تهران و قاهره روی ریل توسعه روابط

 غزه فصل مشترک توسعه روابط ایران و مصر

 به نظر می‌رسد ساختمان زیبای خیابان 30 تیر تهران که هم اکنون به موزه آبگینه تبدیل شده است و روزگاری در گذشته سفارت مصر در ایران بوده در شرف باز شدن است چرا که براساس برخی اخبار مصر اکنون در ایران یک نماینده دارد که تهران از طریق او اقدام به ارسال پیام به مصر می‌کند. البته غیر از کاردار مصر در ایران مولفه‌های دیگری هم وجود دارد که دو کشور را مشتاق و به دنبال توسعه روابط دو جانبه نشان می‌دهد. دیدار روسای جمهور ایران و مصر و رایزنی‌های وزرای خارجه دو کشور در حاشیه اجلاس‌هایی مانند اجلاس کشورهای اسلامی و حتی اجلاس توسعه عراق خود نشان دهنده آن است که دیگر کدورت‌های قبلی بین دو کشور وجود ندارد و شاید بتوان اذعان کرد که برقراری رابطه بین ایران و مصر بسیار ساده‌تر از برقراری رابطه بین ایران و عربستان است. بعد از اینکه روابط تهران و ریاض برقرار شد، رسانه‌ها در ارتباط با لزوم برقراری روابط دو جانبه بین ایران و مصر گزارش‌هایی تهیه کردند و خبرهای مختلفی نیز از سوی مقامات دو کشور و حتی رسانه‌ها نظر کشورهای ثالث در مورد روابط تهران و مصر را بازتاب دادند تا اینکه شرایط درخاورمیانه تغییرکرد و طوفان الاقصی وزید و کل منطقه چه از منظر نظامی و چه از منظر دیپلماتیک درگیر مساله غزه شد. از این رو هم آن رویه‌ای که کشورهای منطقه آغاز کرده بودند تا به یکدیگر بیش از گذشته نزدیک شوند و هم عزمی که بین دو کشور به وجود آمده بود تا روابط دو جانبه را گسترش دهند، به سردی گرایید. اما با وجود اینکه این پروژه تا حدودی متوقف شد اما ایران و مصر به نوعی به شکل‌های مختلف و متفاوت به دنبال حل مساله غزه بودند. تهران به سمت تلاش برای آتش بس حرکت کرد، مصر هم درکنار کشورهای حوزه خلیج فارس از روز اول تا به امروز کوشیده زمینه‌های برقراری یک آتش بس بین دو طرف درگیر در غزه را فراهم کند. از این رو می‌توان اذعان نمود که هر چند تلاش‌ها برای برقراری رابطه دو جانبه به حاشیه رفته است اما اکنون دو کشور درحال نشان دادن وزن خود به یکدیگر در مساله غزه هستند. هرچند نوع و روش دو کشور برای برقراری آتش بس تا حدودی متفاوت است. مصر محل رایزنی‌های اصلی بین نمایندگان تل‌آویو و حماس است و از سویی آمریکا نیز نسبت به این مذاکرات نظرهایی دارد اما تهران در بعد مقاومت در برابر اسرائیل و همچنین دیپلماسی عمومی ضد جنگ در غزه به صورت کلی فعالیت دارد. 

 امنیت درون زا زیر سایــــــــــه روابط سه جانبه

 تهران مدت هاست که به کشورهای منطقه تاکید می‌کند که پول خود را برای خرید امنیت و سلاح به غربی‌ها ندهید و این پول را برای توسعه امنیت درونی منطقه صرف کنید. در هنگام برقراری رابطه ایران و عربستان حتی شنیده شد ایران و کشورهای خلیج فارس درصدد هستند برای برقراری امنیت در خلیج فارس پیمان‌نامه‌هایی را تعریف کنند اما تاکنون متوقف مانده است. اگر قدرت و جایگاه امنیت آفرین مصر را هم به کشورهایی مانند ایران و عربستان اضافه کنیم و دو کشور بتوانند اشتراکات امنیتی با یکدیگر را ایجاد کنند قطعا این سه کشور می‌توانند به سمت درون زا کردن امنیت در منطقه حرکت کنند. موردی که به نظر می‌رسد حتی می‌تواند بر مسائل فلسطین و اسرائیل هم تاثیر مثبتی به نفع منطقه بگذارد. 

 در مسیر بازگشت روابط عادی دیپلماتیک بین ایران و مصر 

امیرعبداللهیان در بخش دیگری از سخنانش با توضیح آخرین اقدامات انجام شده برای برقراری رابطه با مصر، گفت: گفت‌وگوهای خیلی خوبی با وزیر امور خارجه مصر داشتم. در مسیر تدوین نقشه‌راه برای برگشت به روابط عادی دیپلماتیک بین دو کشور هستیم. وزیر امور خارجه ایران با اشاره به همکاری کشورهای همسایه در مسئله غزه، گفت: با همسایگان روابط قوی داریم. همچنین گفت‌وگویی با آقای سامح شکری وزیر امور خارجه مصر در سفر اخیر داشتم و هر دو کشور مصمم به برقراری ارتباط هستند. به نظر می‌رسد تهران و قاهره در مرحله اول به دنبال برقراری روابط دوجانبه هستند. البته باید دید که دو طرف تمایلاتی برای آن دارند که در زمینه‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی با یکدیگر به سمت توسعه روابط گام بردارند. این مورد البته به نوع نگاه دو طرف به همکاری‌های مختلف در زمینه امنیت منطقه باز می‌گردد. همچنین رابطه مصر و ایران به گونه‌ای تابعی از روابط ایران و عربستان است. از این منظر در حال حاضر حتی با برقراری رابطه دو جانبه نمی‌توان امیدوار به توسعه روابط دو جانبه بود مگر اینکه اساس سیاست خارجی ایران به صورت رسمی به سمت یک همکاری همه جانبه به پایتخت‌های کشورهای اسلامی باشد. اکنون اما تنها برقراری روابط دو جانبه و دیدارهای دوستانه را شاهدیم حال باید دید این توان و انگیزه در درون ساختار وزارت خارجه ایران وجود دارد یا خیر در غیر این صورت کشورهای منطقه به سمت توسعه همه جانبه روابط با یکدیگر حرکت خواهند کرد و سهمی از این اتفاق به ایران نخواهد رسید.