تلاش برای حضور اقلیت پرقدرت در مجلس

شاید بد نباشد که برای درک بهتر این مهم به ابتدای سال‌جاری بازگردیم. جایی‌که مقام معظم رهبری در ماه مبارک رمضان با اشاره به انتخابات حساس مجلس در اسفندماه 4 مولفه اساسی مشارکت، رقابت، امنیت و سلامت را در جهت برگزاری هر چه بهتر و باشکوه‌تر این انتخابات برشمردند. اتفاقی که در مقاطع دیگری نیز تکرار شد و ایشان به این مؤلفه‌ها تاکید کردند. اما آنچه طی ماه‌های اخیر معطوف به انتخابات مشاهده نشد تلاش برای ایجاد رقابت بیشتر و مشارکت بالاتر در انتخابات بود. چنانکه شاهد بودیم پس از ردصلاحیت‌هایی از سوی هیأت‌های اجرایی و در ادامه امتداد این ردصلاحیت‌ها از سوی هیأت‌های نظارت این نکته مطرح شد که گویی بنا نیست که رقابتی فراگیر میان جریانات سیاسی برگزار شود و با روند موجود به‌نظر می‌رسد که انتخابات پیش‌رو صرفا میان طیف‌های مختلفی از اصولگرایان برگزار خواهد شد. هر چند که به‌صورت جسته و گریخته نیز شاهد حضور برخی نامزدهای معتدل یا اصلاح‌طلب هستیم. این در شرایطی است که با توجه به روند فعلی شاهد 2 نوع رویکرد نسبت به انتخابات پیش‌رو هستیم. رویکرد نخست بر مبنای محدودیت انتخاباتی و عدم امکان کنشگری موثر  مطرح می‌شود و بر این عقیده است که با توجه به شرایطی که به‌وجود آمده، زمین بازی که تعریف شده و در نهایت عدم امکان کنش سیاسی معطوف به انتخابات؛ شرایط برای حضور و مشارکت فراهم نیست. لذا نباید انتظار تحرک سیاسی از سوی جریان منتقد یا مخالف داشت. رویکردی که مبنایش تحریم انتخابات نیست، اما مشارکت فعالی هم نخواهد داشت. اما رویکرد دوم؛ استفاده از صندوق رای برای تاثیرگذاری حداقلی است.  طبق این رویکرد گرچه شرایط برای کنش موثر انتخاباتی فراهم نیست و نمی‌توان آن‌طور که باید و مطلوب نظر است به انتخابات ورود کرد؛ اما باید از روزنه‌های موجود نیز برای حضور و تاثیرگذاری در مجلس آینده استفاده کرد. رویکردی مبتنی بر استفاده از حداقل‌های ممکن برای تاثیرگذاری در انتخابات.  البته نکته مهمی که در این میان نباید از آن به سادگی گذشت بحث نوع نگاه جامعه به انتخابات پیش‌رو و مشارکت است. قدر مسلم جامعه به جهت نارضایتی‌هایی منبعث از مسائل مختلف به‌ویژه شرایط اقتصادی چندان وقعی به انتخابات نمی‌نهد و رویکردی بی‌تفاوت و خنثی به این فرایند دارد. اما قدر مسلم اگر هنوز هم بتوان تا حدی صندوق رای را محلی برای تغییر در جهت بهبود در نظر گرفت باید از کوچک‌ترین روزنه‌ها برای رسیدن نمایندگان معتدل، دگر‌اندیش و تحول‌خواه در مجلس حمایت کرد و هر چند اندک، اما بتوان صدای مردم را در مجلس به گوش‌ها رساند. به همین جهت است که بسیار مطرح می‌شود امروز که در محدودیت‌های فراوان؛ احزاب اصلاح‌طلب و اعتدالیون رو به ائتلاف آورده‌اند باید تا حد ممکن از این ائتلاف و لیست برای در اختیار گرفتن حداقل بخشی از مجلس در راستای تغییرات حمایت کرد.

* بیانیه 110 نفر

 شامگاه یکشنبه بود که 110  فعال مدنی و سیاسی و چهره‌های روشنفکری و اصحاب رسانه که در میان آنان تعدادی از اصلاح‌طلبان حضور دارند در بیانیه‌ای تحلیلی خواستار روزنه‌گشایی احزاب و نیروهای سیاسی و مدنی در انتخابات مجلس ۱۴۰۲ از طریق حمایت از ائتلافی از نامزدهای میانه‌رو، توسعه‌گرا و اصلاح‌گر شدند. در بخشی از این بیانیه با انتقاد از روند برگزاری انتخابات آمده است:‌ معنای رأی دادن می‌تواند راهی باشد برای اعتراضی رسا به برخی رویه‌ها و نیز کنشی ایجابی یا مقاومتی سلبی برای تغییر تدریجی‌شان. «حق رأی» ظرفیت‌های زیادی برای کنش خلاق و موثر دارد و برای استفاده از آن صرفا با دو گزینه «رأی ایجابی به لیست کامل دلخواه یا تحریم و عدم مشارکت مواجه نیستیم» رأی روزنه‌گشا با اهداف و انتظارات حداقلی و رأی اعتراضی مثبت یا منفی در انتخابات می‌تواند در جعبه ابزار سیاسی ما مصداق‌های حضور با پرنسیب اصلاح‌گرانه باشد. در بخش دیگری از این بیانیه با اشاره به نتایج بررسی صلاحیت‌ها آمده است: هنوز در رقابت برای ده‌ها کرسی مجلس دوازدهم نامزدهای میانه‌رو اصلاح‌جو و سالم حضور دارند که راهیابی تعداد هر چه بیشتری از آنها به مجلس می‌تواند بر امکانات توسعه‌گرایان و زندگی دوستان ایران بیفزاید و تفاوتی معنادار در مصوبات مجلس آینده ایجاد کند. انتخابات در شرایط ساختاری کنونی ایران میدانی است برای دو کار اول مقاومت در برابر پیشروی نیروهای خالص‌ساز و دوم - برداشتن گامی حتی کوچک رو به جلو در مسیر ساختن تدریجی زمینه‌ها و شرایط تحقق انتخابات توسعه فراگیر و پایدار عدالت و آزادی. باید از سطح توصیف مسائل و بحران‌ها، صدور بیانیه و آرزواندیشی سیاسی فهرست کردن آرمان‌های جذاب و سودای ناممکن تحقق دفعی شان فراتر رفت با ایجاد ائتلاف‌های گسترده ملی مانع عقب روی‌های کنونی شد برای تحقق عملی و تدریجی اهداف زمینه‌سازی کرد و در انتخاب راهبردها علاوه بر هدف‌اندیشی مسیراندیش هم بود.

* مردم، مجلس تاثیرگذار و نمایندگان مطالبه‌گر می‌خواهند

یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب در خصوص انتخابات پیش رو اظهار داشت: انتخابات با روندی که طی شده بسیار محدود است. ابتدای سال رهبری 4 مولفه مشارکت، رقابت، سلامت و امنیت را مطرح کردند؛ اما مسئولان کار خود را کردند. علی صوفی به « آرمان ملی» گفت: با چند کلام می‌توان این روند را توصیف کرد:‌ تحدید و تحمیل انتخاب که اساسا یک قدم هم پا پس نگذاشتند و روندی را طی کردند و مردم را از عدم شرکت در انتخابات انذار دادند و سعی کردند مردم را برای مشارکت در انتخابات مقداری ترغیب کنند. با طی این مسیر و ردصلاحیت‌های در پی آن حتی خوش‌بین‌ترین احزاب نیز نتوانستند به اهداف خود برسند یا اینکه حرفی برای شرکت در انتخابات داشته باشند. دبیرکل حزب پیشرو اصلاحات بیان کرد: در جبهه اصلاحات نیز تفکری وجود داشت که به هر دلیل باید تلاش کنیم در انتخابات شرکت کنیم و از صندوق رای کناره‌گیری نکنیم. این مسیر در نهایت به‌جایی رسید که همه اذعان کردند که دیگر حداقلی هم برای مشارکت وجود ندارد. لذا توصیه‌هایی که در خصوص مشارکت بر اساس حداقلیات مطرح می‌شود به طور کلی با نظریات و راهبرد جبهه اصلاحات انطباق ندارد. صوفی تصریح کرد: کسانی‌که باید بیایند و رای بدهند و تعیین کننده‌اند مردم هستند. مردم نیز با این لیست‌ها و این رویکرد که چند نفر در مجلس داشته باشیم رای نمی‌دهند. اگر قرار باشد چند نفر به مجلس بروند و برای خود و حزبشان کار کنند چیزی به مردم نمی‌رسد و مردم یک مجلس تاثیرگذار می‌خواهند. نمایندگانی می‌خواهند که در مجلس حقوق‌شان را مطالبه کنند.