«انفجار خرابکارانه» در خطوط گاز

اما شنیده ‌شدن صدای انفجار و قطع گاز از شهرستان بروجن در استان چهارمحال و بختیاری، شروع شد و علاوه بر بروجن مردم شهرهای بلداجی و گندمان را هم به خیابان کشاند و همزمان با اعلام اسماعیل یزدانی، فرمانده آتش‌نشانی بروجن که توضیح می‌داد صدای شنیده شده در پی انفجار خط ۶۵ انتقال گاز سراسری کشور حدفاصل گردنه حلوایی و سه‌راهی بلداجی بوده است، خبرگزاری فارس، به نقل از فرماندار بروجن نوشت که «برای تخلیه گاز موجود در لوله‌ها، گاز برخی مناطق بروجن قطع شده است.» از آن‌طرف، ایسنا توضیح داد که یک حادثه آتش‌سوزی باعث انفجار در خطِ لوله سراسری گاز در محدوده گردنه حلوایی شهرستان بروجن شده.

خط گازی به‌ظاهر حساس که انفجار آن، شریان اصلی انتقال گاز طبیعی از پالایشگاه‌های خلیج فارس به سمت شهرهای بزرگ از جمله تهران، اصفهان و مشهد را هم متاثر کرد و قطع گاز ادارات و صنایع لرستان و خراسان شمالی همچنین محدود گاز رسانی به صنایع بزرگ اصفهان تیتر یک اخبار شدند و حتی خبر رسید.

گمانه‌زنی‌ها در خصوص علت انفجار خط لوله گاز ادامه داشت که صبح روز چهارشنبه، 25 بهمن، یکی از مدیران شرکت ملی گاز ایران، اتفاق ساعت یک بامداد همان روز در خط لوله گاز سراسری بروجن را اقدامی خرابکارانه دانست که به گفته او طی آن، به کسی آسیبی نرسیده.

بر اساس گفته‌های سعید عقلی، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران در اثر این انفجار به کسی آسیبی نرسیده است و همکاران او در شرکت ملی گاز با مدیریت موضوع نسبت به تعمیر خط لوله و بازگرداندن آن به مدار سرویس اقدام کرده‌اند. همچنین هیچ مشکلی در تامین گاز شهر‌ها وجود نداشته و فقط روستا‌های اطراف خط لوله دچار قطع گاز شده‌اند.

پس از اینکه شرکت ملی گاز، خرابکارانه‌بودن قطع گاز را تایید کرد، رسانه‌ها از زبان سایر مسئولان بر تروریستی بودن حادثه تاکید کرده و به بیان جزئیاتی از چگونگی وقوع آن پرداختند و نهایتا جواد اوجی، وزیر نفت صراحتا ایراد کرد که «در عملیات‌های خرابکارانه و تروریستی برای خطوط انتقال گاز شبکه‌های سراسری ما در دو سه منطقه انفجار صورت گرفت.» اوجی در پایان جلسه هیات دولت و با حضور در جمع خبرنگاران گفت آن‌ها می‌دانستند که «با راهپیمایی عظیم ۲۲بهمن، این‌ها تلاش می‌کنند برای مردم چالش درست کنند.» به گفته او ۲۲بهمن ۱۳۸۹ هم همین اتفاقات رقم خورده. در اظهاراتِ مقامات و شخص وزیر هویت تروریست‌ها مشخص نشده هرچند اوجی گفته (به دلیل حدس‌هایی که می‌زدند) از قبل در آماده‌باش بوده‌ و آرایش شبکه را تغییر داده‌اند. او روز گذشته قول داد تا غروب همه خطوط تعمیر شوند.

دومین انفجار و قطع گاز

در پی انفجار بامدادی خطوط لوله گاز در بروجن، صبح روز گذشته، دومین حادثه گازی هم در اطراف منطقه خرمبید رخ داد و خطوط انتقال گاز در استان فارس هم منفجر شدند. اسماعیل قزل‌سفلی، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری فارس هم عملیات خرابکارانه را تایید کرد و بعدتر اخبار از تاثیرپذیری اصفهان منتشر و از زبان استانداری آنجا اعلام شد که گازرسانی به صنایع بزرگ اصفهان محدود و گاز ۳۵ روستا در سمیرم قطع شده است.

این خبر را منصور شیشه فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان اعلام کرد و با اشاره به وقوع حادثه در خط لوله انتقال گاز در بروجن استان چهارمحال و بختیاری، توضیح داد که همه تمهیدات انجام شده که گاز مشترکان خانگی در استان اصفهان قطع نشود.

راهکاری که او برای عدم ایجاد مشکل مناطق مسکونی و مشترکان خانگی ایراد کرد این بود که محدودیت گازرسانی برای صنایع بزرگ اعمال شود.

شیشه فروش هم از تلاش اکیپ‌های خصوصی تعمیراتی برای تعمیر و بازسازی خط لوله در منطقه صحبت به میان آورد.

همان‌طور که گفته شد قطع گاز به زنجان هم رسید و گاز ادارات استان به منظور مدیریت مصرف و جلوگیری از قطع گاز طبیعی در بخش خانگی، قطع و در مصرف صنایع نیز محدودیت‌هایی اعمال شد.

نادر رابطی، مدیر روابط عمومی شرکت گاز استان زنجان گفت که از دقایق اولیه این حادثه به منظور مدیریت مصرف، پیامک‌هایی به مردم ارسال و از مشترکان گاز طبیعی خواسته شده ضمن صرفه جویی در مصرف این انرژی، واحدهایی که گاز آنها قطع شده است اقدامات ایمنی را هنگام برقراری مجدد این انرژی مدنظر قرار دهند و صنایع نیز در این مدت از سوخت جایگزین استفاده کنند.

قطع گاز ادارات و صنایع لرستان هم خبر دیگری از سلسله قطعی‌های گاز بود و پیرو آن، ستاد مدیریت بحران لرستان اعلام کرد که گاز تمامی ادارات، دستگاه‌های اجرایی و صنایع تا اطلاع بعدی قطع خواهد بود و البته برای گاز خانگی و مشترکین عادی تا این لحظه هیچگونه محدودیتی در نظر گرفته نشده است.

قطع گاز، ادارات کردستان را هم تعطیل کرد و این خبر دیگری از قطعی‌های گاز بود با این خبر که ادارات استان کردستان پنجشنبه ۲۶بهمن به منطور صرفه‌جویی در مصرف گاز، تعطیل است.

ایرنا، براساس اطلاعیه استانداری کردستان، نوشت که با توجه به پیش‌بینی ورود توده هوای سرد به استان که منجر به افزایش مصرف گاز سیستم‌های گرمایشی در بخش‌های مختلف اداری و خانگی می‌شود و به منظور حفظ پایداری شبکه گاز کشور و جلوگیری از قطع گاز خانگی و ضمن تأکید بر رعایت صرفه‌جویی در مصرف گاز، بنا به پیشهاد مدیرعامل شرکت گاز استان و با موافقت استاندار، روز پنجشنبه، فعالیت تمام کارکنان دستگاه‌های اجرایی، مدارس و دانشگاه‌های استان به استثناء بانک‌ها، دستگاه‌های خدمات‌رسان، پلیس، مراکز بهداشتی و درمانی، بیمارستان‌ها و واحدهای شیفتی به صورت دورکاری تعریف و تعطیل خواهد بود.

و در نهایت قطعی گاز صنایع و اداره‌های خراسان شمالی با گفته‌های غلامرضا شفیق، مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان شمالی در گفته‌هایی نظیر مسئولان ذی‌ربط در سایر استان‌ها، با این مضمون که «به دنبال تصمیم ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی پاسخ به بحران و تصمیم دیسپاچینگ شرکت گاز در خصوص پیشگیری از افت فشار گاز، مصرف تمامی صنایع و اداره‌های این استان از روز چهارشنبه تا اطلاع ثانوی قطع شد.» به همین منظور، مصرف گاز تمامی ادارات سطح استان قطع و باید از سوخت جایگزین استفاده کنند.

گفتنی‌است که روز گذشته فعالیت تمامی جایگاه‌های عرضه سوخت CNG در سراسر استان خراسان به مدت ۲۴ ساعت تعطیل شد. همچنین فعالیت سالن‌های ورزشی و فرهنگی سطح استان تا اطلاع ثانوی تعطیل و گفته شد که فعالیت شیفت عصر تمامی مدارس استان تعطیل و به صورت مجازی برگزار خواهد شد.

گسل زاگرس و دلایل خرابکارانه

همان‌طور که مشاهده می‌شود، عمده صحبت‌ مسئولان حول محور خدمت‌رسانی به شهروندان و راهکارهایی به منظور ممانعت از آسیب‌پذیری آن‌ها در جریان قطعی گاز بوده و بحث صرفه‌جویی شهروندان هم به صورت یکپارچه مد نظر قرار گرفته است. هرچند با توجه به آنچه در ابتدای گزارش آمد، برخی رسانه‌ها در آغاز، دلایل دیگری برای انفجار لوله‌های گاز ذکر کردند از آن جمله است تسنیم و ماجرای گسل زاگرس که به آن خواهیم پرداخت اما در نهایت دلایل خرابکارانه بودن انفجار به قطعیت و از سوی مقامات رسمی تایید شد.

یکی از موارد تایید خرابکارانه و تروریستی بودن این اتفاق صحبت‌های مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران، سعید عقلی است که با اشاره به انفجار خط لوله گاز سراسری توضیحاتی ارائه کرد با این مضمون که: این اقدام خرابکارانه تروریستی بامداد روز (چهارشنبه، ۲۵بهمن‌ماه) حوالی ساعت یک بامداد در چند منطقه خطوط اصلی سراسری گاز انجام شد که جلسه مدیریت بحران بلافاصله با حضور وزیر نفت، معاونان وزارتخانه و همه دستگاه‌های امنیتی در همان ساعت اولیه برگزار شد.

 شانا از زبان این مدیر شرکت ملی گاز ایران نوشت که «اکنون مناطق ایمن‌سازی شدند و عملیات اجرایی تعمیرات آغاز شده است.»

اما همان‌طور که گفتیم تسنیم صبح روز گذشته از احتمال انفجار خط انتقال گاز سراسری به‌دلیل حرکت گسل زاگرس خبر داده و از زبان علی‌بیت‌اللهی، رئیس بخش زلزله شناسی، مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی صحبت‌هایی را مطرح کرد که گوشه‌ای از آن به این شرح است: «با توجه به شیب تند مسیر در نزدیکی گردنه حلوایی(شیب تا 10 درصد نیز می‌رسد) یکی از دلایل گسیختگی لوله اصلی گاز می‌تواند حرکات دامنه‌ای در این ناحیه باشد که احتمالا با بارندگی‌های اخیر تشدید شده است. احتمالا وقوع زمین لغزش و نیز رخداد سنگ افت‌ها می‌تواند از دلایل گسیختگی لوله اصلی گاز باشد.»

با همه این تفاسیر و بنا به آنچه از صحبت‌ها وزیر نفت و سایر مقامات گفته شد، در نهایت تروریستی بودن حادثه تایید شد. به بخشی از صحبت‌های جواد اوجی، وزیر نفت اشاره می‌کنیم که دیروز به خبرنگاران گفت: «اگر یادتان باشد ۲۲بهمن ۱۳۸۹ هم همین اتفاقات رقم خورد ۴ خط از شبکه سراسری ما را زدند‌، آن زمان هم من مدیرعامل شرکت گاز بودم با تلاش همکاران نگذاشتیم برای گاز هیچ شهر و روستایی مشکلی پیش بیاید.»

ضرورت اطلاع‌رسانی در خصوص انرژی و امنیت

با توجه به انتقال قطع گاز و آسیب‌دیدگی خطوطی حساس و اصلی از شبکه‌های انتقال گاز در کشور طرح این سوال و پاسخ به آن از سوی مسئولان به منظور رفع نگرانی شهروندان، ضروری می‌رسد که آیا شهرها و یا استان‌های دیگری از ایران از انفجارهای رخ داده تاثیر خواهند گرفت و شبکه‌های گازی‌شان قطع خواهد شد و اینکه با توجه به صحبت‌ها وزیر نفت مبنی بر اینکه «از قبل در آماده‌باش بودیم»، میزان امنیت در این مناطق حساس و استراتژیک به چه میزان توانسته جلوی عملیات خرابکارانه‌ای را که با زندگی شهروندان در ارتباط مستقیم است، پیشگیری کند؟