کاهش مشارکت؛ هشدار یا شوک جدی؟

 بنابراین طبیعتا نباید از اینکه مشارکت مردم کم شده است خوشحال بود بلکه باید ناراحت و نگران بود که چه اتفاقی افتاده نظامی که 98 درصد مردم به مشروعیت آن رای دادند امروز با کاهش نسبتا محسوس نسبت به گذشته در خصوص مشارکت در انتخابات مواجه است. در گذشته نیز 42 درصد در انتخابات مجلس شرکت کرده بودند. هر چند نسبت به دورانی که مردم 71 درصد در انتخابات مشارکت می‌کردند بسیار فاصله داریم، اما با توجه به افزایش جمعیت طبیعتا  این حجم از کاهش مشارکت حاوی پیام‌های مشخصی است و اگر یک آنالیز دقیق‌تری صورت بگیرد که در همین مشارکت کم هم چه بخشی از جامعه رای سفید داده است همه حکایت از یک نگرانی جدی برای کشور دارد. در همه جوامع اینگونه است که وقتی نظام جمهوری یک نظام فعال  و پای کار است حتی وقتی وضعیت جامعه با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود می‌بینیم که در بسیاری از کشورها شرایط بد جامعه اتفاقا جامعه را بیشتر فعال می‌کند که بیایند و به کسانی رای دهند تا نهایتا این وضعیت بد در اثر یک انتخاب خوب بهبود پیدا کند. اما چرا وقتی وضعیت اقتصادی، اعتماد اجتماعی  و... با مشکل مواجه می‌شود بخش قابل توجهی از جامعه نمی‌آید در انتخابات یک رکن مهم کشور که مجلس است و می‌تواند نقش مهم و تعیین کننده‌ای در بهبود وضعیت داشته باشد شرکت کند. به نظر می‌رسد که مشکل در این است که در اثر محدودیت‌هایی که ایجاد کردیم، موانعی که برای مشارکت افراد با تجربه و توانمند ایجاد شده، فیلترهای متعددی که برای حضور صاحب‌نظران  و کسانی که می‌توانند نقش موثری در تعیین سرنوشت مردم داشته باشند ایجاد شده  و در عین حال جامعه چند دوره هم تجربه کرده که افراد غیرتوانمند و گزینش شده خاص آن اثر تعیین کننده خود را از دست داده‌اند و مجلس از کارایی و توانایی لازم برای حل مشکلات جامعه افتاده در واقع نقطه کانونی و کلیدی این می‌شود که مردم نسبت به اثر بخشی رای خود دچار تردید می‌شوند. لذا وقتی کسانی گزینش می‌شوند که مردم فقط باید به آنها رای دهند تجربه گذشته این ذهنیت را ایجاد می‌کند که این انتخاب افراد محدود نمی‌تواند حلال مشکلات مردم باشد . به معنی دیگر نوعی بروز ناامیدی نسبت به آینده  و نقش تعیین کننده مجلس در حل مشکلات است که منجر به این می‌شود که یک بخش قابل اعتنا و قابل توجه جامعه نخواهد از این  حق خود استفاده کند. با توجه به اینکه این مساله تاکنون یک بار رخ نداده و اگر سیر حضور مردم در ادوار انتخابات مجلس را نگاه کنیم با یک سیر  کاهشی در چند دوره اخیر روبه‌رو هستیم این باید یک هشدار و شوک جدی برای کارگزاران اصلی کشور ایجاد کند که جامعه ما که در معرض خطرات سنگین بیرونی و آسیب‌های جدی درونی است اگر پایگاه اعتماد اجتماعی‌اش آسیب ببیند طبیعتا آسیب دیدن این پایگاه اجتماعی می‌تواند خطرات جدی برای کشور ایجاد کند بنابراین حداقل باید از این تهدیدی که اکنون ایجاد شده آن را تبدیل به یک فرصت کنند و دوباره به مردم برگردند و مردم را برای حق انتخاب‌شان به رسمیت بشناسند و مساله را فقط در گروه‌های خاص منحصر نکنند.

*غلامرضا ظریفیان

فعال سیاسی اصلاح‌طلب