دخلی که هرگز به خرج نمی‌رسد

کافی‌است یک خانواده متوسط چهارنفره را در نظر بگیرید و در کنار مخارج مربوط به خوراک و پوشاک و هزینه‌های تحصیل و درمان، رفت و آمد و... هزینه‌های مربوط به اجاره‌خانه را هم اضافه کنید تا دیگر نکته‌ای باقی نماند.

کار در طوفان شن

کارگران، در دشواری‌های متنوع به‌لحاظ صوری، سختی کار را تحمل می‌کنند و خستگی از تنشان بیرون نمی‌آید، به همان دلیل 11 میلیون تومانی که در آغاز گزارش به آن اشاره شد.

یکی از این کارگران که اتفاقا روز گذشته نسبت به شرایط دشوار کاری خود و عدم تناسب حقوق و هزینه‌های زندگی خود گلایه داشتند، کارگران پیمانکاری تعمیرکار راه‌آهن زاهدان هستند. کارگران پیمانکاری راه‌آهن جنوب شرق که با شرکت تراورس قرارداد دارند، در گفت‌وگو با خبرگزاری کار ایران گفته‌اند، از قراردادهای کوتاه‌مدت، فقدان امنیت شغلی، شرایط سخت کار و حقوق‌های بسیار پایین خود انتقاد کرده‌اند.

یکی از این کارگران با بیان اینکه تعداد ما کارگران تعمیرکار و نگهدای خطوط در راه‌آهن زاهدان، حدود ۲۵۰ نفر هستیم؛ توضیح داده که «با ما قراردادهای موقت حداکثر سه ماهه می‌بندند؛ امنیت شغلی نداریم و قراردادهای ما بی‌اعتبار است، حتی به درد ضمانت یک وام ۱۰ میلیون تومانی هم نمی‌خورد.»

به گفته این کارگر ما کارگران تعمیر و نگهداری خطوط، قلب راه‌آهن هستیم؛ از مرز پاکستان تا بم و کرمان، در طوفان شن و گرما و سرما، از ریل‌های راه‌آهن نگهداری می‌کنیم اما حتی قرارداد مستقیم با ما نمی‌بندند؛ چرا کارگران در چنین شغل حساسی باید پیمانکاری باشند؟ چرا تبدیل وضعیت نمی‌شویم؟!

او معتقد است که حقوق‌ها معمولاً سروقت پرداخت نمی‌شود و در ارسال لیست‌های بیمه تاخیر اتفاق می‌افتد در نتیجه در بسیاری از مواقع دفترچه‌های بیمه کارگران اعتبار ندارد و باید هزینه‌های درمان را از جیب بپردازند.

این کارگر در مورد وضعیت حقوق و مزایای مزدی خود هم گفته است که با ۱۵ سال سابقه کار و داشتن ۵ فرزند، سال قبل فقط ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان حقوق گرفتم؛ کار نگهداری و تعمیر ریل در طوفان شن، کار ساده‌ای نیست؛ آیا این حقوق عادلانه است؟! کارگران پیمانکاری راه‌آهن زاهدان، خواستار عقد قرارداد مستقیم و افزایش دستمزد خود هستند؛ آن‌ها می‌گویند: در شرایط فعلی انگیزه‌ای برایمان باقی نمانده است.

از وزیر کار بپرسید

صولت مرتضوی، وزیر کار پس از جلسه شورای عالی کار مربوط به تعیین دستمزد در پایان سال گذشته، گفته بود که‌ از ویژگی‌های مصوبه شورای عالی کار این بوده که برای اولین‌بار ردیفی تحت عنوان حق عائله‌مندی به ردیف‌های احکام کارگزینی کارگران اضافه می‌شود و مزیت آن بدین صورت است که اگر در گذشته کارگر متاهل مشغول به کار می‌شد به اندازه کارگر مجرد، دریافتی داشت اما با این مصوبه حق تاهل هم به وی داده می‌شود.

حالا اما و در نخستین روزهای سال جدید، رئیس کمیسیون آموزش مجلس از طرح سوال از وزیر کار به دلیل تصویب افزایشِ اندک مزد کارگران خبر داده همچنین تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی اقدام به جمع آوری امضا برای طرح سوال از وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی کردند. علیرضا منادی سفیدان گفته است که ما در زمینه نقض قانون کار در مصوبه مزدی شورای عالی کار ایراد گرفتیم که باید وزیر مربوطه در این زمینه که چرا مزد مصوب نمی‌تواند تورم را پوشش دهد، پاسخگو باشند.

علیرضا منادی سفیدان، نماینده مردم تبریز که از پیشگامان این اقدام در مجلس است با اعلام این خبر به ایلنا، گفته: تعداد زیادی از نمایندگان مجلس با طرح سوال از وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی پیرامون موضوع تعیین مزد سال ۱۴۰۳ موافق هستند زیرا از نظر ما مزد تعیین شده در شورای عالی کار که بدون امضای گروه کارگری تصویب شد، فاصله قابل ملاحظه‌ای با معیشت فعلی و تورم دارد.

او با اشاره به افزایش قابل ملاحظه‌ هزینه‌ها برای کارگران و ناکافی بودن مزد مصوب، افزوده: ما بیش از آنکه ایراد حقوقی به موضوع مصوبه مزدی در مجموعه وزارت کار بگیریم، بر بعد اقتصادی تصمیم دولت در این رابطه تاکید داریم؛ زیرا با تحولات اخیری که در منطقه و کشور رخ داده، قیمت نفت به بشکه‌ای ۹۲ دلار رسیده و این رقم احتمالا پایدار است و اکنون دولت توان بودجه‌ای و درآمدی افزایش حقوق کارگران را دارد.

نماینده مردم تبریز با اشاره به اینکه «نرخ تسعیر ارز و دلار نیز در بودجه باید باتوجه به تحولات قیمتی اخیر اصلاح شود» افزوده است که «به نظر ما باوجود این تحولات نسبت درستی میان مزد دریافتی و معیشت کارگران کشورمان وجود ندارد و این برای کل اقتصاد کشور اثرات منفی دارد. ما بر این باور هستیم که باوجود عدم افزایش حق مسکن در مزد و دیده نشدن مسئله مسکن کارگری در شورای عالی کار، باید علاوه بر مزد مسئله تهیه خانه برای کارگران با هزینه‌های بالای اجاره بهای فعلی نیز باید مدنظر قرار گیرد.»

منادی با اشاره به اینکه در قانون کار معیار افزایش مزد میزان نرخ تورم معرفی شده است، گفته: ما در زمینه نقض قانون کار در مصوبه مزدی شورای عالی کار نیز ایراد گرفتیم که باید وزیر مربوطه در این زمینه که چرا مزد مصوب نمی‌تواند تورم را پوشش دهد، پاسخگو باشند.

نه ایمنی و نه امنیت شغلی

 با توجه به  اینکه به روز کارگر  نزدیک می‌شویم، این روزها حرف و حدیث از کارگران و حقوق آن‌ها بیش از هر زمان دیگری بر زبان‌ها جاری‌است؛ صحبت‌ها و وعده‌هایی که بیشتر در حد همان شعار باقی می‌ماند و هیچگاه به مرحله عملیاتی نزدیک نمی‌شوند و زندگی کارگران با دشواری‌های خود سال به سال و ماه به ماه گذرانش دشوارتر هم می‌شود. به اندازه‌ای که گاهی تحمل آن از کنترل این افراد خارج شده و ترجیح می‌دهند که دیگر وجود خارجی نداشته باشند تا هم شرمنده خانواده خود نباشند و هم خود را رها کنند؛ اخبار مربوط به خودکشی کارگران که هرازچندگاهی از دور و نزدیک می‌شنویم، موید این مطلب است. حوادثی که برای کارگران رخ می‌دهند هم و عدم تامین شرایط ایمنی در کنار عدم امنیت شغلی، مزید بر علت شده و حسابش را کنید در چنین شرایط با آن حقوق و دستمزد و کارگران چطور باید به زندگی خود ادامه دهند؟