با نگاهی به سال سختی که بر کارگران گذشت، مصائب پیش پای آن‌ها در ۱۴۰۳ را از نظر می‌گذرانیم؛
دستمزدی زیر خط معیشت
آرمان ملی: سالی که گذشت، سال وعده و وعید به کارگران بود؛ قرار شد حقوق‌شان افزایش پیدا کند؛ اتفاقی که رخ نداد؛ دولت وعده داده بود که به معیشتِ کارگران رسیدگی کند، اما جز ارائه کالابرگ کار دیگری نکرد در این میان و در شرایطی که حقوق کارگران پایین بوده و با آن حتی نمی‌توانند اجاره‌خانه خود را پرداخت کنند، افزایش سن بازنشستگی قوز بالاقوز شد و اوضاع را از اینکه هست، بدتر کرد. و این صدای کارگران است که می‌گوید در کنار این مشکلات اساسی و مسائل مرتبط و غیرمرتبط ریز و درشت دیگر، سالی که گذشت برای کارگران سالِ سخت بود و به نظر با توجه به نکاتی که از نظر می‌گذرانیم، در 1403 از این هم سخت‌تر خواهد شد و این را با یک حساب سرانگشتی و از روی بالا رفتن قیمت دلار و ارز و سکه و به تبع آن، بالارفتن قیمت همه کالاها و خدمات، می‌توان فهمید؛
باید پرسید کارگرانی که تا به حال دستمزدشان به اجاره‌خانه‌هایشان هم نمی‌رسید و سبد خانوارشان روز به روز کوچک و کوچک‌تر می‌شد تا جایی که تنها و در صورت امکان برای تامین مایحتاج روزانه جا داشته باشد، کارگرانی که فقط کار می‌کنند تا زنده بمانند و با مشکلاتی نظیر بیمه و عدم افزایش حقوق و غیره مواجهند و خبر خودکشی همکارانشان را می‌شنوند، این کارگرانی که هزینه درمان خود و خانواده‌هایشان را ندارند، چطور می‌خواهد در سال جدیدی که بی‌شک همه قیمت‌ها بالاتر رفته و می‌رود، به زندگی خود ادامه بدهند؟!
کارگران برخی اصناف هنوز عیدی نگرفته‌اند!
در روزهایی که از تعطیلات نوروز فارغ شده‌ایم و هنوز تتمه آن، همراه با نسیم جان‌افزای بهاری ممکن است در وجودمان مانده باشد، شاید شنیدن این خبر تعجب‌آور باشد که کارگران برخی اصناف هنوز عیدی نگرفته‌اند! در گزارشی که خبرگزاری کارایران منتشر کرده، از زبان کارگر یکی از فروشگاه‌های برند در تهران گفته شده که او و همکارانش هنوز عیدی پایان سال قبل را دریافت نکرده‌اند.
این کارگر توضیح داده که به‌رغم اینکه فروردین به نیمه خود نزدیک شده، هنوز کارفرما عیدی سال قبل ما را واریز نکرده است. این در حالی‌ست که برخی از کارگران فروشگاه‌های لوازم خانگی و فرش در تهران و شهرستان‌ها نیز هنوز موفق به دریافت عیدی پایان سال خود نشده‌اند؛ برخی از این کارگران از عدم تمدید قرارداد در سال جدید و پرداخت نشدن عیدی و مزایای مزدی سال قبل، ابراز نگرانی کردند. براساس عرف و قانون، عیدی و مزایای مزدی کارگران باید قبل از پایان هر سال تسویه و کامل پرداخت شود.
حوادث دلخراش تنها سهم کارگران از رونق ساخت و ساز
شاید برای شما تعجب‌آور باشد که کارگران ساختمانی هنوز مشمول قانون مشاغل سخت و زیان‌آور نشده‌اند. و این در شرایطی است که مدام و بدون وقفه در تمام فصول سال شاهد شنیدن اخبار مربوط به حوادث رخ‌داده برای کارگران هستیم و از طرف دیگراز میزان حقوق و دستمزد کارگران آگاه هستیم و می‌دانیم که اگر حادثه‌ای برای آن‌ها رخ دهد و بخواهند کارهای درمانی انجام داده یا برای رفع مسائل و معضلات دیگر حقوق و دستمزدشان کفاف نمی‌دهد.
در این خصوص، جواد کمیزی، رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی گرگان با این اولتیماتوم که کارگران ساختمانی سراسر کشور باید مشمول مشاغل سخت و زیان‌آور و بازنشستگی پیش از موعد باشند. او بیمه کارگران ساختمانی را نگران‌کننده توصیف کرده و گفته: با شرایط فعلی امیدی نداریم که کارگرانی که یکی از سخت‌ترین مشاغل دنیا را برعهده دارند، بتوانند از بیمه حداقلی تامین اجتماعی و حمایت‌های آن بهره‌مند شوند.
کارشناسان می‌گویند ساخت و سازساختمان درحالی یکی از پولسازترین و پردرآمدترین مشاغل محسوب می‌شود که کارگرانی که آن را می‌سازند و جز حوادث دلخراش که در انتظار آن‌هاست، هیچ سهمی از این در آمد ندارند و جزء محروم‌ترین قشر به حساب می‌آیند.
از طرفی مزد ناکافی از ارکان اصلی تشدیدکننده حوادث شغلی است! این را شهرام غریب، متخصص و مدرس ایمنی شغلی، گفته با این توضیح که نیروی کار باید با دل خوش کار کند تا بتواند با حفظ انگیزه تمامی دقت خود را در درست اجرا شدن فرآیندهای کار به‌کار ببندد و اگر چنین نباشد، باید هر لحظه منتظر حادثه‌ای باشیم که یا جان نیروی کار یا سرمایه را به مخاطره بیندازد.
اوضاع کارگران بخش خصوصی بدتر هم هست!
بحث کارگران بخش خصوصی هم مطرح است که مدیرکل روابط کار جبران خدمت وزارت کار حجت را تمام کرده و گفته: سقف پرداخت حقوق در مصوبه شورای عالی کار شامل کارگران بخش خصوصی نمی‌شود. بنا به گزارش مرکز روابط‌عمومی و امور بین‌الملل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، «احمد غریوی» توضیح داده که «طبق تبصره یک ماده ۸ بخش نامه حداقل مزد سال ۱۴۰۳ سقف پرداختی به کارگران مشمول قانون کار شاغل در مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی و شرکت‌های غیر دولتی وابسته به صندوق‌های بیمه‌ای و بازنشستگی با رعایت قوانین و مقررات عمومی کشور حداکثر ۷ هفت برابر حداقل مزد ماهانه است و این موضوع شامل مشمولین قانون کار شاغل در شرکت‌های خصوصی نمی‌شود.»
شکوه‌ها و راهکارها
وقتی که رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران شروع سال ۱۴۰۲ با اعلامِ خبرِ افزایشِ ۲۷درصدیِ حقوق، اولینِ خبرِ سختِ سال برای کارگران بود و این نگرانی را ایجاد کرد که سال سختی در پیش است و همین اتفاق هم افتاد. همان ابتدای سال قیمت‌ها بالا رفت، در حالیکه حقوق کارگران نهایتا به ۸ میلیون تومان رسیده بود که این رقم در خیلی از شهرها باید صرفِ اجاره خانه می‌شد. به گفته سعید فتاحی مشکلاتِ کارگران بسیار است و متأسفانه به نظر می‌رسد به جایِ بهبودِ اوضاع هر روز شرایط برای آن‌ها سخت‌تر می‌شود. اصلاح عناوین شغلی کارگران برای کارگاه‌های کوچک نیز یکی از مشکلات عدیده برای آنان بود چرا که الان کارگاه‌های مشمول قوانین سخت و زیان‌آور نسبت به پرداخت مابه‌التفاوت عنوان شغلی کارگران اقدام نمی‌کنند و پرونده‌های کارگران در ادارات سازمان بدون تکلیف می‌ماند.
یک فعال کارگری هم تصریح کرده که اولویت دولت امنیت شغلی، مسکن و معیشت جامعه کارگری باشد.
محمد عمارلو که دبیر خانه کارگر نیشابور است با اشاره به اینکه باید مشکلات و کاستی‌های جامعه کارگری در سال ۱۴۰۳ مرتفع شود، به خبرگزاری کار ایران، گفته: دولت اگر بر اساس آنچه که بیان می‌کند، قصد بهبود وضعیت جامعه کارگری را دارد باید به جای شعار دادن گام عملی بردارد.
این فعال کارگری با بیان اینکه جامعه کارگری با چالش‌هایی چون نبود امنیت شغلی، تامین معیشت و عدم وصول مطالبات معوق روبه‌رو است که هر کدام از این مسائل به‌گونه‌ای زندگی روزمره این قشر زحمتکش را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند، گفت: از دولت انتظار داریم با اقدامات جامع و کارآمد زمینه تامین امنیت شغلی، معیشت و وصول مطالبات معوقه نیروی کار را فراهم کند.
به گفته او: متاسفانه هنوز امنیت شغلی و معیشت مناسب برای کارگران وجود ندارد و قراردادهای کوتاه مدت و حقوق‌های پایین انگیزه کار و بهره‌وری را پایین آورده است.
دبیر خانه کارگر با اشاره به میزان بیکاری جوانان در کشور اشاره کرده و افزوده: در صورتی که نرخ بیکاری به صورت واقعی کاسته شود و دولت در حل مشکلات اقتصادی اقدام اساسی کند، نگرانی‌ها در خصوص وضعیت اقتصادی کنونی نیز برطرف خواهد شد.
این فعال کارگری، خواستار توجه هرچه بیشتر مسئولان کشور به جامعه کارگری شد و گفت: یکی از بهترین میانبرها برای رونق اقتصادی، توجه به کارگران و معیشت این قشر زحمتکش است، چراکه اگر معیشت حداقلی کارگران و خانواده‌های آنان تأمین شود، رونق اقتصادی نیز محقق نمی‌شود.
در این میان برخی هم به چاره کار اندیشیده و از دولت تقاضاهایی داشته‌اند مثل اینکه: دولت برای تقویت تشکل‌های کارگری چاره اندیشی کند.
این را دبیر خانه کارگر سمنان گفته و آن را به کمرنگ شدن انسجام تشکل‌های کارگری ارتباط داده.
به گفته حبیب ا... محقق: نگرانی جامعه کارگری بابت کمرنگ ماندن حقوق صنفی کارگران کشور رو به افزایش است، درحالی که یکی از مهم‌ترین حقوق صنفی و دغدغه جامعه کارگری در هر کشور و در زمان فعالیت هر دولت، ایجاد و افزایش تشکل‌ها در پیگیری مطالبات صنفی آنان است.
این فعال کارگری با انتقاد از وضعیت فعلی تشکل‌های کارگری نسبت به اثرات منفی و مخرب کمرنگ شدن نقش تشکل‌های کارگری در تصمیمات کلان اقتصادی کشور هشدار داد و افزود: هم اکنون به دلیل محدودیت‌هایی که وجود دارد تشکل‌های صنفی توان تحت پوشش قرار دادن جامعه کارگری و چانه‌زنی در چارچوب قوانین را ندارند و این ضعف در پویایی تولید نیز نمود پیدا می‌کند چراکه آنان نمی‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در حل مسائل و مشکلات واحدهای تولیدی ایفا کنند.
به گفته کارشناسان، کم توجهی به حقوق نیروی کار با وجود ضعف نهادهای کارگری موجب نگرانی است و از سوی دیگر، موانع و محدودیت‌های نمایندگان کارگری برای پیگیری مشکلات کارگران در واحدهای تولیدی و سایر مجامع سه جانبه باعث افزایش مشکلات کارگران شده است.
ارسال نظر