جریان اصلاحات به پوپولیسم دچار شده است

«آرمان ملی» برای پاسخ به این سوالات و تحلیل و بررسی فضای انتخابات آینده با سیدمصطفی هاشمی طبا گفت وگو کرده است. هاشمی طبا معتقد است:« من فکر می کنم تغییری در فضای سیاسی و نحوه انتخاب کاندیدای ریاست جمهوری به وجود نخواهد آمد. با این وجود اگر روش نیز تغییر کند و شورای نگهبان سعه صدر زیادی هم در پیش بگیرد تغییری در وضعیت کشور به وجود نخواهد آمد.حتی اگر به فرض شورای نگهبان هم تعطیل شود و گفته شود هر کسی دوست دارد در انتخابات کاندیدا شود نیز من فکر نمی کنم شرایط کشور تغییر کند. تا زمانی که هر کسی اعم از اصلاح طلب واصولگرا و از هر طیف سیاسی اعم از جبهه پایداری و ... که دولت آینده را به دست بگیرد به سیاست های مهم و اولویت های کلیدی کشور توجه نکند و این اولویت ها کلیدی را در راس برنامه خود قرار ندهد به نظر من زیاد اهمیت ندارد که رئیس جمهور بعدی کشور چه کسی خواهد بود.ما باید به دنبال تشکیل دولتی باشیم که بتواند منابع کشور را حفظ و احیا کند و سرمایه های ملی را نگهداری کند.در چنین شرایطی کشور در مسیر توسعه و پیشرفت حرکت خواهد کرد وبه معنای واقعی در راستای تعالیم اسلامی خواهد بود». در ادامه ماحصل این گفت وگو را می خوانید.

*با توجه به درگذشت ناگهانی رئیس جمهور، کشور پس از سه سال وارد فاز انتخابات ریاست جمهوری شده است؟ تحلیل شما از شرایط کنونی که به گمان بسیاری از کارشناسان حساس و تعیین کننده است چیست؟

اتفاقی که در دولت های مختلف پس از انقلاب رخ داده این است که اولویت ها تغییر کرده و مسائلی در دستور کار دولت ها قرار می گیرد که دارای اولویت های مهمی نیستند. این وضعیت درباره اغلب دولت ها تا دولت آقای رئیسی وجود داشته است.در سال های اخیر وضعیت مدیریت کشور به شکلی بوده که ما تنها کشور را مصرف می کنیم و به آینده توجه نمی کنیم.ما باید به این نکته توجه کنیم که کشوری به نام ایران می بایست وجود داشته باشد و آباد باشد تا بتوانیم در آن زندگی کنیم.من نسبت به همه دولت ها و حتی دولت هایی که خودم نیز در آن حضور داشته ام این انتقاد را دارم و معتقدم که تنها کاری که ما می کنیم این است که ایران را مصرف می کنیم. نمونه آن نیز مصرف بیش از اندازه آب،برق انرژی و... است که در سال های اخیر بیش از گذشته بوده است.در شرایط کنونی خاک کشور دچار فرسایش و فرونشت زمین و آب های زیر زمینی و اغلب رودخانه ها باپساب صنعتی و... آلوده شده و آینده خوبی از نظر زیست محیطی در انتظار ما نخواهد بود.این در حالی است که دولت هایی که روی کار آمده اند به این مسائل بی توجه بوده اند و اولویت هایی دیگری برای خود نظر می گیرند. این در حالی است که اولویت های دیگر را در آینده نیز می توان عمل کرد اما آنچه جبران ناپذیر است از بین رفتن سرمایه های طبیعی است که در کشور وجود دارد.به همین دلیل دولت آینده می بایست نسبت به این موضوع اهتمام جدی داشته باشد و اولویت های خود را در این زمینه قرار بدهد. ما اگر به خوبی از همین منابع استفاده کنیم نیاز به سرمایه گذاری خارجی نخواهیم داشت.ما برای سرمایه گذاری خارجی و یا گرفتن وام های بین المللی با چالش های زیادی مواجه هستیم در حالی که خودمان سرمایه های کشور را از بین می بریم.

*در شرایط کنونی مهم ترین دغدغه جریان های سیاسی رویکردی است که نهادهای نظارتی نسبت به انتخابات دارند که آیا مانند انتخابات1400 گزینه های حداکثری جریان های سیاسی رد صلاحیت خواهند شد و یا فضا برای حضور چهره های سیاسی جریان های مختلف فراهم می شود به نظر شما فضای انتخابات آینده به چه سمتی خواهد رفت؟

من فکر می کنم تغییری در فضای سیاسی و نحوه انتخاب کاندیدای ریاست جمهوری به وجود نخواهد آمد. با این وجود اگر روش نیز تغییر کند و شورای نگهبان سعه صدر زیادی هم در پیش بگیرد تغییری در وضعیت کشور به وجود نخواهد آمد.حتی اگر به فرض شورای نگهبان هم تعطیل شود و گفته شود هر کسی دوست دارد در انتخابات کاندیدا شود نیز من فکر نمی کنم شرایط کشور تغییر کند. تا زمانی که هر کسی اعم از اصلاح طلب واصولگرا و از هر طیف سیاسی اعم از جبهه پایداری و ... که دولت آینده را به دست بگیرد به سیاست های مهم و اولویت های کلیدی کشور توجه نکند و این اولویت ها کلیدی را در راس برنامه خود قرار ندهد به نظر من زیاد اهمیت ندارد که رئیس جمهور بعدی کشور چه کسی خواهد بود.ما باید به دنبال تشکیل دولتی باشیم که بتواند منابع کشور را حفظ و احیا کند و سرمایه های ملی را نگهداری کند.در چنین شرایطی کشور در مسیر توسعه و پیشرفت حرکت خواهد کرد وبه معنای واقعی در راستای تعالیم اسلامی خواهد بود.

• طبق گفته شما در حالی که هر کسی رئیس جمهور شود همین وضعیت ادامه خواهد داشت پس برای اصلاح وضعیت موجود و بهبود شرایط چه باید کرد؟

باید برخی سیاست های کلی تغییر کند و به شکلی شود که در راستای استفاده بهینه از منابع کشور باشد. در غیر این صورت تفاوتی نمی کند چه کسی رئیس جمهور شود و یا دولت بعدی چه رویکردی را در پیش بگیرد.ما باید بپذیریم که در برخی سیاست های کلی دچار چالش هستیم و در سال های اخیر نیز به جای اینکه این چالش ها را مرتفع کنیم به شکلی عمل کرده ایم که وضعیت اصلاح نشده و در برخی موارد بدتر نیز شده است.در واقع روی برخی سیاست ها اشتباه اصرار داشته ایم که تحت هر شرایطی این سیاست ها می بایست اجرا شود. این در حالی است که نیاز نیست هر سیاستی به هر قیمتی در کشور اجرایی شود. سیاست هایی که در گذشته نیز نتیجه ای برای کشور به همراه نداشته وبلکه باعث آسیب نیز شده است.

ما باید به این نکته توجه کنیم که کشوری به نام ایران می بایست وجود داشته باشد و آباد باشد تا بتوانیم در آن زندگی کنیم.من نسبت به همه دولت ها و حتی دولت هایی که خودم نیز در آن حضور داشته ام این انتقاد را دارم و معتقدم که تنها کاری که ما می کنیم این است که ایران را مصرف می کنیم. نمونه آن نیز مصرف بیش از اندازه آب،برق انرژی و... است که در سال های اخیر بیش از گذشته بوده است

*ارزیابی شما از رفتارشناسی تندروها در فضای انتخابات آینده چگونه است؟آیا تندروها اجازه می دهند یک رئیس جمهور معتدل و آینده نگر مدیریت قوه مجریه را به دست بگیرد؟

تندروها به دنبال این هستند که مرحله به مرحله جلو بروند که مرحله اول برای آنها به دست آوردن ریاست مجلس بود که با شکست مواجه شدند و تنها60 رأی به دست آوردند. شکست تندروها در مقابل آقای قالیباف در مجلس به خوبی نشان داد که تندروها تنها صدایشان بلند است و جایگاهی بین اکثریت مردم ندارند.من معتقدم این وضعیت درباره انتخابات ریاست جمهوری نیز وجود خواهد داشت و اگر کسی از جبهه پایداری کاندیدا شود بعید به نظر می رسد از اقبال اجتماعی برخوردار شود و بتواند به ریاست جمهوری دست پیدا کند.حتی اگر همان چهره های سنتی مورد نظر جبهه پایداری نیز در انتخابات ریاست جمهوری حضور داشته باشند نمی توانند رأی کافی را به دست بیاورند. به نظر می رسد این گروه سیاسی بین اصولگرایان نیز دارای جایگاه مناسبی نیستند و به همین دلیل نمی توانند در جریان اصولگرایی نیز نقش تعیین کننده ای داشته باشند.

*آیا در شرایط کنونی حاکمیت و شورای نگهبان این اجازه را به اصلاح طلبان می دهد که با کاندیدای حداکثری در انتخابات حضور داشته باشند؟

این اتفاق بستگی به رویکرد شورای نگهبان نسبت به انتخابات آینده خواهد داشت. اگر شورای نگهبان سعه صدر خود را بالا ببرد و اجازه بدهد چهره های مطرح اصلاح طلب نیز در انتخابات حضور داشته باشند این احتمال وجود دارد که جریان اصلاحات به صورت حداکثری در انتخابات حضور داشته باشد.البته من معتقدم جریان اصلاحات نیز به پوپولیسم دچار شده و از اهداف مهم و کلیدی خود فاصله گرفته است.اصلاح طلبان نیز در فضای سال های اخیر کشور برای اینکه از بقیه عقب نمانند رویکرد پوپولیستی در پیش گرفته اند و به همین دلیل بیش از آنکه به دنبال تحقق اهداف اصیل اصلاح طلبی باشند به دنبال روش های پوپولیستی هستند.با این وجود باز من معتقدم تا زمانی که برخی سیاست های کلی تغییر نکند اگر یک اصلاح طلب هم به عنوان رئیس جمهور انتخاب شود تغییری در وضعیت کشور به وجود نخواهد آمد.

*به چه میزان این احتمال وجود دارد که گزینه آینده ریاست جمهوری از دولت سیزدهم باشد و همان شیوه مدیریت کشور ادامه پیدا کند؟

با توجه به فضایی که در کشور وجود دارد من این احتمال را زیاد می دانم و معتقدم احتمال اینکه فردی مانند آقای مخبر که معاون اول آقای رئیسی بوده به ریاست جمهوری برسد وجود دارد.فضای تبلیغاتی و رویکردی که پس از شهادت آقای رئیسی وجود دارد نشان دهنده این است اگر آقای مخبر کاندیدای ریاست جمهوری شود احتمال اینکه مورد حمایت حاکمیت و بدنه جریان اصولگرایی که در گذشته از آقای رئیسی حمایت کردند وجود خواهد داشت.من معتقدم شرایط باید تغییر کند اما نشانه هایی مبنی بر تغییر شرایط مدیریت کشور وجود ندارد و بلکه عده ای اصرار دارند با همان روش های گذشته کشور را مدیریت کنند.به همین دلیل نیز عنوان می کنم که اگر یک اصلاح طلب نیز رئیس جمهور شود نمی تواند شرایط را اصلاح کند. این رویکرد نیازمند الزامات و تغییر نگرش هایی است که در شرایط کنونی مشاهده نمی شود.آقای قالیباف عنوان کردن کشور نیازمند تصمیم گیری های کلان و مهم است. این در حالی است که خود ایشان که رئیس مجلس هستند تصمیمات مهم و کلان نمی گیرد.