فیلترشکن زیر تیغ

 طبیعی است استفاده از اینترنت آزاد و بدون فیلتر برای مسافران امری ضروری است و فیلتربودن شبکه‌های اجتماعی و غیره برای ایرانیان محل انتقاد اما اکنون این سوال مطرح است که چرا فیلترشکن‌ها جرم می‌شود و آیا  اگر فردی برای کسب اطلاعات در پروژه‌ای نیاز به رجوع به سایت‌های فیلترشده داشته باشد، باید مدتی را برای اخذ مجور به هدر بدهد؟ موضع وزیر ارتباطات قابل تامل است! عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات  در حاشیه جلسه هیات دولت درباره اعلام جرم نسبت به استفاده از فیلترشکن‌ها، گفت: این موضوع را از طریق صداوسیما شنیده‌ام و هنوز به‌صورت رسمی به ما ابلاغ نشده است. اینکه وزیر ارتباطات از چنین موضوع مهمی بی‌خبر مانده است، به خودی خود جای تعجب دارد و موضوع وقتی عجیب‌تر می‌شود که بدانیم وزیر ارتباطات یکی از اعضای حقوقی شورای عالی فضای مجازی است. چطور یکی از اعضای شورای عالی فضای مجازی از محتوای چنین مصوبه مهمی بی‌خبر است و از طریق رسانه‌های از آن باخبر شده است؟» انتقادات به جرم دانستن استفاده از فیلترشکن زیاد بود تا اینکه دیروز دبیر شورای عالی فضای مجازی برداشت‌ها از مصوبه اخیر این شورا درباره ممنوعیت استفاده از فیلترشکن را «نادرست» خواند و اعلام کرد که این مصوبه «مخاطب عمومی ندارد.» محمدامین آقامیری به شبکه‌خبر گفت: مصوبه اخیر شورای عالی فضای مجازی یک سند سیاستی است و مخاطب آن، دستگاه‌های قید شده در ابتدای ابلاغیه هستند.

*چرا سیم کارت بدون فیلتر؟

ماجراهای وزارت ارتباطات زیاد است. «در نظر داریم برای گردشگران خارجی که به کشورمان سفر کرده‌اند سیم‌کارت‌های خاصی را طراحی کنیم که این افراد بتوانند در مدت حضور خود در ایران راحت‌تر و بهتر از فضای‌ مجازی استفاده کنند.» این جمله را وزیر میراث فرهنگی ششم اسفند ۱۴۰۱ گفته بود و بعد از اینکه با واکنش‌های منفی و مخالفت‌های مردم روبه‌رو شد، روز دهم اسفند در جمع خبرنگاران درباره ایده‌اش بیشتر توضیح داد: «وقتی گردشگران خارجی وارد کشور ما می‌شوند یکی از مهم‌ترین نیازهایشان اینترنت و سکوهای خارجی و بین‌المللی است که مثل نان شب برایشان لازم است. نمی‌شود گردشگر خارجی به کشور ما بیاید و ارتباطش با دنیا قطع شود.»  3  مهرماه هم  شالبافیان؛ معاون گردشگری به ایسنا گفت: اینترنتی که برای گردشگر خارجی مثل هوا و از نان شب واجب‌تر خوانده شده بود، به همت کارگروه رفع مصادیق مجرمانه دادستانی کل کشور تصویب شده و قرار است ارائه اینترنت آزاد و بدون محدودیت به توریست‌های خارجی راهی برای افزایش حضور آن‌ها در ایران باشد. اما جالب‌تر از همه، اظهارات وزیر ارتباطات است که در 12 مهر به طور کلی منکر سیم کارت شد. وزیر ارتباطات درباره سیم‌کارت گردشگری بیان داشت: «هرکس که وارد خاک ما شود، اپراتورهای ما با بیش از ۲۵۰ اپراتور قرارداد رومینگ دارند و هرکس می‌تواند اینترنت کشور خود را فعال کند تا این لحظه که خدمت شما هستیم سیم کارت گردشگری وجود خارجی ندارد و مشکلی هم گردشگران از نظر ما ندارند و هرکس وارد ایران شود از سیستم رومینگ استفاده کند.» این در حالی است که 10 روز قبل از آن، علی‌اصغر شالبافیان، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، در گفت‌وگو با «ایسنا» اعلام کرد که طرح سیم‌کارت بدون فیلترینگ برای گردشگرهای خارجی در کارگروه رفع مصادیق مجرمانه دادستانی کل کشور تصویب شده است. شالبافیان گفت: آژانس‌های مورد تأیید که پروانه بهره‌برداری از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دارند، به منظور بهره‌برداری از سیم کارت بدون فیلترینگ معرفی شده‌اند.

*حساسیت جامعه به تصمیم فیلتری

طبیعی است که این اقدام حساسیت‌هایی را در داخل کشور به‌وجود می‌آورد و با مخالفت‌هایی مواجه خواهد شد. یکی از سایت‌ها نوشت: «وقتی تیم فوتبال النصر به ایران آمد و مساله ارائه سیم‌کارت و اینترنت بدون فیلتر به این تیم مطرح شد، مخالفت‌هایی با این اقدام مطرح شد. هرچند مشخص نشد که در نهایت این فوتبالیست‌های خارجی سیم‌کارت خاصی دریافت کردند یا نه و ایرانسل هم ارائه چنین سیم‌کارت‌هایی را تکذیب کرد اما مردم در اعتراض به ایده ارائه چنین سیم‌کارت‌هایی به خارجی‌ها، در شرایطی که مردم ساکن ایران یکسال است با انواع محدودیت‌های اینترنتی مواجه هستند، کارزاری به‌راه انداختند و خواستار سیم‌کارت بدون فیلتر شدند.» دیجیاتو هم نوشته بود: «مردم ایران که این روزها با فیلتر  بسیاری از شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو هستند، از شنیدن این خبر که یک شهروند خارجی قرار است دسترسی بهتری به اینترنت داشته باشد، خشمگین شده و به آن واکنش تندی نشان دادند. این خبرهای پراکنده اما زمانی تبدیل به دغدغه جدی شد که مدیر عامل پرسپولیس روی آنتن زنده صداوسیما مهر تأییدی بر آن زد. «رضا درویش» در برنامه فوتبال برتر اعلام کرد که شرکت حامی پرسپولیس (ایرانسل) به بازیکنان النصر عربستان که «کریستیانو رونالدو» در جمع آنهاست، اینترنت نامحدود می‌دهد.»

*وزیر آماده بود

از سوی دیگر وزیر ارتباطات که خود را بی‌اطلاع از جرم بودن استفاده از فیلترشکن نشان می‌دهد، در مهرماه گفته بود: «با کمک مجلس می‌توانیم بساط فیلترشکن‌فروشی را جمع کنیم. به‌عنوان وزیر ارتباطات آرزو می‌کنم هیچ ایرانی نیازی به فیلترشکن نداشته باشد. تلاش داریم اینترنت با کیفیت و پرسرعت برای مردم فراهم کنیم. شبانه‌روز در تلاش هستیم ولی با مسائل حل نشده و روی زمین مانده گذشته مواجهیم. با مقاومت ما قطعی اینترنت در زمان کنکور اتفاق نیفتاد ولی قبلا صورت گرفته بود.» او در بحث برخورد با فروشندگان فیلترشکن، گفته بود: «یک خط قانون برای برخورد با افراد سودجو در بحث فیلترشکن و فروشندگان آن نداریم و تا زمانی‌که این چنین است نباید جمع‌آوری این فضا را از وزارت ارتباطات انتظار داشت. در این رابطه نیازمند ابزارهای قانونی هستیم و در برنامه هفتم توسعه مجلس همراهی خوبی در حوزه امور فاقد قانون داشت، اما برای مدیریت فضای مجازی، قانون در اختیار نداریم.» وزیر ارتباطات و فناوری ارتباطات افزود: برای مدیریت فضای مجازی کشور، قانون در اختیار نداریم.