خودزنی به سبک اصولگرایان

این در حالی است که هر چه جلوتر می‌رویم از طرفی گمانه‌زنی‌ها پیرامون احتمال کناره‌گیری برخی از کاندیداها به نفع یک کاندیدای مشخص بیتشر می‌شود و از طرف دیگر شاهد برخی تسویه حساب‌های داخلی میان اصولگرایان هستیم. به طور مشخص از ابتدا مشخص بود که از میان محمدباقر قالیباف، سعید جلیلی، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی و علیرضا زاکانی یک نفر در پایان به رقابت با نامزد جریان رقیب خواهد پرداخت. اما با این حال هیچیک از نامزدهای اصولگرایان عزمی برای کناره‌گیری ندارند. گویی اینکه امر به آنها مشتبه شده که به‌راحتی می‌توانند در این انتخابات رای مردم را گرفته و راهی پاستور شوند. اما به واقع اینگونه نیست و کاندیداهای اصولگرا یا هنوز از پایگاه رای خود در جامعه اطلاع ندارند یا فکر می‌کنند می‌توانند نظر مردم را با طرح برخی مسائل بازگردانند تا به آنها رای بدهند. در حالی‌که کسر قابل توجهی از جامعه به طور مشخص رویکردها و نگرش‌های کاندیداهای اصولگرا را قبول نداشته و برنمی‌تابند و هر چه آنها بخواهند اقتصاد، سیاست خارجی و مسائل اجتماعی و... به عنوانی مختلف بیان کنند چون جایگاهی  در نگاه جامعه ندارند لذا هیچ نتیجه‌ای نیز نخواهند گرفت. برای فهم بهتر این مهم خوب است که پایگاه رای هر یک از این افراد را با هم بررسی کنیم. محمدباقر قالیباف به‌عنوان نامزدی که حائز بالاترین شانس رای آوری در میان اصولگرایان است بخشی از آرای جریان موسوم به انقلابی را دارد و شاید رای بخشی از جامعه تکنوکرات را نیز به جهت عقبه اجرایی و کارکردی وی در شهرداری تهران و نیروی انتظامی با خود همراه کند. هر چند قالیباف به جهت برخی مسائلی که در مورد وی وجود دارد و تخریب‌هایی که از سوی جریان خودی بر او وارد می‌شود نیز تا حدی ریزش آرا خواهد داشت. چه اینکه میزان آرای او در انتخابات مجلس دوازدهم بیانگر همین مساله بود.  با این حال او بالاترین شانس را در میان اصولگرایان برای رای آوری خواهد داشت. سعید جلیلی دیگر چهره‌ای است که هر چند پایگاه رای محدودی دارد اما از دیگر نفرات رای بالاتری دارد. پایگاه رای جلیلی صرفا جریان انقلابی، تندروها و جبهه پایداری خواهند بود. تجریه حضور جلیلی در ادوار گذشته نشان داده که او در بهترین حالت نهایتا رایی 4 میلیونی خواهد داشت. در خصوص قاضی‌زاده هاشمی و زاکانی نیز با وجود طرح نظرات و دیدگاه‌های مختلف از سوی این دو، اما به نظر نمی‌رسد که آنها رایی متجاوز از 1 یا در بهترین حالت 2 میلیون داشته باشند. هر چند که به نظر می‌رسد همچون انتخابات پیشین این دو به نفع یک کاندیدا کناره‌گیری کنند. لذا اینکه این نامزدها انتظار حضور تا پایان  و رای بالایی را بکشند نشان می‌دهد نه با فضای انتخابات در ایران آشنا هستند و نه آشنایی با جامعه دارند.

*خودزنی اصولگرایان

پس از مشخص شدن کاندیداهای نهایی از سوی شورای نگهبان اصولگرایان متفق بر این قول بودند که باید در این انتخابات در مقابل یک نفر یعنی مسعود پزشکیان صف‌آرایی کنند. چیزی که بسیاری از رسانه‌ها از آن تحت عنوان رقابت 1+5 یا می‌کردند. اما وقتی برنامه‌های تلویزیونی نامزدها شروع شد تازه مشخص گردید که چه میزان اختلاف میان خود اصولگرایان است. تا حدی که به‌جای کاندیدای رقیب به خودزنی مشغول هستند و یکدیگر را هدف حملات خود قرار می‌دهند. به‌عنوان مثال محمدباقر قالیباف جمعه شب در برنامه میزگرد اقتصادی طی صحبت‌های خود حملاتی هم به سعید جلیلی داشت. جایی که گفت: «نباید رئیس دولتی بیاید که ایده‌هایش را بخواهد تمرین کند. امروز دخل و خرج خانواده‌های ایرانی حتی برای کسانی‌که درآمد ثابت دارند، با هم همخوانی ندارند. بر این اساس، نباید رئیس دولتی روی کار بیاید که آگاه به مسائل نباشد و اقتدار نداشته باشد. نباید کسی بیاید که توان اجماع‌سازی، کارنامه قوی و تجربه نداشته باشد. برای رسیدن به نقطه مطلوب باید مهار تورم و رشد اقتصادی را محقق کرد. نمی‌توان آزمون و خطا کرد و نمی‌شود مدیریت در سطح عالی کشور را به کسی سپرد که مدیریت قوی نداشته باشد. اگر نتوان با روش و ابزار مشخص و مدیریت قوی به راه حل درست رسید، یعنی فرصت را از دست دهیم و این ظلم به مجموعه است.» یا امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی که در نشست خبری روز گذشته خود انتقاد تندی را به سعید جلیلی وارد کرد و بیان داشت: مشکل ما در انتخابات ریاست احزاب و جریان‌هاست، بعضی از احزاب می‌آیند شخصی را رئیس‌جمهور کنند که به اهداف خودشان برسند، مساله شأن مردم نیست. شهید رئیسی به بودن همه اعتقاد داشتند می‌گفتند مدیران دولت قبل که با رئیس آن رقابت کردند، باشند. کسی‌که شهید رئیسی را اذیت کرده است و وقتی دعوت به همکاری شد نیامد الان می‌گوید می‌خواهم ادامه‌دهنده راه شهید رئیسی باشم.» این در شرایطی است که پزشکیان به‌عنوان کاندیدای رقیب  در آرامش کامل صرفا به برنامه‌های خود پرداخته و برخلاف رقیب حاشیه نمی‌رود و اختلافات اصولگرایان نیز در نهایت به نفع او تمام خواهد شد. باید دید در 5 مناظره پیش‌رو این افراد چگونه در مقابل هم قرار خواهند گرفت. 

* انصراف به نفع قالیباف؟

«کاندیدای پوششی» واژه‌ای است که از سال 1400 وارد ادبیات سیاسی ایران شد و به نامزدهایی اطلاق می‌شد که در انتخابات ثبت‌نام کرده و تا زمان مشخصی «پایان مناظره‌ها» در انتخابات باقی مانده و در نهایت به نفع یک کاندیدای مشخص کناره‌گیری می‌کنند. این اتفاق در انتخابات پیشین از سوی جلیلی و زاکانی به نفع مرحوم رئیسی صورت گرفت و به‌نظر می‌رسد که در این انتخابات نیز شاهد چنین اتفاقی خواهیم بود. آنطور که از شواهد و قرائن پیداست از میان 4 نامزد حاضر اصولگرایان 3 نفر به نفع دیگری کنار خواهند رفت. اخیرا محمد مهاجری فعال سیاسی اصولگرا گفت: «شنیده‌ام تلاش‌هایی برای کنارکشیدن جلیلی به نفع قالیباف شده و توجیه آن‌ها هم این است که در دعوای این دو نفر ممکن است پزشکیان بازی را ببرد. طرفداران جلیلی معتقدند به‌دلیل افشاگری‌هایی که علیه قالیباف شده رای او کمتر است و باید او به‌نفع جلیلی کنار برود قضیه از این قرار است که  از میان قالیباف و جلیلی یک نفر در صحنه باقی خواهند ماند و دیگری به نفع او کناره خواهد گرفت.» اما بنابر شنیده‌ها  با توجه به رشد آرای مسعود پزشکیان در انتخابات؛ بزرگان اصولگرا توانسته‌اند سعید جلیلی را مجبور به کناره‌گیری نمایند و وی پس از مناظره‌ها انصراف خواهد داد. در همین راستا روز گذشته نیز امیر حسین قاضی‌زاده هاشمی درخصوص احتمال کناره‌گیری‌اش به نفع قالیباف اظهارکرد: «ان‌شاءا... همه عزیزان به نفع اصلح کنار می‌روند و اجماع باید به نفع کسی و تیمی باشد که بتواند بیشترین اجماع، همراهی و قوی‌ترین دولت را ایجاد کند.» آنچه مسلم است در صورت کناره‌گیری جلیلی رای او به سبد قالیباف ریخته نخواهد شد و در صورت کناره‌گیری احتمالی قالیباف هم حامیان او به جلیلی رای نخواهند داد و شاید در این میان بیشترین سود از این اختلافات و کناره‌گیری‌ها متوجه مسعود پزشکیان شود.