قمار دیپلماتیک آدم آهنی

اکنون این مجری بزرگ طرح‌های امنیتی در آمریکا رئیس‌جمهور ایالات متحده است و بخشی از سنا و کنگره را هم با خود همراه دارد. با ایران درخاورمیانه عملا وارد درگیری نیابتی شده است و شکی هم ندارد که باید آنچنان با تهران مذاکره کرد که ایران از گردنه هسته‌ای به سمت بالاترصعود نکند و به مرحله گریز هسته‌ای نرسد. در این مرحله از با امتیاز به ایران هم هراسی ندارد. چنانچه اکنون ایران بالاترین سطح تولید نفت را دارد و میزان صادرات نفتش به چین اگر بیشتر نشده باشد کمتر از قبل از تحریم‌ها نیست. با تهران به صورت غیر مستقیم مذاکره کرده است و به تهران در پستوهای تاریک هتل دوحه قول برداشته شدن تحریم‌ها را داده است اما از سوی دیگر هیچ تحریمی را برنداشته بلکه اخیرا برخی تحریم‌ها را به تحریم‌های ترامپ به بهانه‌های مختلف از جمله حمایت ایران از گروه‌های مقاومت و حتی ارسال پهپاد به مسکو را افزوده است. از سوی دیگر نظر بایدن تنها در ارتباط با تهران در این سطح دقیق نیست! او ظاهرا برای مساله فلسطین و اسرائیل نقشه‌ها دارد. نقشه‌ای که به نظر می‌رسد او بر اساس آن تلاش می‌کند بعد از طوفان الاقصی با روشی دیگر آن را به نتیجه برساند. حتی ابایی ندارد که اعلام کند که عربستان حاضر به پذیرش روابط دیپلماتیک با اسرائیل است. هرچند عربستان این روابط را منوط به تشکیل کشور فلسطین کرده اما بایدن طرحی دیگر را در ذهن دارد که هم با مخالفت؛ مخالفان تشکیل دولت فلسطین در اسرائیل روبه‌رو نشود و هم اینکه به عربستان نشان دهد که از منظر حقوقی کشور فلسطین مستقل را به رسمیت شناخته است اما مرزهای این کشور از نظر آمریکایی‌ها هنوز ترسیم نشده است و برای گرفتن امضای نهایی از بن‌سلمان احتمالا یک پیمان ویژه نظامی با عربستان منعقد خواهد کرد.

*پازل منطقه‌ای بایدن

 بایدن برای اینکه فشار بر ایران موجب به خطر افتادن منافعش در منطقه نشود از مدت‌ها قبل از عدم مخالفت با بهبود روابط ایران و عربستان سخن به میان آورد. از سوی دیگر او احتمالا پیش بینی کرده بود طرحش برای اجرای توافق آبراهام با واکنش شدید حماس روبه‌رو می‌شود. از این منظر بعد از واکنش حماس تنها مخالفان طرح آبراهام را به سپردن موشک و گلوله به اسرائیل زیر فشار قرار داد تا بتواند آنها را یا راضی به رسمیت شناختن اسرائیل کند و یا اینکه  قدرت نظامی و امنیتی حماس و جهاد اسلامی را با لخته روبرو کند به طوری که حماس به یک زیرمجموعه سیاسی در زیر نظر تشکیلات خودگردان تبدیل شود آن هم به این شرط که احتمالا دیگر دست به سلاح نبرد.

* غزه خالی از فلسطین، طرحی آمریکایی- اسرائیلی

 از مدت‌‌ها قبل اعلام شده بود که از منظر آمریکا و غربی‌ها نه تنها حماس بلکه حضور فلسطینی‌ها در غزه مانع اجرای طرح آبراهام است. درخاطر داریم زمانی که ترامپ توانست چند کشور اسلامی را وادار به ارتباط با اسرائیل کند، همزمان از طرحی رونمایی کرد که فلسطینی‌ها به صحرای سینا مهاجرت کرده و در آنجا ساکن شوند اکنون نیز آنچه اسرائیل و آمریکا در غزه دنبال می‌کنند یعنی کوچ اهالی غزه به بخش شمالی را در دستور کار دارند و چون غزه اکنون ویران شده است در پی آن هستند که با حمله به رفح آخرین گام برای جابه‌جایی جمعیتی فلسطینی‌ها به صحرای سینا را اجرایی کنند اما چون باید حدود یک تا یک و نیم میلیون فلسطینی را تحت فشار قرار دهند کمی با احتیاط این رفتار را در دستور کار دارند.

* معامله بزرگ

آمی مکینون و روبی گرامر در یادداشتی در نشریه فارین پالیسی در ارتباط با طرح بایدن برای خاورمیانه نوشتند: به گفته ۹ تحلیلگر و مقام سابق دولت آمریکا که از طرح‌های واشنگتن مطلعند، دولت بایدن در حال زمینه چینی برای یک معامله بزرگ جاه‌طلبانه است که عادی سازی روابط بین اسرائیل و عربستان را به برداشتن گام‌های اساسی به سمت تشکیل دولت فلسطینی پیوند خواهد زد. این قمار دیپلماتیک می‌تواند چهره خاورمیانه را متحول سازد و میراث سیاست خارجی دولت بایدن را شکل دهد. اما این طرح با چالش‌های پیچیده‌ای مواجه است که بسیاری معتقدند نمی‌توان بر آن‌ها فائق آمد. به گزارش «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: این طرح در راستای تلاش‌های قبلی برای ایجاد یک پیمان دفاعی بین آمریکا و عربستان شکل می‌گیرد که یکی از مهم‌ترین اولویت‌های سیاست خارجی عربستان است. در عوض دریافت این امتیاز، عربستان به عنوان پرنفوذترین دولت عربی روابط دیپلماتیک خود را با دولت اسرائیل برقرار خواهد کرد و تمام طرف‌ها توافق خواهند نمود که گام‌های غیرقابل بازگشتی را به سمت تشکیل دولت فلسطین بردارند. به گفته منابع آگاه، برت مک گورک، دستیار ارشد خاورمیانه کاخ سفید، پیشگام این تلاش دیپلماتیک است و قرار است در بهار امسال این طرح پیشنهادی توسط آمریکا اعلام شود.

* دستاورد برای پیروزی بایدن

به هر طریق جوبایدن که برخی به علت حرکت دست و بدنش و حتی زمین خوردنش او را به یک آدم آهنی در آمریکا تشبیه می‌کنند؛ در آستانه انتخابات ریاست جمهوری هم قرار دارد. اما این آدم آهنی به خوبی مغزش کار می‌کند و با طرحی که احتمالا تا انتخابات ریاست جمهوری در ارتباط با اسرائیل و فلسطین بخشی از آن را اجرایی خواهد کرد را به بزرگ‌ترین دستاورد خود در بعد سیاست خارجی برای ارائه به رای دهندگان تبدیل خواهد کرد. فارین پالیسی در این ارتباط نوشت: هم عربستان و هم ایالات متحده انگیزه بالایی برای به نتیجه رساندن این توافق قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر دارند. به ثمر نشستن چنین توافقی یک پیروزی مهم برای رئیس‌جمهوری تلقی خواهد شد که در کارنامه سیاست خارجی‌اش چیزی جز مدیریت بحران از افغانستان گرفته تا اوکراین و خاورمیانه ندارد.