در مشهد سیل نمی‌آمد اگر...

به گزارش آرمان ملی، وقوع زلزله در سرپل ‌ذهاب استان کرمانشاه که محلاتی مثل فولادی را در این شهر درنوردیده بود به علت ساختن‌های غیرمجاز در زمین کشاورزی بود اینکه چه کسانی مجوزر ساخت و ساز را داده، پیمانکاران چه کسانی بوده‌اند و ناظران هم همین‌طور جای سوال دارد. زلزله که خانه‌های بسیاری را ویران و  بیشتر ساکنان خانه‌های محله مذکور را به کام مرگ کشاند.

از طرفی بحث ساخت‌وسازهای غیرمجاز هم مطرح می‌شود و نزدیک‌ترین گزینه برای توصیف آن ساختمان متروپل در آبادان بود؛ همین متروپلی که چند روز گذشته سالگرد فروریختن آن بود تا خانواده‌های ده‌ها کارگر و شهروند جان‌باخته به محل آن ساختمان فروریخته ناایمن رفته و عزاداری کنند.

بهار متفاوت مردم ایران

مردم ایران، امسال بهارِ اندک متفاوتی را نسبت به سال‌های گذشته تجربه کردند؛ سیلاب‌هایی که به راه افتاد و با ایجاد غافلگیری مردم و مسئولان، بحران جدیدی را در شهرها به‌ وجود آورد تا تصویرگر تناقضی در مواجه خشکسالی و سیلاب‌های کشنده باشند. کشنده از این بابت که همین روز گذشته، مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی، آماری تقریبا نهایی بعد از گذشت 10 روز از وقوع سیل مشهد را ارائه داد که حکایت از جان‌باختن 10 نفر در شهرهای مشهد و فریمان بود.

در بحبوحه چنین اتفاقاتی و در میان  عدم آمادگی‌های زیرساختی چه در هدایت آب و چه کنترل سیلاب، انتقاداتی هم به عملیاتی می‌شود که اجراکردن و یا نکردنش می‌توانست مانع وقوع چنین خساراتی شود؛ خساراتی که به‌نظر و با هشدارهای هواشناسی در استان‌ها و شهرها و روستاهای دیگری و از جمله خود مشهد امکان تکرار وقوع بالایی دارند.

کارشناسان می‌گویند که در بلوار نماز مشهد اگر پلی احداث می‌شد این همه مشکل در سیلاب به وجود نمی‌آمد. همچنین قرار است با افرادی که اقدام به ساخت و سازهای غیر مجاز می‌کنند طبق قانون  برخورد شود چراکه گفته شده همین ساخت و سازهای غیر اصولی مسیر گذر آب را مسدود کرده‌اند. از آنجا که در حاشیه شهر مشهد یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر ساکن هستند، ضرورت توجه و اهمیت به موضوعاتی چنین که می‌توانند مانع بروز سیل شوند، دوچندان که نه صدچندان می‌شود.

آمار نهایی فوتی‌های سیل مشهد

سیلی که در تاریخ ۲۶ اردیبهشت‌ماه در بخش‌هایی از استان خراسان رخ داد، ۱۰ قربانی گرفته. این خبر به نقل از سرپرست مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی در اعلام مجموع جان‌باختگان سیل ناگهانی و غافلگیرکننده بعدازظهر یک روز چهارشنبه و مربوط به شهرستان‌های مشهد و فریمان است.

در گفت‌وگویی رسانه‌ای که رضا عباسی نیشابوری داشته توضیح داده که از این تعداد ۶ نفر مربوط به شهرستان مشهد است که شامل ۲ فوتی در میدان انقلاب مشهد، فوت سه عضو یک خانواده در منطقه سیدی این کلانشهر و مرگ یک نفر در سیل روستای سرغایه بخش احمدآباد این شهرستان بوده است. چهار نفر نیز با نسبت خانوادگی در یکی از روستاهای فریمان در اثر سیل فوت شده بودند.

در مجموع، تاکنون و با گذشت 10 روز از وقوع سیل، گزارشی از وجود افراد مفقود در این سیل دریافت نشده است. هرچند که به‌گفته مسئولان، بررسی و برآورد مجموع میزان خسارت‌ها در حال انجام است و مدیریت بحران، منتظر ارائه گزارش خسارت از دستگاه‌های مربوطه از جمله جهاد کشاورزی است.

برخورد با عوامل  ساخت و سازهای غیر مجاز

روز گذشته رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد در گفت‌وگویی به ساخت و سازهای غیراصولی اشاره کرده و به ایلنا گفته: با افرادی که اقدام به ساخت و سازهای غیر مجاز می‌کنند طبق قانون باید برخورد شود.

حمید ضمیری، توضیح داده است که در سیل اخیر اقدامات کارشناسی برای علت این حادثه در دست بررسی است. ولی کارشناسان امر سه عامل را در بارندگی اخیر و جاری شدن سیلاب در مشهد اعلام کرده‌اند.خسارت‌های بارندگی در خراسان رضوی نامتعارف بود.

او همچنین به پلی اشاره کرده که اگر می‌بود این خسارت به بار نمی‌آمد. به گفته ضمیری یکی دیگر از عوامل که احتمال داده می‌شود باعث جاری شدن سیلاب در مشهد شد احداث معابری است که در سنوات گذشته به صورت عرضی باعث مسدود شدن مسیر مسیل‌ها شده‌اند و متاسفانه پلی روی آن‌ها احداث نشده به طور مثال در بلوار نماز مشهد اگر پلی احداث می‌شد این همه مشکل در سیلاب اخیر به وجود نمی‌آمد. شهرداری را موظف کردیم که با اقدامات کارشناسی و فنی دلایل تشدید خسارت سیلاب را برای ما شناسایی کند تا بتوانیم بر اساس آن دستور اصلاح و بازسازی را در این مناطق بدهیم.

این مدیر و کارشناس شهری، افزوده: متاسفانه در شهر مشهد و تمام کلانشهرهای کشور اراضی قولنامه‌ای زیادی داریم که افراد به حریم و بستر رودخانه و مسیل‌ها تعرض کرده‌اند و در معرض تهدید و تخریب هستند که متاسفانه به بخشی از آن‌ها هم در همین حادثه سیل اخیر مشهد خسارت وارد شد.

اما یک استاد دانشگاه هم به ساخت و سازهای غیراصولی اشاره کرده که مسیر آب را مسدود کرده بودند.

مهدی قمشی، کارشناس حوزه آب، اظهار تاسف کرده که در مشهد با ساخت و سازهای غیراصولی جلوی مسیر گذر آب را مسدود کرده‌اند و این اولین مشکل مسئله سیلاب و فاجعه‌ای که رخ داد شده است. حقوق آبراهه‌ها به‌نظرم جدی گرفته نمی‌شود و بستر و حریم‌شان رعایت نمی‌شود و این رعایت نکردن‌ها باعث بروز مشکلات برای شهروندان می‌شود.

این کارشناس حوزه آب ادامه داد: دومین مسئله تغییر اقلیم در کشور است و بارش‌های سیلابی در کشورمان زیاد شده و همین‌طور نوع بارش‌ها از حالت برف به باران تبدیل شده و همین دو مسئله باعث می‌شود که ما باید دقت بیشتری به مسئله ریزش‌های جوی و همین‌طور حقوق آبراهه‌ها  توجه کنیم و باید از مدت‌ها قبل جزو محاسبات‌مان می‌بود که دیگر ریزش‌های جوی به صورت برف کمتر رخ می‌دهد و بارش‌ها به شکل باران‌های که سیلابی است اتفاق می‌افتد و در ۳۰ دقیقه ۴۰ میلی متر باران می‌بارد و سیلاب راه می‌افتد.

به عقیده این استاد دانشگاه، موضوع تغییر اقلیم را مسئولان، کارشناسان، مهندسین مشاور در شهرداری‌ها باید در محاسبات‌شان بگنجانند و جدی بگیرند و باید بدانند ما با چنین پدیده‌هایی از این به بعد روبه‌رو هستیم. متاسفانه در کشور ما هم مسئله تغییر اقلیم یک خشکسالی موقتی است و ممکن است ظرف یکی دو سال حل شود و مسئله تغییر اقلیم که کره زمین تاکنون به خودش دیده پیش بینی می‌شود که تا ۱۰۰۰ سال دیگر هم با کره زمین باشد.

به‌گفته قمشی برای تلفات ناشی از سیل در کشورمان باید تاسف بخوریم به دلیل اینکه در بسیاری از کشورهای دنیا جلوگیری و پیش بینی‌شان از وقوع سیل جزو بدیهیات شده ولی در کشور ما هنوز باید برای رعایت حقوق بستر و حریم رودخانه چانه زنی کنیم که برای رفع این مشکلات و مسائل رضایت بدهند.

کارشناسان معتقدند که در مسائل توسعه‌ای کشور حالا چه در جاده‌سازی و چه شهرسازی، متاسفانه مسائل حوضه آبراهه‌ها خیلی مورد توجه قرار نمی‌گیرد و به‌نظرم در سیلاب مشهد هم که منجر به کشته شدن تعدادی از هموطنان‌مان شد مسئله همین‌عدم رعایت حقوق آبراهه‌ها بود.