مالیات، زکات و خمس

فقدان ابزار و زیرساخت‌های مناسب برای اجرای طرح های مالیاتی، یکی از اصلی ترین اعتراض هایی محسوب می شود که از سوی افراد مختلف اعلام شده است. از سوی دیگر الزامات تعریف شده از سوی دولت برای اخذ مالیات موجب ایجاد سئوالاتی در این راستا شده مبنی بر اینکه؛ اخذ مالیات های حکومتی با پرداخت خمس و زکات در تناقض نمی‌باشد؟ کارشناسان معتقدند ضروریات زمان و مکان، ابزارهای اجرایی، محل هزینه کرد مالیات های نوین و ... از جمله تفاوت‌ها و ضروریات مالیات های حکومتی است.

پرداخت همزمان مالیات و خمس به عنوان مالیات اسلامی

به گزارش «آرمان ملی»، پرداخت مالیات در همه نقاط جهان یکی از واجبات و بدیهی ترین رویکردهایی است که دولت‌ها با استناد به قوانین و ابزار اجرایی در صدد پیاده سازی آن هستند، اما در این راستا سوالاتی در خصوص برخی از پایه های مالیاتی یا در مجموع نحوه اجرای مالیات ستانی، هزینه کردها، شفافیت درباره معافیت‌های مالیاتی و .... وجود دارد که قطعاً با پاسخگویی شفاف مسئولان، انگیزه‌ها برای مشارکت در پرداخت مالیات به منظور بهبود وضعیت عمرانی، اجتماعی و.... افزایش می یابد. پرداخت خمس به عنوان مالیات اسلامی در ایران به عنوان یک کشور اسلامی همزمان با اجرای طرح های مالیاتی از جمله مسائلی است که برای گروهی از افراد ایجاد سئوال کرده که آیا پرداخت همزمان این دو محلی برای اِعراب دارد یا خیر؟

خمس و مالیات وظیفه‌ای متفاوت است

محمدرضا یوسفی، کارشناس اقتصاد اسلامی در این باره به «آرمان ملی» گفت: پرداخت خمس و مالیات به عنوان دو وظیفه متفاوت شناخته می شود، پرداخت خمس و زکات به عنوان وظاف مذهبی شناخته می شوند و به تعهدات دینی افراد بستگی دارد. مالیات‌های اسلامی ارتباط بیشتری با اعتقادات دینی دارند و به زندگی افراد مشمول معافیت از مالیات توجه می‌کنند. علاوه بر این‌ها خمس، از احکام اولیه اسلام است اما مالیات، از احکام ثانویه و حکومتی است، که حاکم اسلامی بر اساس مصلحت و نیاز، آن را تعریف می‌کند. اگر خمس و زکات برای اداره جامعه اسلامی کافی نباشد، نوبت به تعیین مالیات می‌رسد. به گفته یکی از بزرگان، خمس یک واجب مالی ثابت است که خداوند آن را چنین تشریع کرده است، اما مالیات، برای رفع نیازهای مقطعی است.

هزینه کرد متفاوت مالیات و خمس و زکات

این کارشناس درباره تقابل پرداخت مالیات با خمس و زکات گفت: این دو مسئله قابل بررسی در دو نظام مختلف است. مالیات عمدتاً به عنوان یک الزام مدنی برای تأمین هزینه‌های عمومی حکومت استفاده می‌شود، در حالی که خمس به عنوان یک وظیفه مذهبی در اسلام شناخته می‌شود که به اندازه یک پنجم از درآمد ناخالص سالانه افراد مسلمان متعهد می‌شود. در نظام مالیاتی، مالیات‌ها به صورت کلی از افراد بر اساس درآمد، مالکیت، معاملات و دیگر عوامل مالی گردآوری می‌شوند تا هزینه‌های دولت و خدمات عمومی تأمین شود. این در حالی است که خمس به صورت مستقیم به افراد مسلمان متعهد و به منظور حمایت از نیازمندان و امور مذهبی اختصاص داده می‌شود. تفاوت اصلی این دو نظام در مبنای اختصاص و مقصد وظایف مالیاتی و مذهبی است، که ممکن است در دیدگاه افراد باعث سوالاتی شود.

نبود الزامات اجرایی در پرداخت خمس و زکات

بر اساس این گزارش، توجه به این نکته که در پرداخت خمس و زکات هیچ الزام قانونی وجود ندارد و به این دلیل بسیاری به دلایل مختلف خمس و زکات خود را پرداخت نمی کنند،. وضع مالیات در نظام های دینی یا غیر دینی برای هزینه های جاری دولت ها اخذ می شود که در هر کشور تابع مقررات خاص خود است. در برخی از کشورها برای در آمدهای پایین یا متوسط نیز مالیات وضع شده است. زکات برای فقر زدایی در جامعه وضع شده است و خمس در قسمی از آن برای فقر زدایی از عدۀ خاصی که بر طبق قوانین شرع، زکات دریافت نمی کنند، می باشد، به این ترتیب شاید می توان گفت که تعریف پایه های مالیاتی در صورتی که با نظارت وشفافیت در هزینه عملکرد همراه باشد، مصداقی عینی از عدالت گستری در شرایط و مقتضیات کنونی هر جامعه ای است که می توان آن را در جوامع مختلف عملیاتی ساخت.

قدمت مالیات ستانی در اسلام و ضرورت‌های به روزرسانی

ابوالفضل روغنی ،عضو اتاق بازرگانی ایران در این باره گفت: پرداخت مالیات در کشورهای مسلمان با پیشینه پرداخت مالیات در قالب خمس و زکات سابقه ای طولانی دارند و از این رو شاید بیشتر با مباحث شرعی آن نیز علاوه بر ضرورت های قانونی آن آشنا باشند و درحقیقت پرداخت مالیات را پرداخت قانونی و شرعی و حق

دولت می دانند تا بتوان زیرساخت های رونق اقتصادی را فراهم ساخت گرچه دراین بین فرارهای مالیاتی نیز بسیار است که هم از نظر شرعی و هم از نظر قانونی و هنجار در جامعه قابل بررسی است و البته نیاز به مبادی کنترلی بیشتری دارد.هرچند فرارمالیاتی امری غیرطبیعی نیست و حتی در کشورهایی با نظام مالیاتی قوی و فرهنگسازی قوی تر در این زمینه نیز رخ می دهد، کشورهایی مانند آمریکا، کانادا، آلمان و ... نیز درگیر معضل فرارهای مالیاتی هستند. طبق بررسی های صورت گرفته دلیل گرایش مهاجرت به کشور کانادا بدون در نظر گرفتن تسهیلات احتمالی مهاجرت به این کشور، شاید شاخص پرداخت مالیات کمتری نسبت به دیگر کشورها یکی از امتیازها و دلایلی باشد که مهاجر بیشتری در مقایسه با دیگر کشورها دارد. هر چند منابع نفتی و ... یکی از دلایلی است که کشورهایی مانند ایران هنوز با ضرورت های پرداخت مالیات کاملاً مانوس نشده است و البته در این راستا باید با فسادهای سیستماتیک با به کاربردن مکانیزم های هوشمند مواجهه کند تا بتواند به استانداردهای رفاه اجتماعی نائل آییم.

اجرای دقیق و عادلانه ضامن موفقیت طرح های مالیاتی

این کارشناس اضافه کرد: اجرای دقیق طرح های جدید از جمله طرح های مالیاتی اطلاع رسانی در باره جزئیات و زمان دقیق اجرای آن است و اینکه در چه برهه زمانی با چه مقتضیات اجتماعی – اقتصادی قصد اجرا داریم، بدیهی است که درحال حاضر با توجه به اینکه سفره معیشتی مردم کوچکتر شده و شرایط سخت اقتصادی را به دلیل تحریم و ... پشت سر می گذاریم نمی توان توقع افزایش فشارهای مالیاتی داشته باشیم چرا که در این صورت محکوم به شکست خواهد بود. در این راستا بسیار مطلوب است که قواعد روابط خود با دیگر کشورها را سامان بخشیم و وضعیت رفاه برای آحاد مختلف جامعه بهبود بخشیم . توجه به بخش صنعت و تسهیل قوانین برای این گروه علاوه بر اینکه به درآمدزایی ریالی و ارزی برای کشور کمک می کند موجب رشد اقتصادی، اشتغالزایی و ... در کشور می شود و علاوه بر آن شرایط مناسب تری برای مالیات ستانی عادلانه فراهم می کند . در این میان انسجام بخشی به قوانین در حوزه های گوناگون از جمله مالیات می‌تواند کارآفرین ها در بخش های مختلف را به ادامه حضور در حوزه های مختلف امیدوار سازد بدیهی است با معافیت های مالیاتی کوتاه مدت می توان شرایط فعالیت برای کارآفرین ها را مناسب تر کرد تا پس از رونق گرفتن کسب و کارشان قادر به پرداخت مالیات باشند. هر چند بنگاه‌های کوچک و متوسط کشور در حالت خوشبینانه 50 تا 60 درصدشان با ظرفیت خوب در حال کار کردن هستند، کار سختی است اما، ما باید هم شرایط را آماده و هم مقدمات را فراهم کنیم تا این ارتباطات بهتر شود.