فضای سیاسی جدید
بحثهای ثبات در منطقه در دو حالت واقع میشود: یکی، موقعی است که نیروهای رقیب در منطقه به نوعی به یک توازن قدرت برسند که هر کسی با قدرتی که دارد به نوعی بازدارندگی برای دیگری ایجاد کند.
و یکی هم زمانی است که در منازعهای که بین رقبا هست، یک رقیب آنقدر دست بالا داشته باشد که دیگری جسارت و جرات عمل نداشته باشد و به نوعی شرایط را بپذیرد و به این صورت میشود یک مقدار ثبات برقرار شود اما الان هیچکدام از این دو وضعیت در منطقه حاکم نیست. با اقدامی که ایران انجام داد، بحثهای جدیدی در حوزه موازنه قدرت بین ایران و رقبایش مطرح خواهد شد که بحثی طولانی است و به صورت تدریجی که دادههایش بیرون میآید از نتیجه و تبعات حمله ایران و عکسالعمل احتمالی اسرائیل بحث موازنه قدرت به نفع ایران تغییر کرده یا تغییر نکرده؟ اگر به نفع ایران تغییر کرده باشد در آن صورت احتمال زیاد وجود دارد که یک ثبات نسبی برقرار شود و ایران دست بالا را دارد و یک جوری ابتکار عمل هم دست کسی میافتد که دست بالا را دارد ولی اگر با اینکه ایران موفق شده و دست بالا را دارد رقبا و کشورهای دیگر که در منطقه حضور دارند، نپذیرند و متقاعد نشوند که ایران موفق شده و میتواند با این حمله بازدارندگی ایجاد کند، باید منتظر اقدامات بعدی باشیم که احتمال دارد تنشها را در منطقه بالا ببرد چون ایران از موضع خود کوتاه نخواهد آمد. به هر حال این وضعیتی است که بستگی به دادههایی دارد که بعدا بیرون خواهد آمد. مخصوصا که ما هنوز عکسالعمل اسرائیل را نداریم و نمیدانیم واقعا در روزهای آینده چه اقدامی خواهد کرد و بعد از آن هم عکسالعمل بعدی ایران و همینطور رفت و برگشت پینگ پنگی این عمل و عکس العمل ممکن است تداوم داشته باشد و یک وضعیت خطرناکی در منطقه ایجاد کند. بنابراین الان نمیتوان از ثبات چندان حرف زیادی زد. اتفاقی که افتاد این بود که همه کشورهای قدرتمند غربی مثل گروه هفت و آمریکا و یارانش، ایران را تقریبا محکوم کردند. در جلسه شورای امنیت هم چین و روسیه مواضعی اتخاذ کردند که به نفع ایران بود . از شنبه به بعد دیگر منطقه وارد معادلات جدیدی میشود، جایگاه ایران با جایگاه قبلیاش فرق خواهد کرد و مواضع دولتهای منطقهای هم که با مسائل منطقه درگیرند در مورد ایران مشخص میشود. مدیریت شرایط بعد از حمله، مدیریتی سخت و سنگین است که نمیدانیم ایران به چه صورتی از عهده شرایط بعد از حمله برخواهد آمد.
*یوسف مولایی
استاد دانشگاه
ارسال نظر