خطر جنگ فراگیر جدی نیست

 مسئله پرونده فسادش که تا آستانه زندان هم پیش رفت، تغییرات قضائی که با مخالفت شدید اسرائیلی‌ها مواجه شد و بعد هم حادثه هفتم اکتبر که ادامه‌اش به این وسیله دارد طولانی‌تر می‌شود و اسرائیل هم مثل روسیه در اوکراین دارد دچار یک جنگ فرسایشی می‌شود بنابراین راه برگشتی ندارد و باید از نظر خودش این راه را ادامه دهد تا بتواند برگ برنده‌ای را به‌دست بیاورد و ناتوانی‌ها و نواقصی که در داخل دارد را پوشش دهد. حال با توجه به اینکه الان حدود 140 اسرائیلی در  اسارت حماس هستند، دارند کوشش می‌کنند مخصوصا مصر و قطر اخیرا بیانیه‌ای دادند و از آنجا که شاید به نفع غزه بود قابل پیش بینی بود که نتانیاهو آن را نمی‌پذیرد، کشورهای عربی در یک بن‌بست شدید و خود حماس در یک شرایط خاصی قرار گرفته‌اند ولی به رغم همه فشارهای داخلی و منطقه‌ای که بر نتانیاهو وارد می‌شود، این مسیر را ادامه می‌دهد و هیچکس هم نمی‌داند به کجا خواهد رسید. درحقیقت چنین اتفاقی با این همه خرابی و کشتار در منطقه خاورمیانه در طول یکصد سال گذشته سابقه نداشته و فجایعی به‌وجود آمده که قطعا در منطقه حتی در جنگ‌های جهانی اول و دوم هم چنین اتفاقی نیفتاده و در جنگ هشت ساله  عراق با  ایران هم تا این حد تلفات نبوده است. تقریبا در جنگ‌هایی که اسرائیل در چهار جبهه سوریه، مصر، اردن و فلسطین می‌جنگید آنقدر کشته نداده و تاکنون نزدیک به 400 نفر از نیروهای نظامی اسرائیل کشته شده‌اند که رقم بالایی برای اسرائیل محسوب می‌شود. اسرائیل سیصد هزار نیروی ذخیره دارد که همه این افراد را وارد میدان کرده. نیروهایی که باید هزینه‌های زندگی‌شان را پرداخت کند. اگرچه آمریکایی‌ها در حال مذاکره برای کمک 14 میلیارد دلاری به اسرائیل برای ادامه جنگ هستند و به نظر می‌رسد چاره‌ای هم جز این نیست برای اینکه در آستانه انتخابات ریاست جمهوری 2024 قرار دارند و هم بایدن و تا حدود کمتری هم ترامپ ناچارند که از آرای لابی‌های یهودی استفاده کنند. یک نوع پیچیدگی عجیبی به وجود آمده و مشکل اسرائیل با حماس سایه عجیب و غریبی روی جنگ روسیه و اوکراین انداخته و دارد از یاد و خاطره غربی‌ها بیرون می‌رود. اگرچه اروپایی‌ها خودشان را کمتر  درگیر جنگ اسرائیل با غزه کرده‌اند ولی به هر حال آنچه مهم است اینکه نتانیاهو بدون توجه به هیچکدام از این مخالفت‌ها این جنگ را ادامه می‌دهد. از طرفی آنچه الان خیلی مسئله را پیچیده می‌کند، موضوع  اقدامات ارتش یمن است. آمریکایی‌ها هم به دنبال این هستند که یک ائتلاف در دریای سیاه به‌وجود بیاورند هرچند به نظر نمی‌رسد که این ائتلاف شکل و شمایلی بگیرد و خیلی ناموفق بوده است. شکاف‌های عمیق استراتژیک بین کشورهای غربی از یک طرف و بین کشورهای عربی و ناتو از طرف دیگر به‌وجود آمده. این ائتلاف فقط توانسته یک کشور عرب و آنهم بحرین را به خودش جلب و جذب کند به خاطر اینکه پایگاه پنجم دریایی آمریکایی در بحرین است. عربستان و امارات وارد این ائتلاف نشده‌اند به خاطر اینکه نگرانند یمن‌ها پهپادها را به این کشورها بفرستند. عربستان دارد تلاش می‌کند تا صلح قطعی با حوثی‌ها انجام دهد و این مذاکرات در جریان است. یک نوع پیچیدگی در مسئله حوثی‌ها به‌وجود آمده. از طرف دیگر گروه‌های  مقاومت  در سوریه و عراق هم مشکلاتی به‌وجود آورده‌اند. کنگره آمریکا مخصوصا جمهوریخواهان بایدن را تحت فشار قرار داده‌اند که پرستیژ آمریکا با این موشک پرانی‌ها و پهپاد فرستادن گروه‌های  مقاومت دارد از بین می‌رود. از طرفی اسرائیلی‌ها درگیر جبهه شمال با حزب ا... هستند که یک مقدار دارد غلیظ‌تر از گذشته می‌شود. اما به رغم همه این حرف‌ها نه آمریکایی‌ها نه اسرائیلی‌ها و نه ایران خودش مستقیما تمایلی به این ندارد که سطح تنش‌ها را آنقدر بالا ببرد که در آستانه یک جنگ تمام عیار قرار بگیرد. بنابراین جای نگرانی برای ایران وجود ندارد و ایران هم خیلی ملاحظه می‌کند و احتمال اینکه ایران وارد جنگ شود بسیار پایین است برای اینکه آمریکایی‌ها نمی‌خواهند خودشان را  درگیر یک جبهه جدید جنگی بکنند با توجه به اینکه در اوکراین گرفتار هستند و با چین سر تایوان مشکل دارند. چین و روسیه به سمت حماس رفته‌اند و اینها نشانه‌هایی است که آمریکا نمی‌خواهد خودش را درگیر مسئله غزه و حتی جبهه جدید ایران بکند. بنابراین احتمال بروز جنگ بسیار ضعیف است و جای نگرانی نیست. آنچه به نظر می‌رسد پنهانی، یک دیپلماسی محرمانه بین کشورهای منطقه دارد صورت می‌گیرد و حتی تذکراتی هم به حزب ا... داده شده است. حزب ا... این روزها یک مقدار اقدامات وسیع‌تری نسبت به گذشته انجام داده ولی حتی با آن هم امکان برخورد وجود ندارد چون اسرائیل نیرو ندارد که در آن واحد در دو جبهه غزه وحزب ا... بجنگد. چون اگر اسرائیل با حزب ا... درگیر شود، به دلیل اینکه حزب ا... شاید قوی‌ترین  گروه شبه نظامی جهان است، کار را مشکل‌تر خواهد کرد. از این رو به نظر می‌رسد جنگ با شکل فرسایشی ادامه پیدا خواهد کرد تا اینکه ببینیم اسرائیل تا کجای غزه پیش می‌رود و چه سرنوشتی را می‌خواهد در پیش بگیرد؟ این درحالی است که هیچکدام از کشورهای عرب حاضر نشدند که حتی یک نفر از غزه را به کشورهای خودشان بپذیرند که خودش یک مشکلی شده و البته احتمال خطر جنگ به صورت گسترده تقریبا وجود ندارد.

علی بیگدلی

استاد دانشگاه