آمریکا برسر دوراهی

بنابراین تا انتهای قضایا به رغم اینکه چندان موفقیتی نداشته ولی ادامه خواهد داد. بایدن هم به‌رغم مخالفت‌های داخلی یک اندیشه وسیع‌تری از نتانیاهو دارد و نمی‌خواهد که وضعیت منطقه از این بیشتر دچار تنش شود. از طرف دیگر فشار کشورهای عربی روی بایدن بسیار زیاد  و مسئله‌ای مهم است به‌قدری که اجازه ندهد اسرائیل دست به اقدامات خشونت‌آمیزی در منطقه رفح بزند که ممکن است با قتل عام عمومی مواجه شود. بنابراین نگرانی‌اش از این است که با اتفاق اینچنینی ممکن است کشورهای عرب را از دست بدهد و کشورهای عرب قیمت‌های نفت را افزایش دهند و بالارفتن قیمت انرژی در سالی که در آستانه انتخابات آمریکا هستیم، قطعا برای بایدن مشکل‌زا خواهد بود و میزان رای‌اش کاهش پیدا خواهد کرد. از طرف دیگر چون بایدن و به طور کلی حزب دموکرات از اقلیت‌ها در آمریکا استفاده می‌کنند از جمله اقلیت‌های یهودی، دیروز یکی از سرمایه‌گذاران بزرگ یهودی اعلام کرده که اگر بایدن جواب مثبت به اسرائیل ندهد، حمایت آینده‌اش را برخواهد داشت و این نشان می‌دهد که نتانیاهو توانسته روی کانون‌های قدرتمند یهودی در آمریکا اثر بگذارد ولی از طرف دیگر نشان داده می‌شود که بایدن هم تحت تاثیر این کانون‌ها ناچار است دست به یک اقدامات جدید بزند. مسأله پیچیده شده به طوری که بایدن هم تحت فشار جمهوریخواهان و هم تحت فشار جناح چپ حزب دموکرات مثل آقای سندرز که به دلیل تندروی‌هایی که گرایشات چپ در حزب دموکرات دارند، خواهان این هستند که آمریکا به هیچ وجه به اسرائیل کمک نکند. این درحالی است که آقای سندرز خود یهودی است ولی با ارسال هر نوع سلاح جدیدی به اسرائیل مخالفت کرده است. موضوع پیچیده‌ای اتفاق افتاده که جنگ اسرائیل با حماس را دچار یک پیچیدگی عجیب و غریبی کرده است. نتانیاهو هم در داخل، هم در منطقه و هم در فضای بین‌المللی با مشکلاتی مواجه است. امری که در آمریکا سابقه‌دارد و بارها شده که از ارسال کمک‌های تسلیحاتی به اسرائیل ممانعت کرده‌اند؛ این اتفاق در زمان بوش پدر و در زمان ریگان نیز رخ داده، ولی نقطه پراهمیتی که بایدن بر سر آن اصرار می‌کند بمب‌های سنگرشکن را به اسرائیل ندهد، تحت فشار کشورهای عرب است که این کشورها هم تحت فشار افکار عمومی داخلی‌ ناچار هستند که از بایدن تقاضا کنند از ارسال کمک‌های تسلیحاتی مدرن مخصوصا بمب‌های سنگرشکن که برای تونل‌ها قابل استفاده است، امتناع کند. بایدن بسیار تحت فشار است هم در داخل و هم در فضای اروپایی حتی انگلیسی‌ها گفته‌اند که همان رویه کمک‌های تسلیحاتی را به اسرائیل ادامه خواهیم داد. بنابراین یک نوع شکافی در فضای غربی به‌وجود آمده و نتانیاهو در موقعیت سختی در داخل و هم در منطقه و فضای بین‌المللی قرار گرفته است. در حقیقت کمک‌هایی که آمریکا جلوی آن را گرفته یک مانور سیاسی است چون بایدن نمی‌خواهد فضا را در منطقه و کشورهای عربی به‌هم بریزد و ناچار است که یک مقدار به خواسته کشورهای عربی توجه کند و نشان دهد آنچنان هم تحت نفوذ اسرائیل نیست و اسرائیل هرکاری که دلش خواست نمی‌تواند انجام دهد. از طرفی آمریکا نمی‌خواهد قیمت نفت و انرژی افزایش پیدا کند. چون این نقطه‌ضعف آمریکایی‌ها و به طور کلی روسای جمهوری آمریکاست. مخصوصا در آستانه انتخابات آمریکا. ولی تا آنجا که از خبرها استنباط می‌شود، با توجه به اظهارنظرهایی که نتانیاهو و وزیر دفاع اسرائیل مطرح کرده، در منطقه رفح جنگ را ادامه خواهند داد، هرچند ممکن است با یک محدودیت‌هایی و اعلام آمادگی قبلی باشد تا مردم عادی آن منطقه را تخلیه کنند که کار بسیار سخت و مشکلی است و اگر اسرائیل بخواهد همان حمله زمینی که در شمال شروع کرد را آغاز کند که بعید به نظر می‌رسد باید منتظر حوادث بسیار ناگواری در منطقه رفح باشیم. 

* علی بیگدلی

استاد دانشگاه