انتخابات و سیاست خارجی

یک شخصیت سیاسی فردی است که شهره به رفتار سیاسی باشد و علوم سیاسی خوانده باشد و یا وزیر و وکیل باشد. حال شما فرض کنید یک پزشک یا جراح بخواهد رئیس‌جمهور شود و در مناظره نیز از او بخواهند که برنامه‌های اقتصادی خود را اعلام کند و در برابر افرادی که کارشناس اقتصادی نیستند و رقیب او هستند از برنامه‌های خود دفاع کند. پر واضح است که این چنین مناظره‌ای عملا بازده چندانی ندارد و دقیقا موقعیت‌هایی در مناظره مطرح شد که رنگ و بوی سیاسی به خود گرفت از این منظر نباید توقع داشت که مناظره اول بین تعدادی پزشک آن هم بر سر مسائل اقتصادی چندان جذاب باشد. البته آقای پزشکیان را نمی‌توان فردی غیر سیاسی دانست چرا که او تمام قد از دل جریان اصلاحات بیرون آمد و سید محمد خاتمی به عنوان رهبر جریان اصلاحات از وی حمایت کرده است. خبرگزاری‌های خارجی نیز صراحتا از وی به عنوان نماینده تمام قد جریان اصلاحات یاد می‌کنند. در این بین البته تصمیم درستی که آقای پزشکیان گرفت استفاده از آقای جواد ظریف وزیر خارجه دولت گذشته به عنوان کارشناس سیاست خارجی در برنامه صدا و سیما بود اما این نکته را هم باید در نظر گرفت آنچه ظریف می‌گفت درست است اما خود او نیز زمانی که وزیر خارجه بود نتوانست به مواردی که اعتقاد دارد که باید در عرصه سیاست خارجی به وجود ‌آید، جامعیت ببخشد. در عرصه سیاست خارجی ایران برخی چالش‌ها وجود دارد اول اینکه یک نقشه واحد در عرصه سیاست خارجی وجود ندارد و هر زمانی هر اتفاقی به وقوع بپیوندد، در همان لحظه در مورد آن تصمیم گیری می‌شود و این مورد نهایت بی‌نظمی و بی‌برنامگی در تنظیم سیاست خارجی است. دوم اینکه در عرصه سیاست خارجی باید به ارتقای منافع ملی خودمان بنگریم. این موارد حتی موجب می‌شود وزارت خارجه از چارچوب‌های سیاست خارجه خارج شود. لذا ایران باید یک دستگاه سیاست خارجی قدرتمندی را به وجود آورد. چرا که تغییر و تحولات زیادی در عرصه سیاست جهان و منطقه در حال وقوع است و ایران باید بر اساس این تغییر و تحولات بین‌المللی دستگاه دیپلماسی قدرتمندی را تشکیل دهد تا بتواند رویکرد بهتری را برای دفاع از منافع ملی کشورمان فراهم آورد. این موارد در آن معنا نیست که آقای ظریف به عنوای یک کارشناس ارشد به خوبی مبانی نظری دولت آقای پزشکیان را تعریف کردند و بارها هم نگارنده تاکید کرده که از ابتدایی که ایران وزارت خارجه داشته شاید هیچ فردی مانند آقای ظریف وزیر امور خارجه ایران نبوده با این وجود واقعیت چیز دیگری است و اگر می‌خواهیم ایران در عرصه سیاست خارجی مطرح شود و منافع عمومی کشور تامین شود باید راهبرد‌های دستگاه دیپلماسی کشورمان را تعریف کنیم.

*علی بیگدلی

کارشناس روابط بین‌الملل