ریزش یک معدن دیگر!

بابک محمودی، رئیس سازمان امداد و نجات هلال احمر روز یکشنبه از ریزش معدن شن و ماسه در شازند استان مرکزی خبر داد و گفت که تیم های اعزامی در حال جست‌وجوی مفقودین احتمالی هستند و باقی ماجرا به خبرهای تکمیلی موکول شد.

در اخبار تکمیلی ارائه شده ریزش معدن در منطقه جاده اراک-توره  از زبان رییس سازمان امداد و نجات کشور  که روز گذشته منتشر شد خبر رسید که  که  با تلاش نیروهای عملیاتی جمعیت هلال احمر استان مرکزی پیکر دومین نفر از محبوسان حادثه ریزش معدن از زیر آوار پیدا شده.

محمودی خبر داد که متاسفانه دو نفر همچنان زیر آوار هستند و تلاش نیروهای امدادی برای یافتن سایر محبوسان ادامه دارد.

در این میان، فرزاد مخلص‌الائمه، استاندار استان مرکزی گفت که حجم ریزش کوه بسیار زیاد بوده و توضیح داد: تعدادی از کارکنان در آنجا حضور داشتند و در جست‌وجوی افرادی هستند که احتمال داده می‌شود، در زیر آوار گرفتار شده باشند. همچنین باید نسبت به ایمن‌سازی باقی معدن اقدامات لازم انجام  شود.

منابع کارگری در استان مرکزی در ارتباط با کارگرانی که در ریزش معدن شازند مفقود شده‌اند، گفت: براساس گفته این منابع، چهار راننده زیر آوار سنگ‌های ناشی از ریزش کوه محبوس شده‌اند. این چهار کارگر شامل دو راننده کمپرسی و دو راننده بیل مکانیکی در محل حادثه مشغول فعالیت بودند که ریزش آوار رخ می‌دهد؛ این کارگران به همراه تجهیزات‌ کارشان مدفون می‌شوند.

مقصر کیست؟

در حوادث و وقایع نظیر ریزش معدن، مسئولان اگر هم به محل حادثه نروند، یک تماس تلفنی حاصل می کنند.  احمد وحیدی، وزیر کشور هم در تماس های تلفنی از زحمات تلاش‌های امدادگران و صدور دستورات لازم درخصوص استفاده از تمامی امکانات به‌منظور تسریع در عملیات آواربرداری و امداد و نجات، بر آمادگی دستگاه‌های عضو ستاد مدیریت بحران کشور برای هرگونه همکاری با ستاد مدیریت بحران استان مرکزی تأکید کرد.

در رسیدگی به حوادث این چنینی بحث ایمنی کار کارگران و شرایطی که می بایست برای آن ها فراهم می شد هم مطرح می شود.

استاندار مرکزی در روز وقوع حادثه توضیح داده بود که بخشی از ریزش به دلیل شیب منفی ایجاد شده. او احتمال داد که معدن مجددا ریزش کند و گفت علت دقیق حادثه مشخص نیست اما براساس تحقیقات اولیه روز گذشته انفجار معدن صورت گرفته و به دلیل عدم ایمن سازی مناسب و یا بارندگی شب گذشته شرایط را تغییر داده است و بر اثر فعالیت روز گذشته در جمع آوری سنگ بر اثر ترک های روز گذشته معدن ریزش کرده است.

اما چرا معادن شن و ماسه در ایران همچنان قربانی می‌گیرند؟ تکرار این حوادث در مدت زمانی کوتاه، تفکری منفی مبنی بر عدم نظارت کافی بر نحوه بهره برداری معادن، عدم رعایت اصول فنی و ایمنی، تخریب محیط زیست و.... را در اذهان عمومی بوجود می‌آورد.

به گفته کارشناسان، معادن از ابتدای شکل‌گیری تحت نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت نبوده‌اند، بلکه سرپرستی و مسئولیت نظارت بر معادن آبرفتی از اواخر سال 90 به این سازمان واگذار شد، به محض تحویل گیری معادن طرحی جامع شامل نظارت بر نحوه برداشت، مسائل زیست محیطی، فنی و ایمنی طراحی شد که هم اکنون در دست مطالعه است. بر اساس این طرح جامع معدن داران موظفند در کنار بهره برداری از معادن، مسائل ایمنی، فنی، زیست محیطی، حقوق کارگران و ... را به نحو مطلوب رعایت کنند البته تا زمان تدوین نهایی طرح مذکوردستورالعمل‌های فنی و ایمنی به بهره برداران ابلاغ شده و گشت‌های مشترک نیز به منظور بازدید و بازرسی از نحوه عملیات و فعالیت معادن صورت می‌گیرد.

مسئولان از سال‌های پیش گفته‌اند که به‌طور طبیعی برخی از حوادثی که در این معادن رخ می دهد ناشی از فعالیت‌های است که قدمت دارد و مربوط به امروز نمی‌شود، نحوه بهره‌برداری و سیستم آنها به گونه ای است که در طول زمان نیاز به اصلاح دارد گرچه هم اکنون اصلاحات موقت از سوی سازمان صنعت معدن و تجارت و اداره کل تابعه در استان تهران اعمال می شود اما اصلاحات اساسی، زمانبر است.

در انتها بد نیست به این نکته هم اشاره کنیم که در کنار مباحث فنی و ایمنی که با جان کارگران در ارتباط است، بحث آلایندگی زیست محیطی معادن و تاثیر آن بر کیفیت زندگی مردم نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، معادنی هستند که با بهره برداری بی رویه منجر به تخریب محیط زیست، نشست زمین، آلودگی هوا و... می شوند اتفاقا برخی مسئولان استانی گرد و غبار طوفان معروف پایتخت و آلودگی‌های روزمره هوای تهران را نیز ناشی از همین معادن می‌دانستند.