شب آتش بازی؟
بهدرستی معلوم نیست مبدا تاریخی چهارشنبه سوری و حرکات آن از کجای تاریخ آغاز شدهاند. عدهای این مراسم را یادگار قیام خونخواهان شهدای کربلا و مختار ثقفی دانسته و آتش افروزی را علامت شروع این قیام مقدس دانستهاند. گروهی دیگر این مراسم را پاسداشت آخرین چهارشنبه سال همراه با مراسم دیگر قلمداد کردهاند. به هرحال و هر تقدیر چهارشنبه آخر سال را با مراسم و ملحقات خود مراسم تاریخی و فرهنگی قلمداد کرده که در بعضی از کشورها نیز در اروپا و آسیا با تغییرات و مراسم مختلف به اجرا درمیآید.
حضور حاجی فیروز یعنی مردی با لباسهای رنگین و اغلب قرمز و صورت سیاه با منگولههایی در حاشیه پیراهن و شلوار خود و یک دایره زنگی در دست و اشعار بعضا بی وزن و قافیه وحتی بدون معنی را خوانده و در اماکن و محافل حرکت میکند و هرچند امروز به متکدی تبدیل شده ولی براساس اسناد مرحوم دهخدا قبلا هرکس بر اساس توانایی خود از خوراکیهای مختلف تا آجیل و سکه به آنها هدیه میکنند. از مراسم چهارشنبه سوری تاریخی و سنتی ما از دیروز تا امروز تنها حاجی فیروز آنهم با وضعی رقت بار و برخی مراسم حاشیهای باقی ماندهاند. اما با کمال تاسف مراسم و اقداماتی به آن ملحق واضافه گردیده که هیچ شباهتی با مراسم تاریخی خود نداشته است. صداهای مهیب و گوشخراش ناشی از انفجار ترقهها و نارنجکهای مختلف حتی انداختن کپسولهای گاز پیکنیکی در میان آتش که ترکشهایی به تیزی و خطرناکی تیغ و ترکشهای جنگی دارند، استفاده از آلات و ادوات آتش زا و ایجاد کننده صوت اجزای جدایی ناپذیر چهارشنبه سوری شدهاند که با این شکل و اجزا چهارشنبه سوزی نام گرفته است. هرسال میلیاردها تومان سرمایه کشور برای خرید و ورود این اقلام مصرف میشود. صدالبته در سالهای پیش از پیروزی انقلاب اسلامی نیز این مراسم برگزار میشد. مقداری بوته با اقلام بی خطر مثل فشفشه و ترقه در اختیار ما بچهها قرار میگرفت که کمترین ریسک و خطر را دربر داشتند. در سالهای اخیر خیابانها و کوچهها به میدان جنگ تبدیل شده و براساس آمار و اطلاعات سازمان آتش نشانی و اورژانس و مراکز درمانی تعداد سوختگیهای منجر به نقص عضو و حتی مرگ، کوری و تخلیه یک یا دو چشم، شکستگیهای متعدد دست وسر وپا. سکتههای قلبی و مغزی سالمندان سقط جنین بانوان باردار بیانگر حوادث تلخ و شوم این حوادث ناگوار هستند که هیچ مشابهتی با مراسم جشن وشادی ندارند. آموزش و پرورش و شهرداریها همراه با وزارت جوانان و ورزش و سازمان پارکها با اختصاص مراکز و پارکها فرصتهای مناسبی برای کودکان و نوجوانان و خانوادههای آنها فراهم نمایند تا به دور از اضطراب و دلهره و حوادث تلخ تاسفآور این مراسم را با شادی و نشاط برگزار نمایند. بسیاری از خانوادهها با دشواریهای فیزیکی فرزندان و حتی بزرگسالان به استقبال سال نو میروند چه زیباست که امسال نهادهایی مثل شهرداریها و آموزش و پرورش با تمهیدات منطقی و اصولی همراه با نوجوانان و کودکان اجازه ندهند تعدادی از خانوادهها با غم و اندوه وارد سال جدید شوند.
*مجید ابهری
آسیب شناس
ارسال نظر