پاسخ نامزدهای ریاست جمهوری به چگونگی برنامه‌های شش کاندیدای حال حاضر درباره بنزین فرصتی مناسب برای برجسته کردن نامزدهاست تا با بهره از آن یا طرف مقابل را به چالش بکشانند یا خود را برجسته کنند، هر چند با توجه به نیمه تمام ماندن دوره ریاست جمهوری شهید رئیسی و برگزاری انتخابات زودتر از موعد، فرصت تدوین برنامه‌ریزی جامع و منسجم در حوزه‌های مختلف اقتصادی و... را از نامزدها گرفت، اما همچنان شاهد اظهارنظرها و وعده‌های آنچنانی از برخی نامزدهای انتخاباتی در بالاترین مرتبه مسئولیت‌های بدنه دولت یا مجلس هستیم که همگان شگفت زده در این اندیشه هستند که مگر تاکنون این افراد فرصتی برای بیان طرح‌ها و برنامه‌های خود در حوزه فعالیت پیش از نامزدی خود نداشتند؟ یا بستر و زیرساخت‌ها به ناگهان قرار بر تغییر دارند که آن هم البته در گرو برگزیده شدن فلان نامزد انتخاباتی است؟

بنزین روی میز نامزدهای انتخاباتی

زاکانی که بر اساس پیش بینی‌ها در روزهای پایانی به نفع یکی از نامزدها کنار خواهد رفت، با اعلام موضع خود و وعده بنزین 1500 تومانی که برخلاف تمام واقعیت‌ها و ظرفیت‌های موجود کشور و نظرات کارشناسان در این حوزه است، تکلیف خود را در این زمینه روشن کرد، اما پزشکیان درباره بنزین مدافع طرح تخصیص یارانه بنزین برای همه حتی افراد فاقد خودروست و معتقد است؛ این افراد با دریافت این سهمیه و فروش آن در بازار آزاد می‌توانند تا حدودی فشار تورم را بر زندگی خود کمتر کنند. پزشکیان درباره یارانه بنزین می‌گوید: افرادی که ماشین دارند ماهیانه ۶۰ لیتر سهمیه بنزین از دولت دریافت می‌کنند، اما افرادی که خودروی شخصی ندارند از این یارانه محروم هستند؛ در حالی‌که اثر تورمی این یارانه برای همه مردم یکسان است. پزشکیان برنامه خود را این‌گونه شرح می‌دهد: اعتقاد من این است که قیمت بنزین واقعی شود. اما برای اینکه اقشار مردم آسیب نبینند، به هر فرد سهم مثلا ۲۰ لیتر ۲۰ هزار تومانی بدهیم. بنزین را باید به قیمت بازار آزاد یعنی ۲۰ هزار تومان و به‌صورت سهمیه‌بندی‌شده دهیم. در صورت عدم مصرف، شهروند بتواند در بازار آزاد بفروشد. اگر یک فرد روستایی ماهی ۲۰ لیتر بنزین داشته باشد، می‌تواند بنزینش را به قیمت ۲۰ هزار تومان و مجموع ۴۰۰ هزار تومان بفروشد و اگر خانواده‌ای پنج‌نفره داشته باشد ماهانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان دارد. وی تصمیم‌گیری درباره افزایش قیمت بنزین را تصمیم مشترک سران سه قوه دانسته و این احتمال را ممکن می‌داند.

بهینه‌سازی مصرف سوخت

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس نیز با دعوت از بخش خصوصی و پرهیز از مجادله بخش خصوصی و دولت در خصوص انرژی معتقد است؛ «این سرمایه توسط مردم و دولت و بخش خصوصی باید بهینه شود. اگر همه از آن بهره ببریم، این ۱۰۰ میلیارد دلار ناشی از هدررفت روزانه ۳. ۵ بشکه نفت در کشور سرمایه ملی ما می‌شود. برای انجام این کار نیاز است بخش خصوصی و دولتی کنار هم بنشینند، نه اینکه با هم بجنگند و یکدیگر را رقیب خود بدانند.»

در انتظار اعلام نظر برای قیمت بنزین

سعید جلیلی دیگر کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری با پرهیز از اعلام نظر شفاف درباره افزایش قیمت بنزین در این باره بر تخصیص یارانه به افراد فاقد خودرو معتقد است. او در قالب طرحی که وی آن را طرح وان نامیده براین باور است که یارانه بنزین به هر فرد دارا یا بدون خودرو تخصیص یابد. به گفته وی کسی که نفت ما را می‌خرد آن را به فرآورده تبدیل کرده و ۱۰ برابر قیمت نفت به ما می‌فروشد. اگر ۱۰ پالایشگاه داشته باشیم می‌توانیم نفت منطقه را بخریم و به فرآورده تبدیل کنیم و هزاران شغل ایجاد کرده و برای کشور ارزآوری کنیم. هرچند او هیچ اشاره به قصد خود برای افزایش قیمت بنزین نداشت و بدیهی است باید در انتظار ماند تا اظهارنظر شفاف وی در این خصوص اعلام شود.

برای حل مشکل انرژی باید روی ریل سرمایه‌گذاری شود، باید برای ترددهای درون‌شهری محدودیت ایجاد کنند تا مردم بیشتر از مترو استفاده کنند، باید خودروهای ادارات را جمع‌آوری کنند؛ معنا ندارد که هرکس در ادارات سرویس شخصی داشته باشد، باید فروش طرح ترافیک را قطع کنند، پولی که برای واردات بنزین و گازوئیل پرداخت می‌کنند به مترو اختصاص دهند تا احداث ریل و تعداد قطارها به حد قابل قبولی برسد و اوضاع بهبود پیدا کند.

دولت از تجارت انرژی خارج شود

در ادامه گزارش نظر کارشناسان اقتصادی در مورد قیمت بنزین و برنامه کاندیدا‌ها از جمله برنامه آقای زاکانی به نقل از ایلنا آمده است. عباس کاظمی در ارزیابی اظهارات یکی از کاندیداهای ریاست‌جمهوری در مورد مسأله بنزین گفت: واقعیت این است که در حال حاضر قیمت سوخت از جمله بنزین و گازوئیل نازل است و دولت روی این فرآورده‌ها سوبسید بالایی پرداخت می‌کند.

وی افزود: اگر این کاندیدا پول دارد به مردم پرداخت کند صحبت از کاهش قیمت بنزین غیرکارشناسی و پوپولیستی و فقط برای جذب رای است.

مدیرعامل پیشین شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی تصریح کرد: بنده معتقدم دولت باید از تجارت انرژی خارج شود اکنون فقط ۶۰۰ تومان بابت توزیع نفت‌گاز، نفت سفید و مازوت هزینه می‌کنیم، ما در حمل و نقل و توزیع هم سوبسید پرداخت می‌کنیم، این پول از کجا پرداخت می‌شود؟ آیا غیر از چاپ اسکناس و بالا بردن تورم است؟ وی بیان داشت: بنزین ۱۰ درصد سبد انرژی است و تغییر قیمت آن در اختیار رئیس‌جمهور نیست، قیمت را مجلس باید مصوب و به بالانس بودجه نگاه کند. این اظهارات در همین دو هفته و تا انتخابات تاریخ مصرف دارد.

به جای واردات بنزین روی مترو سرمایه‌گذاری کنیم

کاظمی خاطرنشان کرد: برای حل مشکل انرژی باید روی ریل سرمایه‌گذاری شود، باید برای ترددهای درون‌شهری محدودیت ایجاد کنند تا مردم بیشتر از مترو استفاده کنند، باید خودروهای ادارات را جمع‌آوری کنند؛ معنا ندارد که هرکس در ادارات سرویس شخصی داشته باشد، باید فروش طرح ترافیک را قطع کنند، پولی که برای واردات بنزین و گازوئیل پرداخت می‌کنند به مترو اختصاص دهند تا احداث ریل و تعداد قطارها به حد قابل قبولی برسد و اوضاع بهبود پیدا کند.

به گفته وی؛ اظهارات مطرح شده در مورد قیمت بنزین تنها کاربرد انتخاباتی است و بعد از انتخابات هم به پایان می‌رسد، موضوع حامل‌های انرژی باید در یک پکیج دیده شود، اکنون ما غیر از بنزین در حوزه نفت‌گاز، برق و گاز هم مشکل داریم همه اینها باید در یک ماتریس و مجموعه دیده شوند و به طور کلی مصرف کاهش پیدا کند.

کاهش قیمت بنزین حرف پوپولیستی است

محمود خاقانی نیز در این خصوص گفت: این سخنانی که در مورد بازگرداندن قیمت بنزین از ۳ هزار تومان به ۱۵۰۰ تومان از سوی یکی از کاندیدها مطرح شد؛ پوپولیستی است.

وی افزود: ما باید یک واقعیت را بپذیریم که انرژی و فرآورده‌های نفتی و خود نفت به معنای طلا و ارز است بنابراین اینکه قیمت‌گذاری را به قیمت ۱۵۰۰ برگردد نشان می‌دهد مطالعه دقیق کارشناسی وجود ندارد و یک سخن مقطعی است که این نامزد شاید بتواند رای جذب کند.

روی ادعای کاهش قیمت مطالعه نشده است

وی با تاکید بر اینکه مطالعه کارشناسی و پشتیبانی از این ادعا وجود ندارد، گفت: حتی برای شهروند رای‌دهنده این نگرانی وجود دارد که این شخص بعد از انتخاب این کار را بکند و با مجلس هم در خواهد افتاد همان‌گونه که در دولت نهم و دهم رئیس دولت حتی قانون ابلاغی را برای اجرا به مسئولین ذیربط ابلاغ نمی‌کرد و چند مورد رئیس مجلس وقت مجبور شد قانون را ابلاغ کند.