عذرخواهی پس از دیدار با «شیخ»

جایی‌که پناهیان اظهار داشت: «رسول خدا(ص) نه یک رفیق برای خودش و نه برای علی(ع) نگه داشت. فکر نکنیم رسول خدا مهربان بود، امیرالمومنین گوشت تلخ بود، همه می‌دانستند وقتی ایشان خشن است و می‌آمدند شکایت می‌کردند که آقا امیرالمومنین خشن رفتار می‌کند. بعد ایشان می‌فرمود از علی بن‌ ابی‌طالب شکایت نکنید و او این خشونت را در راه خدا دارد. من مانده‌ام که رسول خدا چرا یک باندی برای خودش درست نکرد و خیلی‌ها را تاراند. ۱۳ سال به‌خاطر همین گوشت تلخی طول کشید.» همین اظهارات وی کافی بود تا بسیاری از چهره‌های مذهبی و کارشناسان دینی به اظهارات پناهیان واکنش نشان دهند.  حجت‌الاسلام هادی سروش نوشت: سخن ما این است؛ با تهمتِ «گوشت تلخ» به شیرین‌ترین‌های هستی، نمی‌توانید تلخ‌های‌تان را شیرین کنید! و دیگر سخنی نداریم.» آیت‌ا... محمد عندلیب همدانی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم در واکنش به سخنان  علیرضا پناهیان در مورد پیامبر اسلام‌(ص) و حضرت علی‌(ع) نوشت: «پناه به خداوند می‌برم از جسارت به ساحت مقدس نبی‌رحمت و محضر مبارک امیرالمؤمنین‌(ع) لقب گوشت تلخ سزاوار خود این گوینده جسور است.» شیخ حامدرضا معاونیان از سخنرانان بیوت مراجع تقلید در نقد اظهارات پناهیان گفت: «از کوزه همان برون تراود که در اوست؛ در این ملک و در این مملکت کسانی هستند که دیانتی جز همان چیزی که سیاست روزانه آنها اقتضاء کند، ندارند. خجالت بکشید از امیرالمومنین(ع) و پیامبر اکرم (ص). سخنانی که شما می‌گویید خلاف نص صریح قرآن کریم است.» رسول جعفریان، مورخ هم در واکنش به اظهارات پناهیان نوشت: «بازی با تاریخ اسلام، یکی از خطرناک‌ترین کارهایی است که عده‌ای بی‌دانش، به‌دلیل نخواندن درست فقه و قواعد اجتهاد انجام می‌دهند. آنها با استناد به هر رطب و یابس تاریخی، اصول محکم دینی استخراج می‌کنند. سیما هم که دربست در اختیار است و فرصتی برای ترویج اباطیل و منکرات.» آیت‌ا... سید عباس حسینی،  قائم مقامی هم در بخشی از یادداشت انتقادی خود نسبت به پناهیان آورده است: «این سخنان را هرگز نباید و نمی‌توان یک اشتباه در گفتار و یا خطایی در زبان تعبیر کرد، بلکه نتیجه منطقی و باوری برآمده از مقدماتی است که در گام‌های پیشین طی شده و اینک صادقانه بر آن تصریح می‌شود: انکار «مکارم اخلاق» به مثابه هدف نهایی پیامبری (بعثت)  اصالت بخشیدن به قدرت در فلسفه وحی و... و اینک محصول قطعی چنین مبانی و مقدماتی، «تحریف آشکار پیامبر رحمت و جایگزینی جعلی پیامبر قدرت و خشونت» که از شدت خشونت‌ورزی هیچ دوستی برایش باقی نماند و این یعنی نادیده‌گرفتن دلالت‌های انکارناپذیر عقلانی و انکار صریح انبوهی از آیات محکمات قرآن. صد شگفت! سخنی که پیش‌تر از سوی برخی روشنفکران، از تریبون‌های شخصی شنیده شد، اینک از تریبون‌های رسمی و از سوی منسوبان به دین و روحانیت، وجاهت و انتشار می‌یابد.»  اما شاید تاثیرگذارترین انتقادی که نسبت به اظهارات حجت‌الاسلام پناهیان داشت واکنش شیخ حسین انصاریان استاد اخلاق بود. جایی‌که صوتی از شیخ‌حسین انصاریان در فضای رسانه‌ای و مجازی منتشر شده که در آن می‌گوید: «پیغمبر و علی که اینگونه قرآن از آنها تعریف می‌کند گوشت تلخ بودند؟ دیگر ناسزایی از این بالاتر بود که به پیامبر و امیرالمومنین گفته شود؟ توجیهات بیان شده روز بعد یک قران ارزش ندارد؛ چون دفاع از خود بوده نه از امیرالمؤمنین و پیغمبر، شما را بخدا بلد نیستید روی منبر پیغمبر ننشینید، حرام است والله!»

*نخستین واکنش پناهیان

پس از موج انتقادات علیه پناهان سخنران و کارشناس مذهبی وی در برنامه سحرگاه 18 رمضان به این انتقادات واکنش نشان داده و گفت: «بحث‌های زیادی در فضای حقیقی و مجازی درباره برداشت یا تدبیر ناصوابی که درباره ویژگی‌های رسول خدا(ص) و امیرالمومنین(ع) در جلسه قبل مطرح کردم، پیش آمد که من بخشی از آن را توضیح می‌دهم. اولا من از همه منتقدان دلسوز تشکر می‌کنم و مشخص است که کشور ما طرفدار اهل بیت و معصومین است. تمام آن عباراتی را که من به کار بردم، از جانب حسودانی بود که نسبت به امیرالمومنین حسادت داشته و ولایت و سخت‌گیری‌های ایشان را برنمی‌تافتند و من اسناد آن را صریح‌تر می‌خوانم که باید دقیق دانسته شود. اینکه ایشان گوشت تلخ بود، نظر من نیست بلکه از زبان حسودان گفتم. وی افزود: همین‌جا یک تشکر هم از منتقدان مغرض از اینترنشنال گرفته تا بقیه می‌کنم، زیرا به من رحم کرده و آن قسمتی را که گفتم «باید ولی‌ خدا را کشت» را تقطیع نکرده و نگفتند که فلانی حکم قتل ولی‌ خدا را داد. البته اگر این جمله را دستا‌ویز می‌کردند، نمی‌گرفت و آن را رها کردند؛ والا من عبارات زیادی را از جانب حسودان ولی خدا گفتم که چگونه با ولی ‌خدا برخورد کردند و حسادت معنوی بیشتر بوده است. پناهیان بیان داشت: از همه افرادی که زحمت کشیده و از من دفاع کردند، نیز تشکر می‌کنم، وی افزود: یک انتقاد دیگر نیز وجود داشت که شما به سرعت این حرف‌ها را زدید، هر جمله‌ای را باید در فضای سخن تحلیل کرد و اگر ما جمله‌ای را جدا کرده و بر اساس آن قضاوت کنیم، مثل خوارج است که حکم قتل ولی‌خدا را به دست آوردند. حتی در قرآن اگر به یک آیه توجه کرده و آیات دیگر را نادیده بگیرید، ایراد وارد می‌شود. ما مبرا از ضعف نیستیم اما بعد از این اتفاق، اعتماد به نفس من بالا رفت، زیرا ما بیست و هفت جلسه‌ است که درباره افرادی که مغرضانه صحبت کردند، حرف می‌زنیم اما فقط یک گزک از کلام ما گرفتند. جای شکرش باقی است. من از خداوند تشکر می‌کنم که ما را از لغزش نظام در بسیاری از اوقات مصون داشته است.

* دیدار و دلجویی از شیخ حسین انصاریان

اما مساله به همین‌جا ختم نشد و پناهیان پس از شنیدن صحبت‌‌های شیخ حسین انصاریان با حضور در حسینیه همدانی‌ها با استاد حسین انصاریان درباره سوءتفاهم‌های پیش آمده گفت‌وگو کردند. در همین راستا شامگاه 19 فروردین حجت‌الاسلام جواد نوری در یک استوری اینستاگرامی با انتشار از عکس دیدار حجت‌الاسلام پناهیان و حجت‌الاسلام انصاریان نوشت:‌ «امشب توفیق شد حقیر واسطه خیر شوم و حجت‌الاسلام والمسلمین پناهیان با حضور در حسینیه همدانی‌ها با حضرت استاد شیخ حسین انصاریان ملاقات و به گفت‌وگو و به رفع سوءتفاهم‌های پیش آمده پرداخته و بنا شد به توصیه ایشان از مومنین و حوزه علمیه دلجویی شود.  در نهایت استاد انصاریان  به جناب پناهیان  هنگام خداحافظی گفتند شما نهایت اخلاق اسلامی را اجرا کردید، مرحبا.

* عذرخواهی از مردم و علمای حوزه

در پی واکنش شیخ حسین انصاریان به اظهارات اخیر پناهیان  وی در برنامه سحرگاهی شبکه ۳ تلویزیون از دیدارش با شیخ انصاریان روایت کرد و ضمن آن از علمای حوزه نیز عذرخواهی کرد. پناهیان گفت: ایشان (شیخ حسین انصاریان) به‌عنوان پیشکسوت این مسیر به من گفتند به‌خاطر تعابیری که برای امیرالمومنین به‌کار بردم، دلجویی از مومنین و علمای حوزه که برایشان این سوءتفاهم و دلخوری پیش آمده صورت بگیرد. البته من توضیحات کاملی برای ایشان دادم چون توضیحات بنده را از سیما نشنیده بودند که از جانب حساد این تعابیر را مطرح کرده بودم. وی افزود:‌ «برخی‌ها می‌گفتند این غلظتی که باید گفته شود در قرآن از جانب کفار آمده است که من گفتم من اصلا از جانب خودم این وضعیت را درباره امیرالمومنین نگفتم، از طرف دیگر شما شرایط استودیو را هم می‌دانید که اواخر بحث با عجله پیش می‌رود و هی با انگشت نشان می‌دهند.» پناهیان ادامه داد: من به توصیه پدرانه ایشان از همه اهل علم در حوزه که دچار ناراحتی به‌خاطر این تعبیر شدند عذرخواهی می‌کنم، از همه مومنین و دلسوزان عذرخواهی می‌کنم، و استغفار می‌کنم اگر به ساحت مقدس امیرالمومنین جسارتی شده باشد حتی در حد بی‌اعتنایی کردن. این سخنران مذهبی اظهار کرد: ایشان (شیخ انصاریان) به من گفتند شما باید صریحا می‌گفتید که حسودان می‌گویند که امیرالمومنین گوشت تلخ بوده است، من به ایشان عرض کردم در توضیحاتم مفصل‌تر این نکته را گفته بودم، به‌هرحال ما وقتی غم حضرت را می‌خوریم باید بدانیم حضرت در چه فضایی مظلوم واقع شدند.