در انتظار معجزه از تیم اقتصادی!

سیاست‌گذاری اشتباه

کامران ندری، کارشناس مسائل اقتصادی در این باره به «آرمان ملی» گفت: دولت به ویژه تیم اقتصادی آن در برنامه ریزی‌ها و طرح‌های اعلام شده خود بدون بررسی‌های کارشناسانه جامع و دقیق، افق بسیار کوتاه مدت را مدنظر دارد و از این رو طرح‌ها و برنامه ریزی‌های صورت گرفته بعد از مدت کوتاهی از اجرا مجبور به اصلاحات بسیار فراوان پس از عملیاتی شدن آن در سطح کلان می‌شود. که باعث از بین رفتن سرمایه‌های مالی و انسانی زیادی می‌شود. او افزود: دولت یازدهم با وجود بهره گرفتن از حضور در حاکمیتی یکدست و حمایت قوای دیگر، نتوانسته به خوبی از ظرفیت‌های موجود بهره گیرد، اما فقط به دنبال کسب درآمد از طریق پایه‌های مالیاتی و... است و به دلیل اینکه از امتیاز کارشناسی صحیح درباره طرح‌ها و برنامه‌ها ‌بهره  لازم را ندارد که ناشی ازفقدان درک صحیح و معقولانه از سیاست‌گذاری‌های اقتصادی، اجتماعی و... است،  بعضا نتایج نامطلوبی نیز اخذ می‌شود. ندری معتقد است: البته این رویکرد فقط مختص دولت کنونی نیست، اما دولت  سیزدهم از این نظر مورد انتقادات بسیاری قرار دارد که تراز دولت در مقایسه با دوره‌های قبلی از نظر بررسی‌های علمی و کارشناسی در رده پایین‌تری قرار دارد و به زعم اکثر کارشناسان، فقط در اندیشه کسب درآمد است و این امر به ویژه در خصوص طرح‌هایی چون «مالیات بر عایدی سرمایه»، «مالیات بر ارزش افزوده» و... کاملاً مشهود است، چرا که اجرای طرح‌های مالیاتی همزمان با تورم فزاینده نه تنها مثمرثمر نیست، بلکه باعث تهدید تورم و افزایش تدریجی رکود اقتصادی و از دور خارج شدن بنگاه‌های اقتصادی خرد می‌شود.

تاکیتک‌های  ناموفق

این کارشناس اقدامات کنونی دولت را برخلاف اصل مورد تاکیدِ خود یعنی «مولدسازی» ذکر وبیان کرد: این اقدام نیز به دلیل بی‌توجهی دولت و فقدان درک صحیح از آنچه به نفع منافع ملی و اقتصاد کشور است، صورت گرفته است که البته آن هم به دلیل نبود تیم کارآمد و خبره اقتصادی در دولت است که قادر به تحلیل‌های صحیح از وضعیت اقتصادی در افق کوتاه و طولانی مدت نبوده و تصمیمات اشتباهی را اخذ می‌کند که فقط منجر به هدررفت سرمایه، نیروی انسانی و زمان می‌شود.

به گفته این صاحب‌‌ نظران اقتصادی اقدامات و تصمیمات اخذ شده از سوی نهادها و سازمان و مدیران آن را ناشی از  نا آگاهی از علم اقتصاد دانست و گفت: به نظر من پشت پرده وضعیت کنونی اقتصاد به آگاهی نداشتن  برخی مدیران به آن چیزی است که برای کشور مزیت محسوب می‌شود و منجر به توسعه اقتصادی می‌شود. ندری درباره اینکه آیا در شرایط کنونی و فشار تحریم‌ها و... دولت حتی در صورت بهره گیری از تیم خبره امکان اخذ تصمیمات صحیح را دارد یا خیر، گفت: به نظر من در مجموع اکثر دولت‌ها طی دوره‌های مختلف، توان تحلیل اقتصادی – سیاسی مناسب با شرایط جامعه وجود نداشته است، اما دولت  سیزدهم با وجود سیاست غلط خالص سازی هم نتوانسته است به خوبی بهره‌مند شود که البته دلیل اصلی آن هم به ناتوانی آن‌ها در تحلیل داده‌ها و اخذ تصمیمات مناسب در بخش‌های مختلف بازمی گردد .و در نهایت نمی‌توان انتظار معجزه داشت.

با مدیریت سنتی، جامعه صنعتی اداره نمی‌شود

مهدی پازوکی، اقتصاددان در گفت‌وگو با فرارو در خصوص علل تصمیمات اشتباه اقتصادی گفت: «ما با پدیده‌ها برخورد علمی و کارشناسی نمی‌کنیم. این در حالیست که در کشور‌های توسعه یافته، رمز توسعه، تغییر مبانی علمی و فنی تولید، از سنتی به مدرن است. در جامعه در حال توسعه، روش سنتی است، اما هدف پیشرفت است و در نتیجه چنین رویکردی جواب نمی‌دهد. ما درگیر یک عقب‌ماندگی فکری شده‌ایم که می‌خواهیم با مدیریت سنتی یک جامعه صنعتی را اداره کنیم. این سیستم قطعا جواب نمی‌دهد. طبق سند چشم‌انداز، قرار بود ایران شاگرد اول منطقه آسیای جنوب غربی   باشد. اما نه تنها شاگرد اول نشدیم بلکه از رقبای منطقه‌ای نیز عقب افتاده‌ایم. در دوره احمدی نژاد، چون درآمد‌های ارزی بالا بود (۶۰۰ میلیارد دلار نفت فروختیم)، بحران عقلانیت کمتر محسوس می‌شد. اواخر دوره آقای احمدی نژاد، نرخ تورم ۴۰ درصدی بود و رشد اقتصادی نیز منفی شده بود. پس از وی و در دولت آقای روحانی، برجام، تورم را تک رقمی کرد، پس مشخص شد که برجام برای اقتصاد کشور حائز اهمیت است، اما مجددا تندرو‌ها شرایط را تغییر دادند. اکنون نه تنها ابعاد فقر گسترش پیدا کرده است، بلکه بالاترین تورم طی سال گذشته ثبت شد.»

اقتصاد بر مبنای علم تنها راهکار نجات

وی گفت: «تنها راه نجات، توجه به راهکار‌های علمی است. این تصمیم‌گیری‌های اشتباه فقط به اقتصاد ضربه نزده است بلکه به همه ابعاد زندگی ما ضربه وارد کرده است. در حال حاضر ضرر‌های جبران‌ناپذیری به محیط زیست کشور وارد شده است. تهران به لحاظ آلودگی در شرایطی است که حتی در تابستان نیز قابل سکونت نیست. مفهوم توسعه فساد نیست. در کشور‌های توسعه یافته حجم فساد محدود است. مشکل ما دیدگاه سنتی است، منظور از سنت، روش تولید مبتنی بر اصول قبل از انقلاب صنعتی است. دولت نمی‌خواهد با مشکلات برخورد علمی داشته باشد، در حال حاضر در کشور نیرو‌های متخصص و کارامد، کم نداریم. اما عقب گرد کرده‌ایم و  برخی را در پست‌های مهم می‌بینیم که چندان شایسته نیستند. چند نفر از وزرا و سفرای ما تسلط کامل بر زبان انگلیسی دارند و انتخابشان دقیقا بر اساس دانش و تخصص بوده است؟ جهان مدرن را اندیشه‌های مدرن اداره می‌کنند و نه ابزار‌های مدرن.»