مشتریان نفت ایران منافع شان در تحریم است!

این در حالی است که برخی از رسانه های دولتی هم با تیتر «صادرات نفت ایران به چین متوقف می‌شود» به آن پرداخته اند و خبرگزاری های خارجی هم درباره آخرین وضعیت صادرات نفت به افزایش قیمت نفت خام ایران اشاره کردند. گروهی از کارشناسان بر این باور هستند که هم اکنون زمان آن است که ایران در این اندیشه باشد از فروش نفت منفعتی حاصل کند. محمود خاقانی، کارشناس اقتصادی در این باره به «آرمان ملی» گفت: در بازار فعلی نفت، چین و آمریکا در ثابت و پایین نگه داشتن قیمت نفت با توجه به جنگ اخیر غزه و بحران احتمالی توسعه مسائل نظامی در منطقه تلاش می کند که وارد شوک نشود. در واقع چین، هند و آمریکا به عنوان مصرف کنندگان عمده، قیمت نفت را در بازار مدیریت می کنند. براساس گزارش هایی که در حال حاضر ارائه شد نشان می دهد اقتصاد چین رشد چندانی نداشته است. در سیاست خارجی چین این کشور سعی می کند که نقش بی طرف را در ارتباط با مسائل لبنان و فلسطینی ها بازی کند و در عین حال ما می دانیم که در عراق، عربستان، امارات، کویت، عمان، آسیای مرکزی و حوزه دریای خزر سرمایه گذاری های عظیمی انجام داده است. به طور مثال وزارت نفت در ارتباط با میادین مشترک با عراق هنوز کار چشمگیری نتوانسته انجام دهد و علت آن این است که آن طرف مرز در جزیره مجنون و برخی از منابع عظیم نفتی عراق، چین با شرکای آمریکایی و اروپایی خود مشغول سرمایه گذاری است و حتی در ارتباط با قراردادهایی که از قبل با دولت های فرض کنیم نهم، دهم، یازدهم انعقاد کرده بود برای میادین مشترک در مرز عراق، هنوز چین اقدام ویژه ای انجام نداده و سرمایه گذاری خاصی هم نکرده است شاید منتظر است در شرایط بهتری چین با ایران این قراردادها را بازنگری کند.

کاهش رشد اقتصادی چین و روند نزولی تقاضای نفت

وی در ادامه افزود: کشور چین با افزایش قیمت نفت ایران، تقاضا برای این محصول را کم کرده است و این در حالی است که مخازن راهبردی این کشور پر است و کاهش رشد اقتصادی در چین هم تقاضای داخلی برای نفت را کم کرده است به طوری که شرکت های مهم ساختمانی چین پروژه عظیمی ندارند و در حال ورشکستگی هستند و این کشور به دلیل تحریم های ایران، پیشنهاد تهاتر با شرایط خاص داده است که در همین رابطه متوجه می شویم کاسبان تحریم و دورزنندگان تحریم منافع شان در این است که این تحریم ها تداوم داشته باشد و اگر هم ما مذاکره ای با آمریکا داریم مع الواسطه با کشورهای عمان یا چین یا روسیه است که در این حالت طبیعی به نظر می رسد که در ابتدا منافع خودشان را در این واسطه گری در نظر بگیرند. در همین راستا پس از حمله تروریستی کرمان، آمریکا به نوعی از ایران خواسته است که مراقب دیپلماسی میدانی باشد و این نشان می دهد که دست آمریکا، انگلیس، اسرائیل و برخی کشورهای اروپایی در این حمله ترویستی در کار است و در همین رابطه باید صحبت‌های سردار سلیمانی را هم به یاد آورد که گفت کار داعش در لبنان و سوریه به پایان رسید و دست های پشت پرده آژانس داعش در میان است.

دیپلماسی انرژی معقول ایران

وی گفت: ما می دانیم تامین امنیت انرژی چین، هند و به طور کلی بازار شرق و بازار غرب به این بستگی دارد که در خلیج فارس یک اتفاق غیرمترقبه نظامی پیش نیاید. کما اینکه دیدیم مقامات رسمی در تهران هم سعی کردند که با عجله راجع به این موضوع یک نظر نهایی را ندهند و مسئولیت داعش را تا حدودی پذیرفتند.توجه چین و روسیه به تمامیت ارضی ایران، در ارتباط با جزایر سه گانه است و منافع‌شان را جدا از ایران می دانند و دیپلماسی انرژی ایران هم به این موضوع واقف است. این کارشناس انرژی افزود: با استناد آمار ارائه شده در ماه اکتبر گذشته ما روزانه چیزی حدود یک میلیون و 800 هزار بشکه صادرات نفت داشتیم که یک میلیون و 500 هزار بشکه آن به چین ارسال شد و مابقی آن از طریق دورزنندگان تحریم در بازار به اصطلاح کشتی به کشتی شده و به بازارهای دیگری رهسپار شده است که نیروی دریایی آمریکا هم در بعضی از موارد آنها را توقیف کرده است.

دلیل اُفتِ صادرات نفت ایران به چین

بر اساس این گزارش؛ تجارت نفت بین ایران و چین به‌دلیل وقفه در ارسال برخی محموله‌های نفت سبک و اصرار تهران بر افزایش قیمت‌ها در مسیر کاهشی افتاد. این افت صادرات حدود ۱۰ درصد از واردات نفت‌خام چین از ایران را تحت تاثیر قرار داده است؛ به‌طوری‌که کاهش عرضه نفت ایران می‌تواند تاثیراتی بر قیمت جهانی نفت داشته باشد و سود پالایشگاه‌های چینی را تحت‌الشعاع قرار دهد. این تصمیم غیرمنتظره، از نگاه پالایشگران مستقل چین به‌عنوان عهدشکنی تلقی شده و ممکن است با عواقب معافیت ایالات متحده از تحریم‌های نفتی ونزوئلا در اکتبر مرتبط باشد که در نتیجه محموله‌ها تغییر مسیر داد و بهای نفت صادر شده به چین تحت تاثیر قرار گرفت. فروشندگان ایرانی اخیرا به خریداران چینی از کاهش تخفیف‌ها اطلاع دادند و این موضوع کام خریداران چینی را تلخ کرده است. میزان کاهش تخفیف‌های ایران به گفته رویترز تنها به حدود ۴ دلار در هر بشکه رسیده، اما برخی خریداران در چین این قیمت‌های بالاتر را پذیرفته‌اند. برخی برآورد‌ها از کاهش عرضه نفت ایران به چین حکایت دارد که متعاقب آن پیشنهاد کاهش محسوس تخفیف نفتی ایران به چین را مطرح کرده است. با توجه به افت بهای نفت‌خام در بازار‌های جهانی به موازات جرقه‌های رشد نرخ، همچنین افزایش قیمت‌های پیشنهادی برخی کشور‌ها به موازات مدیریت عرضه اوپک‌پلاس، به‌نظر می‌رسد این اقدام گامی در جهت حفظ منافع نفتی ایران بوده و به اذعان رویترز برخی پالایشگاه‌های چینی، این افت شدید تخفیف نفت سبک را پذیرفته‌اند. در صورت استمرار روند رشد قیمت‌ها، بازگشت مشتریان چینی ایران نه‌تنها دور از ذهن نیست، بلکه پیش‌بینی رشد قیمت‌ها به‌معنای آن است که ایران رویکردی هوشمندانه را در فروش نفت خود به چین برگزیده؛ گویی مشتریان چینی خود را خوب شناخته است.

تحلیل رسانه های خارجی از کاهش تخفیفات

به ادعای رویترز تجارت نفت بین چین و ایران در ماه‌های اخیر با روند نزولی مواجه‌شده، زیرا تهران ارسال محموله‌های نفت خود را به پالایشگاه‌های مستقل چین، یعنی مشتری اصلی خود، به‌طور موقت متوقف کرده است. فروشندگان نفت ایران تخفیف محموله‌ها را کاهش داده‌اند که این اقدام می‌تواند نتیجه معافیت ایالات‌متحده از تحریم‌های نفت ونزوئلا در اکتبر و هدایت مجدد محموله‌ها به ایالات‌متحده و هند و تاثیر بر عرضه نفت به چین باشد. فروشندگان ایرانی از تخفیف‌های محدودتر به خریداران چینی برای تحویل محمو له‌ها در دسامبر و ژانویه اطلاع دادند که این سیاست قیمت‌گذاری روند نزولی تجارت نفت بین دو کشور را در پی داشت؛ زیرا خریداران چینی را مجبور کرد تا با قیمت‌های بالاتر دست‌وپنجه نرم کنند. پالایشگاه‌های مستقل چین، موسوم به «Tea pot»، مشتریان اصلی نفت ایران هستند و جایگزین پالایشگاه‌های دولتی شده‌اند که به دلیل تحریم‌های آمریکا معامله با ایران را فعلا متوقف کرده‌اند. کاهش تخفیف‌ها از سوی ایران منجر به کاهش واردات نفت چین از ایران شده و این احتمال وجود دارد که بر قیمت جهانی نفت تاثیر بگذارد و سود پالایشگاه‌های چینی را کاهش دهد. میزان کاهش تخفیف نفت ایران نامشخص است، اما این وضعیت نشان‌دهنده چالش‌های جاری در بازار جهانی نفت تحت‌تاثیر عوامل ژئوپلیتیک و تحریم‌هاست. منابع پالایشگاهی و تجاری گفتند؛ تجارت نفت سبک دو کشور تحت‌الشعاع افزایش قیمت قرارگرفته و فعلا متوقف‌شده، زیرا تهران قیمت‌های بالاتری را از مشتری اصلی خود می‌خواهد و این سیاست باعث‌شده تا بزرگ‌ترین واردکننده نفت‌خام در جهان، تجارت خود را با ایران کاهش دهد.

میانگین تخفیف سال‌گذشته

معامله‌گران گفتند که تخفیف‌ها ممکن است بیشتر کاهش یابد، زیرا آخرین پیشنهاد شنیده‌شده ۴ دلار بوده . یکی از خریداران مستقر در شاندونگ گفت: «خریداران همچنان در تلاش برای یافتن راه‌حل هستند، زیرا قیمت‌های جدید بسیار بالا هستند، اما از آنجا‌ که آن‌ها انتخاب‌های محدودی دارند و طرف ایرانی بسیار سرسخت است، فضا برای مذاکرات قیمت محدود و به نفع خریداران چینی نیست.» پالایشگاه‌های مستقل چین از زمان اولین خرید نفت ایران در اواخر سال ‌۲۰۱۹ به مشتریان اصلی تهران تبدیل شده‌اند. آن‌ها جایگزین پالایشگاه‌های دولتی شده‌اند که به دلیل نگرانی در مورد نقض تحریم‌های آمریکا، معامله با ایران را متوقف کردند. منابع تجاری می‌گویند پالایشگاه‌های مستقل حدود ۹۰‌ درصد از کل صادرات نفت ایران را خریداری می‌کنند. در میان کشمکش‌ها بر سر قیمت‌ها، کل صادرات ایران و واردات چین از ایران کاهش یافته‌است. ردیاب Vortexa Analytics تخمین می‌زند که چین در ماه گذشته حدود یک‌میلیون و ۱۸۰‌ هزار بشکه در روز نفت ایران را وارد کرد که از یک‌میلیون و ۲۲۰‌ هزار بشکه در روز در نوامبر و از رکورد یک‌میلیون و ۵۳۰‌ هزار بشکه‌در روز در ماه اکتبر کمتر بود. عمده صادرات نفت‌خام ایران از طریق دریا صورت می‌گیرد و یکی دیگر از ردیاب ها، Kpler، آن را یک‌میلیون و ۲۳۰‌ هزار بشکه در روز برای دسامبر تخمین می‌زند که از یک‌میلیون و ۵۲۰‌ هزار بشکه در روز در نوامبر کمتر بوده‌است. کپلر می‌گوید؛ ذخیره‌سازی نفت در نفتکش‌ها در آب‌های ایران و آب‌های مجاور با حدود ۲‌ میلیون بشکه افزایش به ۱۵‌ میلیون و ۵۰۰‌ هزار بشکه در هفته گذشته رسیده است. یک مدیر بازرگانی در یک پالایشگاه مستقل گفت: «هدف ایران همسویی یا رقابت با قیمت نفت روسیه است، با این حال، این نشان می‌دهد که احتمالا طرف ایرانی درک کاملی در مورد تفاوت تحریم‌های اعمال‌شده علیه نفت ایران در مقایسه با نفت روسیه، نداشته‌باشد. واشنگتن از سال ‌۲۰۲۱ بیش از ۱۸۰ نفر و نهاد مرتبط با بخش‌های نفت و پتروشیمی ایران را تحریم کرده و ۴۰ کشتی را به‌عنوان اموال مسدود شده شرکت‌های تحریم شده شناسایی کرده‌است. محدودیت‌های اصلی نفت روسیه محدودیت قیمت ۶۰ دلاری در هر بشکه است که در دسامبر ۲۰۲۲ توسط ایالات‌متحده و متحدانش با هدف مجازات مسکو به دلیل تهاجم این کشور به اوکراین اعمال شد. خریداران عمدتا هندی قیمت بالای ۶۰ دلار را برای نفت روسیه پرداخت کرده‌اند و این قیمت در ماه نوامبر به ۸۵ دلار و ۴۰‌ سنت رسید‌که بالاترین رقم از زمان اعمال محدودیت توسط گروه هفت است.

افسار گسیخته بازار

لازم به ذکر است چین به عنوان واردکننده نفت ایران، بازارهای کالایی ایران را پوشش می دهد مثل لوازم خانگی، یخچال، موبایل، کامپیوتر، خودروهای دوگانه سوز، پروژه سه میلیارد یورویی فاز 2 فرودگاه امام خمینی (ره)، پروژه انرژی های تجدیدپذیر و ... در واقع اینها کالاها و خدماتی هستند که به ازای صادرات نفت با تخفیفات ویژه برای آن کشور، وارد ایران شده است و در عین حال آحاد جامعه محصولات ایرانی را با گرانترین شکل ممکن تهیه می کنند در حالی که بسیاری از مقامات در انتخابات به این مساله پرداختند که سعی در آرامش و منطقی کردن بازارها دارند در حالی که افسار این مساله گسیخته شده است.