اصلاح‌طلبان بر سر دوراهی؛ اعتدالیون در پی ائتلاف

حال اینکه همواره در مقاطع مختلف انتخاباتی شاهد یک رابطه دوسویه میان اصلاح‌طلبان و مردم به عنوان سرمایه اجتماعی این جریان بودیم و هر زمان مشارکت مردم در انتخابات بالاتر بوده این اصلاح‌طلبان بودند که با کسب اکثریت آرا وارد نهادهای انتخابی همچون مجلس شدند. اما در حال حاضر شرایط دگرگونه است و حداقل جامعه و اصلاح‌طلبان روی یک موضوع مشترک هستند و آن اینکه با توجه به وضعیت کنونی از عملکرد دولت و وضعیت اقتصادی و معیشتی گرفته تا برخی محدودیت‌ها که موجبات کاهش  سرمایه اجتماعی را رقم زده است حضور در انتخابات چندان دردی را دوا نخواهد کرد. این رویکرد آن دسته از اصلاح‌طلبانی است که به بیانی جامعه محور هستند و با رصد شرایط جامعه اظهار نظر می‌کنند و معتقدند باید منطبق با رویکرد مردم نوع فعالیت خود در انتخابات را انتخاب کنیم. اما در طرف مقابل دسته‌ای از اصلاح‌طلبان هستند که رویکرد صندوق محور دارند و معتقدند که باید از هر فرصتی ولو از روزنه‌های کوچک استفاده کرد و با مشارکت در انتخابات شرایط را تغییر داد. رویکردی که بیشتر از آن بوی ائتلاف برای حضوری موثرتر در انتخابات استشمام می‌شود. چه اینکه برخی احزاب اصلاح‌طلب همچون کارگزاران سازندگی، ندای ایرانیان و اعتماد ملی بر همین مبنا پیش می‌روند و احتمالا پس از 15 دی و اعلام نظر شورای نگهبان به سمت ائتلاف با اعتدالیون بروند و مدل مجلس دهم را تکرار کنند. اما آنچه رویکرد و راهبرد کلی اصلاح‌طلبان و جبهه اصلاحات به عنوان نهاد اجماع‌ساز این جریان است همان عدم کنشگری فعال در انتخابات است. چه اینکه اخیرا نیز جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات در این خصوص گفته: «مسلم است که وقتی کاندیدا، لیست و رقابتی وجود نداشته باشد، خاتمی درباره انتخابات مجلس سکوت می‌کند. او موقعی از مردم درخواست مشارکت داشت که مردم انگیزه داشتند و احساس می‌کردند حضورشان می‌تواند تعیین‌کننده باشد. طبیعتا خاتمی حرفی درباره انتخابات نمی‌زند. اکنون حق انتخاب کردن محدود شده به موارد از قبل تعیین‌شده و  در چنین فضایی  نمی‌توان انتظار رأی دادن به اصلاح‌طلبان را داشت وقتی حتی اصلاح‌طلب واقعی نیز در صحنه نمانده‌ است.» به همین جهت نیز از آنجا که با مطالعه روند‌های پیشین نباید انتظار کاری خارق‌العاده از سوی شورای نگهبان داشت که چهره‌های رد صلاحیت شده را بازگرداند؛ لذا به نظر می‌رسد که در بهترین حالت شاهد رقابتی میان اصولگرایان در دسته‌های مختلف با معتدلین باشیم.

*تحول معیشت به افزایش مشارکت در انتخابات کمک کند

یک عضو مجمع روحانیون مبارز در خصوص رویکرد اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش‌رو اظهار داشت: نکته حائز اهمیت این است که برای مشارکت و رقابت شرایطی لازم است که این شرایط را رهبر انقلاب هم در اول سال و هم اخیراً روی آن تأکید داشتند، اما تصور بنده این است که  در بدنه قدرت حاکمیت همچنان که از ابتدای سال عزمی برای به وجود آوردن رقابت در آنها مشاهده نمی‌شود که فضای جامعه را متحول کنند. محمد علی ابطحی گفت: در خصوص امید به رقابتی شدن فضا بیان کرد: در حال حاضر راه‌حلی وجود ندارد و تنها در صورتی می‌توان این اقلیت قدرتمند را کنار زد که فضای رقابتی شکل بگیرد، رقابت هم به مشارکت احتیاج دارد، مشارکت هم به ایجاد فضای اجتماعی متفاوت نیاز دارد. رئیس دفتر رئیس‌جمهور در دوره اصلاحات اظهار کرد: من پیش‌بینی نمی‌کنم، البته اگر در مسائل و مشکلات معیشتی تحولاتی صورت بگیرد می‌تواند به حضور بیشتر در انتخابات کمک کند. ابطحی در خصوص شکسته شدن سکوت سید محمد خاتمی افزود: خاتمی می‎‌تواند یکی از راه‌حل‌های افزایش مشارکت در انتخابات باشد. اما در حال حاضر شرایطی وجود ندارد که سکوت خاتمی شکسته شود، برای چه کاری؟ برای جامعه‌ای که ابتدا باید زمینه مشارکت آن فراهم شود، آن وقت سکوت و غیرسکوت مطرح می‌شود، وقتی زمینه مشارکت  فعلا فراهم نیست، دیگر سکوت و عدم سکوت مفهوم خاصی ندارد. وی تصریح کرد: زمینه مشارکت در انتخابات فراهم نشده و در شرایط فعلی امیدی به فراهم شدن شرایط برای افزایش مشارکت وجود ندارد.

* بحران در سایر جریان‌ها موقعیت خوبی برای ما فراهم می‌کند

دبیر کل حزب اعتدال و توسعه در خصوص موضع این حزب در انتخابات پیش‌رو اظهار کرد: اعتدال و توسعه برای کسب بسیاری از صندلی‌های مجلس به میدان انتخابات ۱۴۰۲ وارد شده و به همین خاطر برنامه‌های بسیار مدون و جدی برای حل مشکلات کشور، ایجاد رضایت عمومی، مبارزه با فساد و حتی بحث رفع تحریم‌ها پیش‌بینی کردیم. در این راستا احتمال ائتلاف با گروه‌های دیگر هم وجود دارد و در بحث سیاسی و انتخاباتی همه دنیا مرسوم است که اگر نیاز باشد احزاب می‌توانند حتی با مخالفین خودشان هم ائتلاف کنند. جواد هروی گفت: لذا حزب اعتدال و توسعه تمام همت و سعی خود را بر این گذاشته است که از مشارکت نخبگان حزب و حتی از جریان‌های دیگر هم استفاده کند. وی افزود: برنامه حزب در بخش داخلی این است که بیشتر به سمت رضایت مردم و کاهش نارضایتی مردم حرکت کنیم و تیمی که انتخاب خواهند شد به صورت خیلی مصمم، باید تابع شورای مرکزی و دفتر سیاسی حزب باشند. هروی عنوان کرد: در دستور کار حزب داریم که از شایستگان اعتدالی و کسانی که در جریان‌های مختلف شاخصه اعتدال را دارند، استفاده کنیم. ما هیچ نگاه و واهمه‌ای از گروه‌های دیگر نداریم و از حضور چهره‌های اصولگرا و اصلاح‌طلب استقبال خواهیم کرد. این فعال سیاسی اعتدالگرا بیان کرد: امروز هر دو اردوگاه اصولگرایی و اصلاح‌طلبی دچار بحران وحدت رویه و تمشیت صحیح سیاسی شدند و این حداقل موقعیت خوبی را برای ما فراهم می‌کند تا بتوانیم با کسب رضایت مردم در انتخابات مجلس موقعیت خوبی ایجاد کنیم و در حال حاضر خیلی به این موضوع امیدوار هستیم. هروی در خصوص ائتلاف حزب متبوع خود با علی لاریجاتی تصریح کرد: زمینه‌های گفت‌وگو با آقای لاریجانی فراهم شده است.