تغییر تاکتیک

گاهی تنش بین دو کشور در سطح بالایی بوده و گاهی دو طرف به سمت نرمش حرکت کرده‌اند. این دو کشورگاهی هم مذاکراتی مستقیم و رودر رو انجام داده‌اند و گاهی هم از طریق طرف ثالث با هم در موضوعات مختلف مذاکره کرده‌اند. از این منظر روابط ایران و آمریکا در مجموع هیچ‌گاه رابطه خوبی نبوده و حتی همواره یک رابطه توام با خصومت دوجانبه در روابط دو طرف حاکم بوده است. اکنون نیز این روابط تغییر نکرده و طرفین تا حدودی شمشیرها را از رو بسته‌اند و مدتی هست که دست‌ها هم روی ماشه است اما در مجموع طرفین یک سیاست مدارا و منطبق برمنطق را در پیش گرفته‌اند به گونه‌ای که در روابط طرفین محاسبات سود و زیان به وجود آمده یعنی هم ایران روشی را پیش گرفته و محاسبات دقیقی در مورد سود و زیان از این رابطه خصمانه هستند را در نظر گرفته است سیاست تنش‌زدایی را در منطقه در پیش گرفته و درمجموع از هرگونه درگیری هم در منطقه احتراز دارد خصوصا درگیری رو در رو بین ایران و آمریکا در دستور کار نیست. لذا یک سیاست در مجموع منطبق با منافع ملی و پرهیز از هرگونه برخورد فیزیکی در پیش گرفته شده است. به رغم اینکه انتقادهای زیادی از سوی ایران به آمریکا وجود دارد و استراتژی ایران در منطقه نیز این است که نیروهای بیگانه خصوصا آمریکایی‌ها باید از منطقه دور شوند و پایگاه‌های خود در منطقه را تخلیه کرده و در امور منطقه دخالت نکنند. این مورد استراتژی بلندمدت تهران است و هیچ‌گاه این استراتژی را کنار نگذاشته است اما تاکتیک‌ها مقداری فرق کرده به طوری که ایران به رغم انتقادات تندی که از حضور آمریکایی‌ها در منطقه دارد اما از اقدامات مستقیم از سوی ایران نسبت به منافع آمریکا پرهیز می‌شود اگر چه از جانب گروه‌های مقاومت در منطقه برخوردهایی با آمریکا وجود دارد اما ایران هیچ مسئولیتی در این ارتباط نمی‌پذیرد. از طرف دیگر آمریکا نیز در ارتباط با ایران به رغم روابط خصمانه‌ای که علیه ایران دارد و از نظر تحریم هیچ گاه کوتاه نیامده است اما در عین حال بدون هرگونه مذاکره مستقیم و غیرمستقیم با ایران نوعی تفاهم هم به وجود آمده و آن اینکه آمریکایی‌ها دیگر آن سیاست نظامی خود علیه ایران را تکرار نمی‌کنند و در این مدت دیگر سیاست تغییر نظام در ارتباط با ایران را تکرار نمی‌کنند اما در عین حال اعلام کرده‌اند که قصد جنگ با ایران را ندارد و نمی‌خواهند در منطقه با ایران درگیر شود چرا که آمریکایی‌ها منافعی در منطقه دارند از جمله منافع انرژی همچنین متحدانی در منطقه دارند و پایگاه‌هایی در منطقه دارند که می‌تواند آسیب‌پذیر باشد بنابراین آمریکا هم به رغم رابطه خصمانه با ایران در ارتباط با استراتژی بلندمدت با ایران کوتاه بیاید تا درگیری مستقیمی با ایران به وجود نیاید.

* علی‌اصغر زرگر

 کارشناس روابط بین‌الملل