واردات خودرو انتخاب یا اجبار؟

علت این است که محاسبات کارشناسان مورد توجه سیاستگذاران و تصمیم گیران این بخش نیست. یک محاسبه ساده نشان می‌دهد که اگر خودروی خارجی با حوزه داخلی معوض بشود، حداقل سه فایده مسلم دارد. فایده اول این است که مصرف بنزین تا 50 درصد هم احتمال کاهش وجود دارد. فایده دوم این است که آلودگی هوای کلانشهرها به‌خصوص تهران که دو‌سوم منشا آلودگی را خودرو می‌دانند، کاهش پیدا می‌کند و نکته سوم این است که تلفات تصادفات جاده‌ای کاهش شدید پیدا خواهد کرد. همین سه فایده وقتی که حجمی می‌شود برای 10، 20 سال و بیشتر، آنوقت است که می‌توانیم مقایسه کنیم با خسارات جانی و مالی که در یک جنگ بر کشور تحمیل شده است. اما نکته خیلی مهم دیگر این است که امسال در ایام نوروز، مصرف روزانه بنزین به بالای 140 میلیون لیتر در روز هم رسیده بود. سوال بزرگ این است که این افزایش مصرف بنزین که حداقل سالی 10 درصد و بلکه بیشتر اتفاق می‌افتد تا چه زمانی می‌تواند ادامه پیدا کند. تا چه زمانی ما می‌توانیم نفت خام را به تولید بنزین تخصیص دهیم. تازه اینکه هم سال گذشته و هم سال جاری بخشی از منابع ارزی برای واردات بنزین تخصیص داده شده است. برای کشوری که مجموع ذخایر نفت و گاز آن رتبه اول را در جهان دارد، این یک فاجعه است که خودش واردکننده انرژی باشد. اما نکته جالب این است که علی‌رغم اینکه بخشی از خودروها در ایران دوگانه‌سوز هستند یعنی اگر آنها دوگانه‌سوز نبودند، بنزین مصرف می‌کردند قطعا میزان واردات بنزین ما امروز سیر صعودی داشت. به هر حال مسئله خودرو در ایران مشخص است، راه حل هم مشخص است، فرصت کافی هم به خودروسازان داده شده است که خودروی استاندارد بسازند و این اتفاق نیفتاده است. به نظر می‌رسد برای جلوگیری از اتلاف منابع دیگر حق انتخاب نداریم. اجتناب ناپذیر است که یا خودروسازان کشور با مشارکت خودروساز خارجی، خودروی مناسب ایران بسازند و یا اینکه واردات خودرو آزاد باشد تا مصرف کننده ایرانی حال که مجبور است خودروی گران بخرد، مجبور است دیر یا زود قیمت بنزین را واقعی بپردازد، حداقل خودرو را خود انتخاب کند.

هادی حق‌شناس

اقتصاددان