معمای فیلترینگ‌ها و فیلترشکن‌های پررونق

کم توجهی دولت به این امر از سویی باعث گمانه زنی‌های گوناگونی درجامعه شده و از سوی دیگر میزان امنیت مبادلات مالی از طریق تلفن های همراه و یا ... به دلیل افزایش ریسک هک شدن و دسترسی به اطلاعات مالی – بانکی و ... نیز افزایش یافته است. کارشناسان معتقدند با فیلترشدن بیشتر پلتفرم‌ها و سایت و اپلیکیشن‌های مختلف در ایران، علاوه بر اینکه دامنه ارتباطات اجتماعی – مالی و بازرگانی در کشور کاهش یافته است، حرف و گمانه‌زنی‌های فراوانی نیز درباره پشتوانه افراد حقیقی یا حقوقی که از فروش بدون مانع فیلترشکن‌ها سود می برند نیز به دنبال داشته است.

نامعادله فروش فیلترشکن‌ها و اصرار فیلترینگ

به گزارش آرمان ملی، فیلتر شدن برخی از برنامه‌های پرمخاطب در کشور مانند اینستاگرام همزمان با وقوع اغتشاشات سال گذشته، فرصت کسب درآمد بسیاری از مشاغل و آنلاین شاپ‌ها مسدود ساخت، این در حالی است که مردم همچنان درگیر مشکلات ناشی از کسادی بازار حاصل از اپیدمی کرونا بودند، اما به زودی فیلترشکن های بسیاری راه خود را به فضای مجازی باز کردند و به راحتی در اختیار متقاضیان قرار گرفت، یعنی خیلی راحت تر از سخت گیری‌هایی که برای فیلترینگ ها در کشور صورت می گرفت، این اپلیکیشن ها با قیمت های مختلف به راحتی و بدون هیچ مانعی به بازار عرضه شد. در حالی که دنیا به سرعت توسعه تجارت الکترونیک با استفاده فناوری‌های نوین را تجربه می‌کند، بازرگانان نیز به سرعت هر چه بیشتر مسدود شدن و مانع تراشی های مختلف در این عرصه را پشت سرمی گذارند.

جایگزینی با پلتفرم‌های ایرانی

گروهی از تجار معتقدند؛ استفاده از پلتفرم‌های ایرانی به دلیل ضریب امنیتی پایین تر نسبت به موارد بین المللی آن، احتمال افشاشدن قراردادها و اطلاعات مالی آنها را افزایش می دهد و از سوی دیگر طرف های تجاری آن ها از اپلیکیشن های ایرانی به میزان اطمینان آن استفاده نمی کنند . به این ترتیب وقتی که فضای تبادل اطلاعات محدود می شود، اعتماد عمومی مردم از بین می رود و در نهایت به استفاده از فیلترشکن ها روی می آورند که هکرها به راحتی می توانند سخت افزارها و ... نفوذ کنند و اختلالات فراوانی را ایجاد کنند.

هزینه های اجباری فیلترشکن‌ها

فیلترینگ هزینه‌های متعددی بر دوش خانواده تحمیل کرده است، اما سئوالی که همگان هنوز برای آن پاسخی نیافته اند این است که فیلترینگ هیچ آورده ای جز افزایش دغدغه افرادی که پیش از این بدون فیلتر با استفاده از این این اپلیکیشن های بین المللی در شرایط دشوار اقتصادی به درآمدزایی مشغول بودند با استفاده از وی پی ان ها دسترسی دشوارتری، حضور خود را در این فضا حفظ کرده‌اند و علاوه بر این میزان امنیت مبادلات مالی در بستر اینترنت نیز کاهش یافته و از این رو دولت نیز با چالش های مختلفی مواجه شده است. بدیهی است دولت نیز در این میان متقبل هزینه‌های گزافی برای اِعمال فیلترینگ ها متحمل می شود و علاوه بر این افراد نیز برای اتصال فیلترشکن باید هزینه‌های فراوانی را برای خرید وی پی‌ان‌ها بپردازند که البته استهلاک گوشی‌های همراه آنها را نیز به دنبال دارد، در نتیجه شاید این فرآیند نیاز به بازنگری مجددی در حوزه‌های مختلف دارد تا مانع از هزینه‌های بیشتر برای دولت و مردم و سودآوری برای دست‌های پنهان پشت پرده شد.

افزایش کاربران پلتفرم ها خارجی با وجود فیلترینگ ها

سهولت دسترسی به فیلترشکن‌ها برای کاربران به‌قدری رونق گرفت که می‌توان گفت؛ اِعمال محدودیت به پیام‌رسان پرمخاطبی همچون تلگرام، اینستاگرام و .. نه تنها باعث ریزش کاربران این پلتفرم ها نشد، بلکه به عاملی برای رونق بیشتر به تجارت پرسود فروش وی‌پی‌ان در ایران منجر شد. دلالان و فرصت طلبان با سوءاستفاده از محدودیت‌های اِعمال شده درباره پلتفرم های فیلترشده با میدانداری در این حوزه اقدام به خرید و فروش آزادانه می کنند و از سوی دیگر با رونق استفاده از فیلترشکن ها توسط گروه های نوجوان، زمینه ورود و استفاده آنها از سایت های غیرمجاز که پیش از این به آن بی توجه بودند نیز بیش از گذشته مهیا شده و علاوه بر هزینه‌های اقتصادی، بستر آسیب‌رسانی اجتماعی و اخلاقی نیز مهیا شد.

هک شدن سخت افزارهای ارتباطی

کیوان نقره‌کار، کارشناس فناوری اطلاعات دراین باره می گوید: استفاده از برنامه های داخلی هر چند می تواند در این زمینه مفید واقع شود اما فعالان در فضای مجازی چندان تمایلی به استفاده از برنامه های داخلی ندارند و البته در این مسیر استفاده از فیلترشکن ها به منظور دسترسی به برنامه های فیلترشده جهت ادامه انجام فعالیت های کسب و کار خود، به حضور در دیگر برنامه های فیلتر شده و یا نشده انجامید، در عین حال میزان امنیت گوشی های تلفن همراه نیز کاهش یافت و پای هکرها به این عرصه راه یافت و آسیب ومشکلات بسیاری به خانواده ها بار کرده است. استفاده از پیام رسان‌های داخلی به جای پیام رسان های بین المللی در صورتی که ظرفیت مناسبی برای بارگذاری اطلاعات با حجم های سنگین داشته باشد مطلوب است اما در حال حاضر چنین ظرفیتی در این حوزه نداریم علاوه بر اینکه پیام رسان های داخلی امنیت مناسبی هم از نظر مردم دارا نیستند که البته امنیت از نظر مسائل سیاسی مطرح نیست بلکه در تعاملات فی مابین تجار داخلی نیز گزینه ای است که برخی از فعالان اقتصادی از آن بعنوان یکی از دلایل اصلی در استفاده نکردن این پیام رسان‌ها عنوان کرده اند تا احتمالاً در معرض افشاگری اطلاعات و تبادلات مالی و .... قرار نگیرند.

واکنش مرجعیت به فیلترینگ‌ها

بر اساس این گزارش؛ فیلترینگ همچنان بازار فروش فیلترشکن در ایران را رونق بخشیده و حالا مرجعیت نیز به شرایط کنونی اعتراض داشته و آیت‌الله جوادی‌آملی در دیدار با سیدمحمدامین آقامیری، دبیر شورایعالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی به صراحت اعلام کرد: «هم فضای مجازی بسته می‌شود، هم فیلترشکن فروخته می‌شود؟ این با اخلاق سازگار نیست».خریدوفروش فیلترشکن جرم حساب می‌شود. شاید به همین دلیل بود که عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات وجود آن را تکذیب می‌کرد اما این تکذیب‌ها روز 20 تیر 1402 شکست؛ آقای وزیر توصیه کرد: «مردم برای حفظ امنیت‌شان در فضای مجازی، از فیلترشکن رایگان خارجی استفاده نکنند.» به عبارت دیگر مردم چاره‌ای ندارند به جز آنکه فیلترشکن‌های داخلی را بخرند و به توصیه غیرمستقیم آقای وزیر به جرم روی آورند تا بتوانند از اینترنت استفاده کنند.

نظر آیت الله جوادی آملی در باره اِعمال فیلترها

آرمان ملی به بیان واکنش آیت‌الله جوادی‌آملی پرداخت. او ابتدا درباره استفاده از فضای مجازی تاکید کرد: «در همان اعلام اوایل که فضای مجازی مطرح شد، ما گفتیم که این فضا، فضای حقیقی است و نه فضای مجازی. در فضایی که اندیشه ردوبدل می‌شود، در فضایی که شما می‌توانید خواسته‌های خود را مطرح کنید و خواسته‌های دیگران را پاسخ دهید، این فضا، فضای حقیقی است». این مرجع تقلید تاکید کرد: «کارها را به‌گونه‌ای انجام دهید که اگر دیگری بفهمد، خجل نشوید. اگر کار و عملی، زیر میزی و رو میزی است که اگر مردم بفهمند، خجل می‌شوید، نباید آن کار را انجام دهید. ضمن آنکه باید بدانیم «وزر» یعنی سنگینی و «وزیر» یعنی کسی که بار سنگین مملکت را برمی‌دارد. باید کاری انجام داد که باری از دوش خود و دیگران برداشته شود و نگذاشت که مردم زیر بار مشکلات، خم شوند. کسی که نداند یا نتواند بار مملکت را بردارد، «وزیر» نیست، خودش «وزر» است. ایرانی‌ها بزرگ‌اند و بزرگ‌زاده، ایران هم تاریخ دارد و هم جغرافیا، در هر کجای ایران قدم بگذارید، آثار باستانی فراوانی وجود دارد. اسلام که آمد، بزرگ بودیم، بزرگوارتر شدیم، لذا همه تلاش باید بر مبنای سطح یک زندگی در شأن مردم باشد». فیلترشکن‌ها هم علاوه بر پولی که به مردم تحمیل می‌کنند، در سطح جهانی نیز برایشان مشکل‌ساز شده است. برخی از اپلیکشن‌های خارجی فیلترشکن‌ها را به عنوان بدافزار شناخته و کاربران ایرانی حتی در موضوعات تحقیقاتی هم گاه با مشکل روبه‌رو می‌شوند.