شهرداری با چراغ روشن تراکم فروشی می‌کند

درویش معتقد است:«سازمان هواشناسی از10 روز قبل از وقوع سیل در مشهد نسبت به بروز سیل هشدار داده بود و وضعیت را نارنجی اعلام کرده بود. در واقع مدیران مربوطه در خراسان رضوی و شهر مشهد در جریان این هشدارها قرار داشته‌اند.به همین دلیل مدیران مربوطه از فرصت کافی برای تخلیه ساکنان منطقه و بستن خیابان‌های منتهی به جنوب و جنوب غربی کوهستان‌های مشهد در اختیار داشته‌اند.این در حالی است که هیچ کدام از این اقدامات صورت نگرفته و از فرصتی که در اختیار آنها قرار گرفته استفاده نشده است. کسانی که از آنها به شهرداران طلایی تعبیر می‌شود باید نسبت به وقوع چنین حوادثی در کشور پاسخگو باشند.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

*سیل مشهد با قربانی شدن تعدادی از هموطنانمان همراه بود. این در حالی است که بررسی‌ها از نقش ساخت و سازهای غیرقانونی در محدود وقوع سیل خبر می‌دادند. مهم‌ترین دلیل وقوع سیل مشهد و پیامدهای آن چه بود؟

عامل انسانی و دخل و تصرفاتی که در نظام آب شناختی کوهستان‌های جنوب و جنوب غربی مشهد رخ داده در تشدید خسارت‌هایی که به وجود آمده نقش داشته است. در واقع به بستر سیلابی آبراهه‌هایی که از مسیر جنوب و جنوب غربی مشهد وجود داشته تجاوز شده، تغییر مسیر داده شده و ساخت و ساز در آن انجام شده است. شرایط به شکلی بود که با ایجاد چند بند آبخیزداری گمان می‌کردند مشکلی پیش نخواهد آمد و به همین دلیل آبراهه‌های طبیعی را مسدود کرده بودند. در چنین شرایطی در کوهستانی به آن بزرگی در بارندگی که در مدت زمان کمتر40 دقیقه رخ داده و با توجه به اینکه همه پوشش‌های طبیعی منطقه از بین رفته بوده با چنین فاجعه‌ای در مشهد مواجه شدیم که به قربانی شدن تعدادی از هموطنانمان منجر شده است.

*این وضعیت در دیگر نقاط کشور نیز وجود دارد که به دلیل دخل و تصرف انسانی شرایط برای وقوع حوادث این چنینی وجود داشته باشد؟

بله؛ این اتفاق در نقاط مختلف کشور رخ داده است. نمونه بارز آن در تهران و در منطقه دربند، درکه و کن بوده که در سال‌های اخیر رخ داده است. در این مناطق نیز به دلیل نقش نیروی انسانی در طبیعت شاهد سیل‌هایی بودیم که همراه با قربانی شدن برخی از افراد همراه بوده است. نمونه دیگر این حادثه در شیراز و در دروازه قرآن این شهر بود که در چند سال پیش رخ داد و تعدادی از هموطنانمان جان خود را از دست دادند. در قم نیز شاهد چنین اتفاقاتی بوده‌ایم.در رودخانه قم نیز تغییراتی صورت گرفت و آن را به پارکینگ برای زوار تبدیل کردند و به همین دلیل منجر به وقوع حادثه شد و صدها نفر را بی‌خانمان کرد. در برخی شهرهای دیگر مانند یزد نیز شاهد وقوع چنین اتفاقاتی بوده‌ایم.عدم دانش در زمینه آبخیزداری و عدم توجه به ساخت سیل بندها و مسیری‌هایی که بتواند سیل‌ها را هدایت کند از جمله مهم‌ترین دلایلی وقوع چنین حوادثی در شهرهای مختلف کشور بوده است. با این وجود مهم‌ترین دلیل وقوع چنین اتفاقاتی اجازه ساخت و ساز در کوهستان‌های با شیب تند و پرشیب است که باعث شده پوشش‌های طبیعی از بین برود و سرعت آب را بیشتر کند. در چنین شرایطی است که میزان خسارت‌های صورت گرفته بیشتر می‌شود و جان هموطنانمان به خطر می‌افتد. این وضعیت به خصوص در مورد شهرهای کوهستانی بیشتر وجود دارد.

*وقوع چنین اتفاقاتی در این فصل در گذشته نیز رخ داده بود و به همین دلیل تا حدود زیادی می‌توان چنین اتفاقاتی را پیش بینی کرد. با این وجود این اتفاقات ناگوار که به کشته شدن هموطنانمان منجر می‌شود هر سال در همین فصل تکرار می‌شود. چرا در این زمینه پیش بینی‌ها و تمهیدات لازم در نظر گرفته نمی‌شود؟

سازمان هواشناسی از10 روز قبل از وقوع سیل در مشهد هشدار داده بود و وضعیت را نارنجی اعلام کرده بود. در واقع مدیران مربوطه در خراسان رضوی و شهر مشهد در جریان این هشدارها قرار داشته‌اند.به همین دلیل مدیران مربوطه از فرصت کافی برای تخلیه ساکنان منطقه و بستن خیابان‌های منتهی به جنوب و جنوب غربی کوهستان‌های مشهد در اختیار داشته‌اند.این در حالی است که هیچ کدام از این اقدامات صورت نگرفته و از فرصتی که در اختیار آنها قرار گرفته استفاده نشده است. کسانی که از آنها به شهرداران طلایی تعبیر می‌شود باید نسبت به وقوع چنین حوادثی در کشور پاسخگو باشند. این در حالی است که فعالن حوزه محیط زیست در10 سال گذشته همواره نسبت به ساخت و سازهای غیرمجاز در مناطق کوهستانی مشرف به شهرهای کشور هشدارهای لازم را داده و حتی زنجیره انسانی تشکیل داده‌اند.فعالان حوزه محیط زیست در مشهد نیز هشدارهای لازم را داده بودند که نباید در مناطق کوهستان ساخت و سازهای غیرمجاز صورت بگیرد. حتی مقام معظم رهبری در سخنرانی معروف خود در دی ماه1393 که بنده نیز حضور داشتم به صراحت عنوان کردند که من نگرانم که عده‌های در ارتفاعات مشهد و تهران تغییر کاربری ایجاد کنند. ایشان از مردم خواستند که در این زمینه هشیار باشند و اجازه چنین کاری با این افراد ندهند.

این اتفاق( سیل مشهد) در نقاط مختلف کشور رخ داده است. نمونه بارز آن در تهران و در منطقه دربند، درکه و کن بوده که در سال‌های اخیر رخ داده است. در این مناطق نیز به دلیل نقش نیروی انسانی در طبیعت شاهد سیل‌هایی بودیم که همراه با قربانی شدن برخی از افراد همراه بوده است. نمونه دیگر این حادثه در شیراز و در دروازه قرآن این شهر بود که در چند سال پیش رخ داد و تعدادی از هموطنانمان جان خود را از دست دادند. در قم نیز شاهد چنین اتفاقاتی بوده‌ایم.در رودخانه قم نیز تغییراتی صورت گرفت و آن را به پارکینگ برای زوار تبدیل کردند و به همین دلیل منجر به وقوع حادثه شد و صدها نفر را بی‌خانمان کرد

*شما از شهرداران طلایی نام بردید. این وضعیت درباره تهران نیز وجود دارد؟

بله؛ خطاب رهبر انقلاب در سخنرانی که انجام دادند شهردار وقت تهران یعنی آقای قالیباف بود. آقای قالیباف نیز خیلی سریع اقدامات شهرداری در شمال تهران را متوقف کرد و آنجا را به پارک تبدیل کرد. با این وجود در شرایط کنونی بالای خط ارتفاع تهران نیز ساخت و سازهای غیرقانونی صورت می‌گیرد. در ابتدا خط ارتفاع تهران1300 متر بود که پس از مدتی به1500 متر افزایش پیدا کرد اما در شرایط کنونی در ارتفاع بالای1800 متر نیز ساخت و ساز صورت می‌گیرد. برخی افراد با نفوذ هستند که در این زمینه قانون را زیرپا می‌گذارند. در برخی مواقع نیز ساخت وسازها برای وزارتخانه‌ها و نهادهای راهبردی است که در این گونه مناطق صورت می‌گیرد. به عنوان مثال ساخت و سازهای صورت گرفته در دانشگاه علوم تحقیقات تهران در مناطق ممنوعه و روی گسل‌های خطرناک صورت گرفته است.

*رویکرد آقای زاکانی در شهرداری تهران در این زمینه به چه صورت بوده است؟

ساخت و سازهای غیرقانونی در دوران شهرداری آقای زاکانی هم وجود دارد. زاکانی در ابتدا که به عنوان شهردار تهران انتخاب شد عنوان کرد در دوره قبلی مدیریت شهری ساخت و سازها در تهران قفل شده و شهردار سابق اجازه ساخت و ساز نمی‌داده و به همین دلیل ما این روند را تغییر خواهیم داد. در شرایط کنونی نیزعنوان می‌کند400 یا500 درصد میزان ساخت و سازها را افزایش داده است. این اتفاق به معنای این است که آقای زاکانی ملاحظاتی که در گذشته درباره ساخت و سازها وجود داشته را کنار گذاشته است. در واقع آقای زاکانی و تیم مدیریت شهری تهران به صورت رسمی و با چراغ روشن و نه خاموش در راستای تراکم فروشی در تهران حرکت می‌کنند. در چنین شرایطی مشخص است که در آینده چه بلایی سرتهران خواهد آمد. سرانه فضای سبز در تهران در حدود16 متر مربع است که استاندارد آن 25 متر مربع است. در چنین شرایطی 16 هزار درخت در تهران به صورت تعمدی خشک شده است. برخی آب بندهای درختان را قطع می‌کنند تا بعدا عنوان کنند درختان به صورت ناخواسته خشک شده است. به هر حال این اتفاقات در دوران شهرداری آقای زاکانی در تهران در حال رخ دادن است. این در حالی است که این درختان می‌تواند مانع از وقوع سیلاب شود و میزان فضای سبز تهران را افزایش می‌دهد.

*قطع درختان و کاهش سرانه فضای سبز چه پیامدهایی دارد؟

واقعیت این است که در 6 دهه اخیر به‌طور متوسط در هر دهه یک‌میلیون هکتار از جنگل‌های طبیعی خود را از دست داده‌ایم. در شرایط کنونی سهم سرانه هر ایرانی از رویشگاه‌های جنگلی کمتر از 0. 17 است در حالی ‌که این نسبت در جهان 0. 8 هکتار است. در نتیجه ما به‌نسبت هر شهروند کره زمین کمتر از یک‌چهارم از جنگل سهم می‌بریم، معنی‌اش باید این باشد که توجه ما به حفظ جنگل باید دست‌کم چهاربرابر متوسط جهانی باشد که این‌گونه نیست و مدام رویشگاه‌های جنگلی‌مان به‌دلیل تغییر کاربری اراضی و جاده‌کشی‌های غیراصولی و به‌خاطر تجاوز اراضی کشاورزی، آتش‌سوزی و... از بین می‌روند. تلاش‌هایی هم برای درختکاری در کشور می‌شود که متاسفانه بخش بزرگی از این کار در مناطقی اتفاق می‌افتد که اصلا رویشگاه‌های جنگلی طبیعی ما نیستند، یعنی در اطراف شهرهای بزرگ شروع به درختکاری کرده‌ایم و فکر می‌کنیم این به طبیعت‌مان کمک می‌کند، درصورتی‌که اگر در جایی درخت بکاریم که آنجا‌ آبیاری مستمر درخت تداوم نداشته باشد، یعنی خلاف قانون طبیعت عمل می‌کنیم. این مسائل نشان می‌دهد فقط به‌شکل نمادین نهالی می‌کاریم و برای ما مهم نیست این نهال مسیر چرای دام است یا کسی وجود دارد آبیاری‌اش کند یا خیر. همه اینها از بین می‌رود و این اتفاقی است که هر سال رخ می‌دهد.