دستاوردهای دیپلماتیک و اقدام‌های عملی

اکنون آنکارا  در همین زمانه‌ای که منطقه درگیر مباحث مربوط به غزه و بحران هفت اکتبر به بعد است در ارتباط با سوئد و پیوستن آن با ناتو و غرب و آمریکا به ویژه همراه شد و بدین ترتیب می‌توانیم بگوییم  که توانست یکی از مهم‌ترین چالش‌های فراروی خود را در جهت حمایت غرب از میان بردارد. فلذا باید گفت که در عمل رئالیسم ترکی به دنبال مقولاتی است که بر اساس آن بتواند زمینه‌های ایجاد منافع بیشتر را کسب کرده و به همان اندازه بتواند برگ بازی در ارتباط با گرفتن امتیازات بیشتر  است. البته پیش از این  نیز به همینگونه بوده است.  ما همواره دیده‌ایم که ترکیه و دیگر کشورهای منطقه و حتی در نظام بین‌الملل دو قدرت بزرگ چین و اتحادیه اروپا به همراه روسیه تمام تلاش خود را مبذول داشته‌اند که زمینه‌ساز ایجاد حرکتی شوند که از ایران به عنوان یک برگ امتیاز از کشورهای اصلی نظام بین‌الملل بهره ببرند. فلذا ترک‌ها هم در این مسیر حرکت کرده‌اند . تنها دستاوردی که سفر اخیر برای ایران می‌تواند داشته باشد رفتن جناب رئیسی به ترکیه ، امضای چند قراردادی که نمی‌تواند دربرگیرنده نکات قابل توجهی برای ایران باشد و صحبت‌هایی است که همواره در بیانیه‌های گوناگون گفته شده  ولی اقدام عملی در آن دیده نشده است. لذا باید بر این نکته تاکید کرد که دستاوردهای این سفر را باید در اقدام‌های عملی دید نه در تبلیغاتی  که در این زمینه رخ می‌دهد. به هر تقدیر  مردم در انتظار دیدن ثمره‌های عینی سفرهای گوناگون سیاسی و دیپلماتیک هستند و اگر غیر از این عمل شود انجام این سفرها نخواهد توانست برای مردم آورده‌ای را به همراه داشته باشد. از طرفی همگرایی ایران، ترکیه و روسیه در خصوص سوریه بودیم محصول  وضعیتی است که این 3 کشور در منطقه در ارتباط با حضور فعال نیروهای غربی در منطقه دارند و نمی‌تواند یک همگرایی دائمی در زمینه عمل و میدان عینی باشد. بالتبع باید این نکته را مورد توجه قرار دهیم که بارها این همگرایی در حوزه تبلیغات و رسانه در روی خط بیانیه‌های گوناگون نقش بسته است ولی در عمل همواره میان ترکیه و روسیه ، بین روسیه  و ایران و ایران با هر دو پایتخت اصطکاک‌هایی بوده است که هیچکدام بر اساس تبلیغات سیاسی که در پایتخت‌های خود برای مردمانشان دارند به طور مبرهن  و آشکارا بیان نمی‌کنند. اما به نیکی بر آن وقوف دارند که ایحاد همگرایی میان ترکیه ،روسیه و ایران در باب مسائل گوناکون با توجه به اصطکاک منافع پایتخت‌های هر سه کشور در منطقه با توجه به اهداف تعریف شده سران حاضر در کشورهای منطقه چندان عملیاتی نیست. از این رو باید بر این نکته پای فشرد که در عمل باید که آیا این معنا رخ خواهد داد؟ هم اکنون اعلام می‌شود که آمریکا خواهان خروج از سوریه یا عراق است. این نکات بارها  در زمانه‌های بحران از سوی پایتخت‌های کشورهای گوناگون  و چه از سوی کشورهای غربی بیان شده است، اما  در عمل اصطکاک قدرت بر اساس منافع موجبات فضایی را بوجود آورده است  که شاهد عدم اطمینان ملت‌های همه این کشورها به مواضع سران آنها هستیم.

مهدی مطهرنیا

تحلیلگر مسائل بین‌الملل