چرایی کاهش مشارکت مردم در انتخابات

اما روند امور و عملکردها طی ماه‌ها نشان داد که اساسا برداشت آنها از بیانات رهبری چیزی جدای از برداشت جامعه و جریانات سیاسی بوده و به‌طور کلی بنا بر این نبوده که همه جریانات سیاسی و تفکرات وارد عرصه انتخابات شوند. چه اینکه وقتی زمان گذشت و ایام تبلیغات انتخاباتی شد به‌خوبی مشاهده کردیم که رقابت‌ها میان ائتلاف شانا و جبهه پایداری با مجموعه‌هایی مثل شورای وحدت، جبهه صبح ایران، شریان و در نهایت امنا است و گویی منتخبان ملت به‌ویژه تهران قرار است از رقابت درون این مجموعه بیرون بیایند. لذا برداشت نهادهای مذکور از بحث رقابت به همینجا خلاصه می‌شد. در خصوص مساله مشارکت نیز پرواضح بود که از انتخابات حداقلی مجلس یازدهم در اسفند 98 تا ادامه آن در ریاست جمهوری سیزدهم در خرداد 1400 مردم با کاهش مشارکت خود چه پیامی را به دولت و مجموعه حاکمیبت ارسال کرده بودند. لذا این انتظار می‌رفت که در انتخابات مجلس دوازدهم در اسفند 1402 دولت و مجموعه حاکمیت شرایط را به نحوی پیش ببرند تا با رفع مطالبات و مشکلات موجود رضایت در جامعه به‌وجود آید و با ترسیم افقی روشن و آینده‌ای مطلوب مردم را به حضور هر چه بیشتر در انتخابات ترغیب و تشویق کنند. اما گذشت زمان نشان داد که اساسا نگاه مسئولان امر در حوزه مشارکت نیز اینگونه نیست. به همین جهت نیز انتخابات مجلس دوازدهم با مشارکت 41 درصدی جامعه همراه شد. ادامه این روند نیز در دور دوم ادامه یافت و در تهران که بیش‌ترین نامزد را برای دور دوم انتخابات داشت و طبق آمارهای رسمی در دور اول مشارکت 34 درصدی داشت شاهد مشارکت 8 درصدی مردم بودیم که در نوع خود بسیار قابل تامل بود. به عبارت دیگر 92 درصد مردم پای صندوق رای نرفتند. مساله‌ای که نباید به سادگی از کنار آن گذشت و باید یک آسیب‌شناسی کلی نسبت به چرایی این موضوع صورت گیرد. اما نکته جالب اینجا بود که احمد وحیدی، وزیر کشور همین مشارکت 8 درصدی را نیز حماسه‌آفرینی مردم خواند که در نوع خود جلب توجه است. گویی اینکه نوع نگاه مسئولان امر به مساله مشارکت با جامعه فاصله بسیاری دارد و برای برخی افراد و جریانات همین که یک مشارکت حداقلی شکل بگیرد و به لحاظ شکلی کار در بیاید کافی است. هر چند که کنایه معنادار محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات دولت قبل نسبت به وزیر کشور نیز در جای خود قابل تامل بود جایی که در ایکس نوشت: «احتمالا منظورشان از «حماسه»، آن «عدم مشارکت» ۹۲ درصدی در تهران است.» آنچه مسلم است یکسال تا انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم فاصله داریم و باید دید که آیا قرار است با همین رویکرد انتخابات آتی را نیزبه نظاره بنشینیم یا تغییراتی در راه خواهد بود.

*رودربایستی‌ها را کنار گذاشتند

یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب در ارتباط با مساله مشارکت و انتخابات گذشته اظهار داشت: به‌نظر می‌رسد که در چند سال اخیر اتفاقی افتاده که دولت همه رودربایستی‌های قبل را کنار گذاشته است. یعنی موضوعاتی مثل میزان مشارکت که اهمیت داشت و حساسیت نشان می‌دادند و سعی نمی‌کردند حداقل در ظاهر هم که شده موضوعاتی را به نحوی پیش ببرند که میزان مشارکت کم نشود. هدایت‌ا... آقایی به «آرمان ملی» گفت: در سال‌های اخیر اینگونه احساس می‌شود که دولت و حاکمیت به این نتیجه رسیده‌اند که خیلی برای این کار هزینه نکنند و به لحاظ نیروهایی که خالص اطرافشان هستند یکجای پای مطمئن داشته باشند. جوسازی‌های صورت گرفته چه بیشتر و کمتر برایشان فرقی نمی‌کند. این تصوری است که ایجاد شده و پاسخ شفافی به تمام سوالات در خصوص میزان مشارکت می‌دهند. وی افزود: موضوع جالب‌تر اینکه به‌نظر می‌رسد کتمان واقعیت‌ها در قالب مطالب غیرواقعی مثل اینکه مشارکت 8 درصدی مردم را حضور حماسی بدانند تئوری است که گاها با آن کار می‌کنند. لذا به نحوی احساس می‌شود که خیلی عریان مسائل را کتمان می‌کنند. آقایی بیان کرد: فکر می‌کنم این دگردیسی ایجاد شده و اگر گوش شنوایی باشد باید هشدارهای این عدم مشارکت را نیز بشنوند.

*برخی جریانات اهتمام کافی به میزان مشارکت و خواست مردم ندارند

یک فعال سیاسی اصولگرا در خصوص انتخابات اخیر و مساله مشارکت بیان کرد: نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت. مساله مشارکت با تاکیداتی که مقام معظم رهبری دارند مساله بسیار با اهمیتی است. ایشان بارها در مورد مشارکت با تعابیر خاصی تاکید کردند. ناصر ایمانی به «آرمان ملی گفت: شاید بشود گفت که ایشان مساله مشارکت را از نتیجه انتخابات نیز با اهمیت‌تر می‌دانند. نه اینکه نتیجه انتخابات مهم نیست، اما شاید در نظر ایشان مساله مشارکت از نتیجه انتخابات با اهمیت‌تر است که حتی مخالفان را به حضور در پای صندوق‌های رای دعوت می‌کنند. من تصور می‌کنم شاید در دیدگاه برخی از افراد و یا جریان‌های فکری که شاید در دولت هم باشند مساله مشارکت قطعا به پررنگی دیدگاه رهبری نیست و تا این حد اهمیت نمی‌دهند. وی ادامه داد: این موضوع نه فقط در دولت که در سایر دستگاه‌های حاکمیتی نیز وجود دارد که بیشتر به نتیجه اهمیت می‌دهند تا به مشارکت. یعنی اگر نتیجه مطلوب باشد و مشارکت پایین باشد شاید خیلی برای بعضی‌ها پر اهمیت نیست. در حالی‌که دیدگاه رهبری نظام درست عکس این است. ایمانی اظهار کرد: به تعبیر دیگر شاید برخی جریانات فکری این مساله را که مجموعه حاکمیت باید بر اساس خواست، رای و دیدگاه مردم حرکت کنند را اهمیت نمی‌دهند. شاید برخی تفکرات وجود دارد که می‌گویند آنچه مردم می‌خواهند چه در پای صندوق‌های رای و چه در جامعه ما بهتر متوجه می‌شویم که اهتمام کافی به میزان مشارکت و خواست مردم داده نمی‌شود. لذا از کنار این موضوع ساده عبور می‌کنند که مشارکت چقدر باشد و اساسا خواست مردم چقدر اهمیت دارد. لذا نتیجه این می‌شود که طی این سال‌های اخیر نه فقط این انتخابات بلکه انتخابات قبلی هم مشارکت چندان مطلوب نبود. وی تصریح کرد: به نظر می‌رسد در یک سراشیبی قرار داریم که آراء مردم را از دست می‌دهیم و این بسیار هشداردهنده و نگران‌کننده است.