حمله آمریکا به منطقه نمایشی است

ارتش آمریکا مدعی شده در این حملات ۸۵ هدف از جمله پست‌های فرماندهی و اطلاعات، انبار‌های مهمات، هواپیما‌های بدون سرنشین و تجهیزات لجستیکی گروه‌های مقاومت هدف قرار گرفته‌اند.این در حالی است که پنتاگون در بیانیه‌ای اعلام کرد «ما به دنبال جنگ یا درگیری گسترده‌تر با ایران نیستیم، اما به انجام هر کاری که لازم است برای پاسخگویی کسانی که به نیرو‌های ما حمله می‌کنند ادامه خواهیم داد.»وزارت دفاع آمریکا افزود: «ما شبانه روز در تلاش هستیم تا مسئولین حمله اردن را پاسخگو بدانیم».«آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی ابعاد مختلف حمله نظامی آمریکا به منطقه با دکتر محسن جلیلوند تحلیل گر روابط بین الملل گفت وگو کرده که در ادامه می خوانید.

*آمریکا در واکنش به کشته شدن سربازانش در اردن جنگنده های خود را روانه منطقه کرده و تاکنون مرزهای سوریه و عراق را مورد هدف قرار داده است. ارزیابی شما از این اتفاق چیست؟

حمله آمریکا به مرزهای سوریه و عراق نمایشی است و بیشتر جنبه تأثیرگذاری روی افکار عمومی دارد تا اقدام به آغاز یک جنگ نظامی.براساس آنچه شبکه الجزیره عنوان کرده آمریکا به مکان هایی حمله کرده که خالی از سکنه بوده است. اصل مهم در جنگ غافلگیری است. هنگامی که آمریکا از چند روز قبل اعلام می کند که قصد دارد به گروه های مقاومت حمله کند طرف مقابل متوجه می شود و شرایط را به شکلی کنترل می کند که کمترین آسیب ببیند. قرار نیست دشمن اعلام جنگ کند اما طرف مقابل در شرایطی قرار بگیرد که در تیررس قرار داشته باشد.من معتقدم این اقدام بیشتر حالت نمایشی برای بایدن دارد. بایدن با این اقدام در مرحله نخست تلاش می کند افکار عمومی آمریکا را اقناع کند تا فشار جریان های سیاسی در آمریکا نسبت به دولت کاهش پیدا کند. از سوی دیگر بایدن با این اقدام به دنبال این است که شرایط را به شکلی برای افکار عمومی جهان جلوه بدهد که پرستیژ آمریکا در جامعه جهانی حفظ شود.هر چند برخی عنوان می کنند که برخی افراد از گروه های مقاومت در این حملات کشته شده اند اما من این حرکت را بیشتر نمایشی می دانم تا یک حرکت جدی.

*در چنین شرایطی سطح تنش در منطقه بیش از آنچه تاکنون رخ داده نخواهد بود؟

چرا،این احتمال وجود دارد.آمریکا اعلام کرده که این حملات ادامه دار است. این در حالی است که پنتاگون نیز اعلام کرده که به ایران حمله سایبری کرده است.وزیر دفاع آمریکا نیز عنوان کرد این حملات به صورت مدت دار ادامه پیدا خواهد کرد.به هر حال در چنین شرایطی این احتمال وجود دارد که اتفاق یا اتفاقات پیش بینی نشده ای رخ بدهد که سطح تنش افزایش پیدا کند.در غیر این صورت من فکر نمی کنم سطح تنش از این بیشتر شود. به نظر می‌رسد که اقدامات آمریکایی‌ها برنامه ریزی شده است. یک جنبه این برنامه‌ریزی همین است که مشاهده می‌کنیم با حمله ائتلاف آمریکایی و انگلیسی به حوثی‌ها اخبار غزه از صفحه اول همه رسانه‌ها خارج شده است. به طورکلی نظام جهانی سرمایه‌داری نسبت به ضررهای تجاری و مالی به شدت حساس است و به مجرد اینکه کوچکترین ضرر مالی را از روزنه‌ای متحمل شود تمام قوای سیاسی نظامی خود را برای بستن این روزنه به کار می‌گیرد.در شرایط کنونی ۱۲ درصد تجارت جهانی از طرق باب‌المندب و کانال سوئز صورت می‌گیرد. همچنین ۴۰ درصد تجارت اروپا هم از همین مسیر است. علاوه بر این‌ها بخش قابل توجهی از تجارت چین و روسیه هم از همین مسیر صورت می‌گیرد و به همین دلیل است که چین و روسیه قطعنامه‌ای که در شورای امنیت سازمان ملل خواستار توقف اقدامات انصارالله در دریای سرخ شده بود را وتو نکرده و به طور ضمنی به آمریکا و انگلیس برای انجام این حملات چراغ سبز نشان دادند.

*شایعاتی مانند حمله به خاک ایران و یا تهدید کشتی های ایران در آب های آزاد توسط آمریکا مطرح است. این تهدیدها به چه میزان از این قابلیت برخوردار است که شکل واقعیت به خود بگیرد؟

این مسائل فعلا در حد تهدید است و اینکه بتواند شکل عملی و واقعی به خود بگیرد به راحتی امکان پذیر نیست.اگر ایران بخواهد رأسا نسبت به آمریکا واکنش نشان بدهد و یا اینکه یکی از گروه های مقاومت حملات مهمی به منافع آمریکا داشته باشند ممکن است شرایط تغییر کند.به عنوان مثال اگر یکی از گروه های مقاومت یکی از ناوهای آمریکا را در منطقه مورد اصابت موشک قرار بدهد این احتمال وجود دارد که تنش ها افزایش پیدا کند.مثال دیگر این است که به پایگاه نظامی انگلیس در اقیانوس هند حمله شود که در چنین شرایطی احتمال درگیری مستقیم بین ایران و آمریکا نیز وجود خواهد داشت.تنها در صورتی که اتفاقات پیش بینی نشده در این زمینه رخ بدهد می توان عنوان کرد که سطح تنش افزایش پیدا خواهد کرد. این در حالی است که رژیم اسرائیل اقداماتی انجام ندهند که ایران و آمریکا در وضعیت عمل انجام شده قرار بگیرند. اکثر جنگ‌ها حاصل سوء محاسبه هستند. هیچ‌کس فکر نمی‌کرد که گلوله‌ای که در سال ۱۹۱۴ به سمت آرشیدوک فرانتس فردیناند شلیک شد منجر به بروز جنگ جهانی اول شود. از این‌رو، به طورکلی چون ماهیت جنگ‌ها اینگونه است که می‌توانند در نتیجه بروز خطاهای کوچکی به وقوع بپیوندند نمی‌توان پیش‌بینی قطعی در این زمینه داشت.در شرایط فعلی اما نه ایران و نه آمریکا به دنبال جنگ نیستند. چون منطقه دریای سرخ دیگر تحمل جنگ و تنش بیشتر را ندارد. البته بروز اتفاقات غیرمترقبه می‌تواند این تمایل طرفین را تغییر دهد.

حمله آمریکا به مرزهای سوریه و عراق نمایشی است و بیشتر جنبه تأثیرگذاری روی افکار عمومی دارد تا اقدام به آغاز یک جنگ نظامی.براساس آنچه شبکه الجزیره عنوان کرده آمریکا به مکان هایی حمله کرده که خالی از سکنه بوده است. اصل مهم در جنگ غافلگیری است. هنگامی که آمریکا از چند روز قبل اعلام می کند که قصد دارد به گروه های مقاومت حمله کند طرف مقابل متوجه می شود و شرایط را به شکلی کنترل می کند که کمترین آسیب ببیند

*در چنین شرایطی بهترین موضع ایران را نسبت به اقدامات اخیر آمریکا چه می دانید؟

به نظرم همین رویکردی که ایران در پیش گرفته صحیح است و باید همین رویه را ادامه بدهد.در شرایط کنونی ایران عنوان می کند که این گروه ها به صورت مستقل عمل می کنند و ایران تنها از نظر معنوی از آنها حمایت می کند.این وضعیت باعث خواهد شد که در شرایط کنونی ایران از برخی مخاطرات مصون بماند. با این وجود در اظهارات مقامات آمریکا و غربی آنچه عنوان می شود حمله به نیروهای مقاومت مورد حمایت ایران وجود دارد.در چنین شرایطی ایران در حد وسط قرار گرفته است. گروه های مقاومت عنوان می کنند به صورت مستقل عمل می کنند و ایران نیز حمایت معنوی خود را از این گروه ها انکار نمی کند. با این وجود اگر آمریکا ضربه جدی بخورد احتمال درگیری با ایران وجود دارد. با این وجود فکر نمی کنم چنین اتفاقی رخ بدهد.

*حمله آمریکا به منطقه از نظر روانی روی بازار ایران تأثیرگذاشته است.آیا این تأثیرگذاری به صورت کوتاه مدت است و یا در بلندمدت نیز ادامه پیدا خواهد کرد؟

در چهار دهه گذشته هر زمان آمریکا ایران را تهدید کرده قیمت دلار در ایران افزایش پیدا کرده است.به همین دلیل مردم ایران این تجربه را دارند و در صورتی که اتفاقی رخ بدهد سرمایه های خود را نگه می دارند. در چند روز گذشته16 تا20 درصد از ارزش پول ایران کاهش پیدا کرده است.در چنین شرایطی من فکر می کنم آمریکا تحریم های شدیدتری علیه ایران اعمال خواهد کرد و از سوی دیگر فشارهای بیشتری به روی اقتصاد ایران وارد خواهد کرد. به همین دلیل نیز بوده که لایحه بودجه سال آینده به صورت اضطراری بسته شده که نشان می دهد ما در وضعیت قابل پیش بینی قرار نداریم.مدل آمریکایی ها نیز به این صورت است که زمین بازی را تغییر می دهند.به عنوان مثال در حالی که با یمن درگیر هستند به یکباره پتروشیمی ایران را تحریم می کنند. این وضعیت به شکل های مختلف در گذشته رخ داده است.نکته دیگر اینکه شرایط داخلی ایران و آمریکا نیز تغییر کرده و دو کشور با شرایط متفاوتی نسبت به سال2015 مواجه هستند. نکته مهم در این زمینه این است که در چشم انداز امنیت ملی آمریکا که منتشر شده موضوعی به نام برجام مشاهده نمی شود.در این چشم انداز ایران نیز در کنار روسیه و چین جز تهدیدها و چالش هایی است که آمریکا در آینده با آنها مواجه خواهد شد.به همین دلیل آمریکا فعالیت های خود را به شکل های مختلف علیه جمهوری اسلامی آغاز کرده است. در این شرایط تحریم ها به همین صورت ادامه پیدا می کند و تغییری در آن ایجاد نخواهد شد. در شرایط کنونی نشانه هایی مبنی بر لغو تحریم ها یا روزنه هایی که تحریم های ایران کاهش پیدا کند وجود ندارد و آنچه مشخص است این است که تحریم های ایران حداقل در کوتاه مدت لغو نخواهد شد.شاید در ماه های ابتدایی شکل گیری دولت رئیسی احتمالاتی درباره کاهش یا لغو تحریم ها وجود داشت اما در شرایط کنونی این احتمالات نیز از بین رفته و نمی توان چشم انداز روشنی نسبت به تحریم های ایران داشت.