رکود صنعت و کشاورزی در سایه خاموشی

ظرفیت‌های فراموش شده دانش‌بنیان‌ها

به گزارش «آرمان ملی»، تحریم و عدم استفاده مناسب از ظرفیت منابع طبیعی و همچنین توانمندی‌های مناسب دانش بنیان‌ها و استارتاپ‌های فعال در این حوزه باعث شده همچنان کمبود انرژی یکی از چالش‌های اصلی در کشور باشد که البته اقدام اصلی در این زمینه فعلاً توصیه به کاهش مصرف و صرفه جویی است. هر چند تسریع در احداث و بهره‌برداری از نیروگاه‌های تجدیدپذیر طی دوسال اخیر باعث شده ظرفیت نیروگاهی تولید برق از این محل حدود  هزار مگاوات افزایش یابد. اما گویا هنوز تا مرحله تامین برق برای همه حوزه‌های صنعتی، کشاورزی و... فاصله داریم و بر اساس اخبار منتشرشده گویا تابستان امسال هم با قطعی برق از پیش اعلام شده صنایع مواجه خواهیم بود. اجرای برنامه «بهره وری انرژی» که مشوق‌هایی را برای مصرف کنندگان فراهم می‌کند تا مصرف انرژی خود را کاهش دهند، همراه با تاسیس نیروگاه‌های تجدیدپذیر از جمله اقداماتی است که همراستا با افزایش بهره وری از انرژی تجدیدپذیر در سراسر جهان، در ایران هم صورت گرفته است.

ناترای‌ها ادامه دارد

از نگاه فعالان صنعت برق در سال جاری، ناترازی انرژی کماکان ادامه دارد. چون به باور آنها کماکان سطح تولید کمتر از میزان مصرف خواهد بود. طبق پیش‌بینی فعالان صنعت سال 1403، ناترازی برق حدود 7 درصد رشد خواهد کرد و به گفته برخی دیگر تابستان 1403، میزان قطعی صنایع از 2 روز به 3 روز افزایش می‌یابد. سعید صادقی، مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی تهران سال گذشته پیش‌بینی کرد که باتوجه به اینکه ظرفیت جدیدی به بخش تولید برق اضافه نشده است، در سال جدید چالش ناترازی پررنگ‌تر جلوه کند. به گفته او شهرک‌ها در سال گذشته با دو روز قطعی برق در هفته مواجه بودند که به نظر ‌می‌رسد این قطعی در سال 1403 به 3 روز افزایش پیدا کند.

رشد مصرف متناسب با رشد تولید برق نیست

حمید رضا صالحی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در این باره گفت: سال جاری هم با ناترازی برق و هم ناترازی گاز مواجه هستیم. به طور مشخص در مورد برق باید بگویم ناترازی دوباره بیشتر خواهد شد. چون رشد سالانه 6 الی 7 درصدی مصرف برق را در تابستان خواهیم داشت. درحالی که تولید درحوزه حرارتی‌ها آنچنان نبوده است که بخواهد رشد مصرف را جبران کند. البته در بخش تجدیدپذیرها حرکت‌های خوبی انجام شده است. به همین دلیل امسال حدود 6 الی 7 درصد بیشتر از سال گذشته با ناترازی برق در تابستان روبه‌رو هستیم. البته امسال همچون گذشته در حوزه خانگی مشکلی نداریم ولی در بخش صنایع مشکل خواهیم داشت.

او تاکید کرد که بخش خصوصی راه حل مناسب برای رفع ناترازی برق را دارد و می‌تواند مشکل را حل کند و باری از دوش دولت بردارد. اما متاسفانه رویکرد دوستان ما در دولت رویکرد مناسبی نیست. آنها هنوز معتقد هستند بدون کمک بخش خصوصی می‌توانند مشکلات را حل کنند. در صورتی که امکان ندارد در گذشته هم امکان نداشته و هنوز هم ندارد. صالحی با تاکید بر اینکه با رویکرد فعلی ناترازی کاهش نخواهد یافت؛ گفت: کار درحوزه انرژی کار زیرساختی است و حداقل دو سه سال زمان نیاز دارد تا سرمایه‌گذاری تبدیل به برق شود. قطعا به یکساله و به صورت دفعی مشکل حل نمی‌شود.

نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در ادامه ابراز امیدواری کرد که سال جاری سال حضور بیشتر بخش خصوصی در اقتصاد و کوچک شدن دولت باشد تا ناترازی‌ها در حوزه انرژی ظرف دو الی سه سال برطرف شود.

نبود تسهیلات مشکل اصلی رونق تجدیدپذیرها

مهرداد داوری فر، کارشناس انرژی‌های تجدیدپذیر، دربارۀ چالش‌های پیش روی تجدید پذیرها، گفت: بزرگ‌ترین مشکلی که پیش روی صنایع، به ویژه تجدیدپذیرها وجود دارد، این است که اغلب بانک‌ها از ارائه تسهیلات و وام خودداری می‌کنند. ما حدود ۵ ماه است، برای دریافت وام درخواست‌هایی داده‌ایم؛ اما تا حالا وصول نشده است. داوری‌فر ادامه داد: چنین اتفاقی سبب خواهد شد تا این صنعت با مشکلات بزرگی مواجه شود. تجدیدپذیرها نقش مهمی در صنایع کشور دارند و می‌توانند کمک بزرگی به رشد اقتصادی داشته باشند. اما بانک‌ها از ارائۀ تسهیلات و پرداخت وام خودداری می‌کنند و در مقابل این صنعت مهم، سنگ‌اندازی می‌کنند. پرداخت نکردن وام سبب خواهد شد نیروگاه‌های خورشیدی و دیگر تجدیدپذیرها وارد مدار نشوند و اگر چنین اتفاقی رخ دهد، تمام صنعت کشور با مشکل برق مواجه خواهند شد. مشابه این موضوع را سال گذشته مشاهده کرده‌ایم که مشکل کمبود برق، گریبان‌گیر صنایع شد.

ضرورت احداث یا بازسازی نیروگاه‌ها

عدم احداث نیروگاه‌های جدید یا احیای نیروگاه‌های موجود باعث می‌شود کل ظرفیت تولید برق محدود باقی مانده و این می‌تواند به کمبود برق منجر شود و بحران را تشدید کند و قطع برق از جمله راهکارهای موجود به شمار می‌آید که مسئولان برای مدیریت تقاضا و کاهش بار برق واحدهای صنعتی – کشاورزی را قطع می‌کنند که این می‌تواند اثرات اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی داشته باشد، بدیهی است فقدان ظرفیت تولید کافی می‌تواند منجر به خسارات اقتصادی قابل توجهی شود، به ویژه برای صنایعی که به شدت به برق متکی هستند، مانند واحدهای تولیدکننده صنعتی و کشاورزی. به اعتقاد کارشناسان؛ برای کاهش این اثرات، اولویت‌بندی سرمایه‌گذاری در بخش انرژی، از جمله ساخت نیروگاه‌های جدید و بازسازی نیروگاه‌های موجود ضروری است.