جوابیه، تسویه و آواربرداری

این در حالی است که طی این مدت بارها شاهد این مساله بوده‌ایم که هر زمان رسانه‌های بعضا منتقد نسبت به عملکرد دولت در هر حوزه‌های مختلف انتقادی را به نحوه عملکرد دولت وارد آورده‌اند هر وزارتخانه یا سازمان زیرمجموعه دولت به فراخور جایگاه و وظایف خود جوابیه‌ای را نسبت به انتقادات مطرح شده در رسانه‌ها منتشر و به رسانه‌ها ابلاغ کرده است. جوابیه‌هایی که بیش از اینکه در مورد مطالب انتقادی در خصوص دولت بوده باشند بیشتر به گزارش کاری از عملکرد دولت در آن حوزه مانده‎اند. به‌عنوان مثال حوزه اقتصادی حوزه وسیعی است که بیش از سایر حوزه‌ها نیز به چشم می‌آید و برای جامعه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در همین حوزه به قرائت بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران دولت عملکردهای قابل نقدی داشته است که نمی‌توان به‌راحتی از آنها گذشت. از وعده‌های اقتصادی دولت مثل بهبود شرایط اقتصادی، به خط کردن اقتصاددانان، ایجاد یک میلیون شغل در سال، ساخت یک میلیون مسکن، نصف و سپس تک نرخی کردن تورم و تک‌ نرخی کردن قیمت ارز گرفته تا اقداماتی مثل آنچه از سوی دولت جراحی اقتصادی نامیده شده است و به قرائت بسیاری نیز بخش اعظمی از این وعده‌ها و گفته‎ها محقق نشده است. حال در این میان وقتی رسانه‌ای به نقد دولت در حوزه عملکرد اقتصادی و عدم تحقق وعده‌ها بپردازد و عملکرد اقتصادی این دولت را با دولت گذشته مقایسه کند؛ سازمان و ارگان‌های تابعه و زیرمجموعه دولت جوابیه بلند بالایی برای رسانه‎ها ارسال می‎کنند که از قضا نه پاسخ به نقدها و قضاوت‌هایی که به عملکرد دولت وارد آمده است؛ بلکه صرفا گزارش کارکرد و عملکردی از برنامه‎ها و عملکردهای وزارتخانه‌ها یا عملکرد مجموعه دولت است. چه اینکه شاید هر ناظر بیرونی از منظری بی‌طرفانه به موضع نگاه کند خواهند گفت که با این رویکرد جوابیه محور بدون پرداختن به اصل موضوع دولت بستری برای خود فراهم می‌بیند که گزارش عملکردهای خود را آن‌طور که می‌خواهد در رسانه ‌منتشر کرده و باز نشر دهد. که این مساله خود جای تامل دارد.

* از تسویه بدهی تا آواربرداری

نگاهی به روند رویکردی دولت سیزدهم و مرور اظهارات مقامات از رئیس‌جمهور محترم گرفته تا سایرین بیانگر این موضوع است که هر مشکلی بوده در دولت قبلی بوده و دولت سیزدهم در قالب فرشته نجات آمده تا مشکلات را یکی پس از دیگری حل و فصل کند. چنانکه دولتمردان همواره گفته‌اند که در حال تسویه بدهی‌های دولت گذشته هستند اما کمتر گزارشی از چگونگی این امر می‌دهند و نکته مهم‌تر اینکه اساسا این چگونه پرداخت بدهی است که پس از 3 سال هنوز پایان نپذیرفته و هنوز گزارشی از پرداخت طلب‌های سازمان تامین اجتماعی هم صورت نگرفته است. از طرفی این پرسش مطرح می‌شود که دولتی که به گفته خود در حال پرداختن بدهی‎های دولت گذشته است و اوراق قرضه با سود 30 درصد عرضه می‌کند قرار است بدهی‎های خودش را چه کسی پرداخت کند؟ بخش اعظمی از صحبت‎های مسئولان حداقل حدفاصل سال‌های 1400 تا پایان 1402 بر این مبنا استوار بود که دولت در حال آواربرداری از عملکرد دولت گذشته است. اینکه دولت چنین نگاهی به عملکرد دولت روحانی دارد در جای خود محفوظ و قابل قبول؛ اما نکته اینجاست که دولت قرار است تا کی این آوراربرداری را ادامه دهد؟ 3 سال زمان کافی بود یا دولت سال پایانی خود را نیز به آواربرداری خواهد پرداخت. آنچه مسلم است برخلاف آنکه دولتمردان از شرایط مطلوب اقتصادی و رشد اقتصادی صحبت می‌کنند اینگونه نیست و شرایط معیشتی بغرنج‌‎تر از آن چیزی است که دولت می‎گوید و به قرائت کارشناسان اقتصادی با آمارسازی نیز چیزی در اصل موضع تغییر نمی‌کند و جامعه واقعیات را به چشم می‌بیند و قضاوت می‎کند.

* در عملکرد بد اقتصادی دولت تردیدی نیست

یک اقتصاددان در خصوص رویکرد دولت در امور اقتصادی و تاثیر آن بر جامعه اظهار داشت: اینکه در دولت قبل اقدامات و تصمیماتی صورت گرفت که تاثیراتش بر دولت بعدی مشهود بحثی نیست. منتها نکته قابل توجه این است که وقتی مشکلات را به نحو درستی مدیریت نمی‎کنید و این مشکلات انباشت می‎شود ماهیت آن مشکلات به تدریج تغییر می‌کند و پیامدهای متعدد دیگری را ابجاد می‌کند که علاوه بر مشکل اصلی یکسری زائده‌های جدیدی به‌وجود می‌آورد که دولتی که نتوانسته با مساله اصلی به درستی روبه‌رو شود با مجموعه از مسائل روبه‌رو است که قطعا نمی‌تواند آنها را مدیریت کند. حسین راغفر به «آرمان ملی» گفت: در اینکه متاسفانه دولت کنونی تا کنون در حوزه اقتصاد ضعیف عمل کرده، تردید نیست. ما این دوره شاهد هستیم که این چنین رویدادهای بزرگی حاصل شده است. استاد دانشگاه الزهرا(س) بیان کرد: وقتی دولت سیزدهم روی کار آمد یکباره خبر آمد که 13 میلیون و 600 هزار تن محصولات کشاورزی که قرار بوده وارد کشور شود و پولش پرداخت شده حتی یک کیلو هم وارد کشور نشده است. وی ادامه داد: وقتی فسادی افشا می‌شود اگر اراده‌ای برای مواجه با آنها نباشد پیامدهایش می‌شود اینکه هیچ رشد اقتصادی صورت نمی‌گیرد و نه تنها کنترل و مهار تورم بلکه به عکس رشد شدید تورم را شاهد هستیم و در چنین شرایطی دولت تنها می‌کوشد که در مقابل پرسش‌هایی که قرار دارد را نادیده بگیرد و شروع به توجیه اقدامات انجام گرفته کند یا اینکه بسیاری از واقعیت‎ها را نفی کند. راغفر تصریح کرد: اینکه می‌بینیم یکسری آمار‌هایی اعلام می‌شود عجیب است که چنین رشدی نمی‌تواند در اقتصاد کشور محقق شده باشد. رشدی که هیچ نوع اشتغالی افزوده نکرده مهار تورم را نداشته و موجب افزایش تولید ناخالص ملی نشده است. مسائلی که راجع به مهار تورم یا رشد اشتغال گفته می‌شود شائبه آمارسازی را ببیشتر در ذهن جامعه متبلور می‌کند.