مگر قرار است کسی انتقاد نکند

 اینک بخش دوم این گفت وگو را پیش رو دارید. حناچی در این گفت وگو به مهم‌ترین چالش‌های کنونی شهر تهران پرداخته است. وی در این گفت وگو به مساله بیلبورد شهری هم اشاره کرده و می‌گوید: «آقای مهرجویی از جمله مفاخر سینمای ایران بودند که فیلم «گاو» ایشان مورد تأیید حضرت امام(ره) نیز قرار گرفت و حضرت امام(ره) آن را فیلم تأثیرگذاری دانستند.فیلم دیگر ایشان «مهمان مامان» بود که گویی باهمه خانواده‌های ایرانی ارتباط برقرار کرد و از نظر اجتماعی یک فیلم قابل احترام بود.به هر حال ممکن است هر هنرمندی انتقاد هم کرده باشد. چه ایرادی دارد؟ مگر قرار است کسی انتقاد نکند و یا همه تعریف و تمجید کنند؟ اتفاقا رواداری حاکمیتی ایجاب می کند که حکومت در چنین شرایطی از خود حوصله نشان بدهد.گیریم که چند هنرمند نقد هم کرده‌اند و یا نظر دیگری داشته اند.اینکه چگونه با چنین موضوعاتی برخورد شود جز ظرافت‌های حاکمیتی است.» در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید.

*آقای زاکانی هنگامی که مدیریت شهر تهران را به دست گرفتند با انتقاد از مدیریت شما عنوان می‌کردند به دنبال تغییر رویه در مدیریت شهر تهران هستند. پاسخ شما به آقای زاکانی چیست؟

ما به دنبال تغییر رویه بودیم و در این مسیر حرکت کردیم.گزارش عملکرد ما روشن و شفاف است و به خوبی نشان می دهد که ما زمانی که مدیریت شهر تهران را برعهده گرفتیم شهر در چه شرایط بود و هنگامی که به شهردار بعدی تحویل دادیم با چه شرایطی آن را تحویل دادیم.هر کسی که به دنبال افزایش سطح کیفیت زندگی مردم تهران است باید در همین مسیر حرکت کند.کیفیت اتفاقی نیست و نیازمند برنامه‌ریزی و اراده مدیران شهری است و یک فرایند است. هنگامی که مقدمات این فرایند فراهم نباشد انتظار بالا رفتن سطح کیفی زندگی مردم نیز نباید داشت .

*تبلیغات شهری دارای چه استانداردهایی است؟ اینکه در شرایط کنونی تبلیغات شهری تنها در اختیار یک جریان فکری و سیاسی قرار دارد که افکار آنها را اشاعه می‌دهد به چه میزان با استانداردهای مدیریت شهری تطابق دارد؟

این موضوع از دو جنبه کیفی و کمی قابل بحث است. به صورت طبیعی تابلوهای شهری نقطه ارتباط نظام مدیریت شهری با شهروندان است.دو حالت نیز برای این تابلوها وجود دارد. نخست اینکه هنگامی که شهروندان این تابلوها را می بینند احساس آرامش پیدا کنند و یا اینکه روی اعصاب مردم باشد.من قضاوت نمی کنم که در شرایط کنونی وضعیت تبلیغات شهری در تهران به چه صورت است. با این وجود بیلبوردهای شهری باید با وجدان عمومی جامعه همخوانی داشته باشد.من معتقدم نظام مدیریت شهری و شهردار مانند پدر خانواده است.سوال من این است که اگر فرزند شما دیدگاه متفاوتی نسبت به شما داشته باشد آیا آن را از خانه بیرون می کنید و یا تلاش می کنید به شکل های مختلف نظر وی را جلب کنید. نظام مدیریت شهری نیز به همین صورت است.وجدان عمومی جامعه باید با نظام مدیریت شهری ارتباط برقرار کند.

ما به دنبال تغییر رویه بودیم و در این مسیر حرکت کردیم.گزارش عملکرد ما روشن و شفاف است و به خوبی نشان می دهد که ما زمانی که مدیریت شهر تهران را برعهده گرفتیم شهر در چه شرایط بود و هنگامی که به شهردار بعدی تحویل دادیم با چه شرایطی آن را تحویل دادیم.هر کسی که به دنبال افزایش سطح کیفیت زندگی مردم تهران است باید در همین مسیر حرکت کند.کیفیت اتفاقی نیست و نیازمند برنامه ریزی و اراده مدیران شهری است و یک فرایند است

*در شرایط کنونی چنین اتفاقی رخ می‌دهد؟

برای پاسخ به این سوال نباید صرفا به حس خود توجه کرد و بلکه باید یک کار علمی و سنجیده را در دستور کار قرار داد.در این زمینه می توان به نظرسنجی ها رجوع کرد که دیدگاه مردم در این زمینه به چه صورت است.نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که ابزار بسیار قوی در اختیار نظام مدیریت شهری قرار دارد که بتواند با شهروندان در ارتباط باشد.همواره بیلبوردها محل درآمدی برای شهر بوده است.در چنین شرایطی اگر قرا است بیلبوردهای شهری تنها برای نظام مدیریت شهری هزینه در بر داشته باشد مطمئنآ برای آنها که این بیلبوردها را چاپ می کنند سود خوبی خواهد داشت اما برای نظام مدیریت شهری دستاورد قابل توجهی نخواهد بود.باید در این زمینه تعادل ایجاد کرد که در این زمینه منابعی را تأمین کرد تا خیر عمومی گسترش و ادامه پیدا کند.

*در شرایط کنونی مدیریت شهری از طریق بیلبورد های شهری با مردم تعامل برقرار می کند؟

من این رویکرد را نمی پسندم و معتقدم در شرایط کنونی چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد.برای انجام چنین اقداماتی مدیریت شهری باید از بهترین هنرمندان استفاده کند تا آثار فاخری تولید شود که بتواند مردم شهر را با خود همراه کند.در زمانی که بنده شهردار تهران بودیم تلاش می کردیم یک رقابتی بین هنرمندان در این زمینه شکل بگیرد تا بهترین نتیجه حاصل شود و آنچه در معرض دید مردم قرار می گیرد بهترین کار باشد.یکی از اتفاقات خوبی که در این زمینه رقم خورد به ماجرا هواپیمای اوکراینی ارتباط داشت که شهرداری تهران تلاش کرد آن را به یک غم ملی تبدیل کند.هیچ کس از این اتفاق خوشحال نبود و خانواده های داغدیده نیازمند همدردی بودند.به همین دلیل نیز اغلب بیلبوردهای بزرگ شهری به این موضوع اختصاص پیدا کرد که مورد توجه نیز قرار گرفت.اتفاق دیگری که در زمان مدیریت بنده رخ داد نقش واره ها و یا ویدئومپ هایی بود که به مناسبت های مختلف در میدان آزادی نقش می بست. شاید یکی از مهم ترین آنها که بازتاب جهانی پیدا کرد جمله معروف«جان پدر کجاستی» یک پدر افغان در سوگ از دست دادن فرزند دانشجوی خود بود.نقش واره معروف دیگر که بازتاب خوبی پیدا کرد زمانی بود که هنوز ایران وارد بحران کرونا نشده بود و ما برای ووهان چین یک نقش واره روی میدان آزادی نمایش دادیم که زمانی که ایران وارد بحران کرونا شد کشور چین کمک های زیادی به ایران کرد و اقلام مورد نیاز را در اختیار ما قرار داد.کارهای هنری را باید به هنرمندان سپرد. به هر حال آنها بهتری می توانند با مخاطب ارتباط برقرار کنند.شأن تهران به عنوان پایتخت کشور نیز به شکلی است که نباید به کم راضی باشد.

*یکی از استفاده‌هایی که از بیلبوردهای شهری صورت می گیرد برای درگذشت مفاخر کشور در زمینه های مختلف است. چرا این اتفاق برای درگذشت آقای مهرجویی رخ نداد؟

این سوالی است که شهردار تهران و مدیران شهری باید به آن پاسخ بدهند.سیاست گذاری برای حرکت روی وجدان عمومی از جنبه های مختلف حائز اهمیت است.آقای مهرجویی از جمله مفاخر سینمای ایران بودند که فیلم «گاو» ایشان مورد تأیید حضرت امام(ره) نیز قرار گرفت و حضرت امام(ره) آن را فیلم تأثیرگذاری دانستند.فیلم دیگر ایشان «مهمان مامان» بود که گویی باهمه خانواده های ایرانی ارتباط برقرار کرد و از نظر اجتماعی یک فیلم قابل احترام بود.به هر حال ممکن است هر هنرمندی انتقاد هم کرده باشد. چه ایرادی دارد؟ مگر قرار است کسی انتقاد نکند و یا همه تعریف و تمجید کنند؟ اتفاقا رواداری حاکمیتی ایجاب می کند که حکومت در چنین شرایطی از خود حوصله نشان بدهد.گیریم که چند هنرمند نقد هم کرده اند و یا نظر دیگری داشته اند.اینکه چگونه با چنین موضوعاتی برخورد شود جز ظرافت های حاکمیتی است.حرکت درست در این زمینه این است که بر مدار وجدان عمومی جامعه حرکت کنید.افراد یک جامعه جزئی از یک خانواده هستند و اگر امیال و دیدگاه های آنها مورد توجه قرار نگیرد به شکل دیگری رفتار می کنند و از روش های دیگری دیدگاه های خود را مطرح می کنند.یک حاکمیت هوشمند نباید اجازه دهد چنین فاصله ای ایجاد شود و اگر هم به وجود آمد باید تلاش کند که این فاصله از بین برود.

*در ماه‌های اخیر در سطح شهر تهران اشعاری از برخی شعرا روی بیلبوردهای شهری نصب شده که واکنش های زیادی در پی داشته و حتی یکی از فرماندهان نیروی انتظامی عنوان کرده که این اشعار می تواند باعث حواس پرتی رانندگان و در نهایت تصادف شود. این اقدام به چه میزان علمی است؟

این موضوع بستگی به مکان بیلبورد دارد. اینکه بیلبورد در مسیر تندرو یا کندرو و یا اتوبان و یا خیابان نصب شود حائز اهمیت است. نباید شرایط به شکلی باشد که راننده با دیدن این اشعار مکث کند و این مکث باعث حادثه در سطح شهر شود.نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که هنر و ادبیات می تواند تا حدود زیادی به تلطیف زندگی شهری کمک کند. با این وجود آنچه دارای اهمیت است این است که از این هنر و ادبیات به چه شیوه ای استفاده شود.هنر و ادبیات ابزاری است که می تواند زندگی شهری که همه را آزار می دهد التیام بدهد.به همین دلیل نیز مدیریت هوشمند تلاش می کند از این ابزار استفاده کند. در برخی شهرهای جهان تندیس هایی قرار داده شده که انسان را به فکر فرو می برد و یا باعث خنده افراد شود.حتی برخی از این تندیس ها رفتار شهروندان را تغییر بدهد.رفتار شهروندان را نمی توان به راحتی تغییر داد اما در برخی شهرهای جهان این اتفاق رخ می دهد. به عنوان مثال در استکهلم -پایتخت کشور سوئد- برای اینکه مردم کمتر از پله های برقی استفاده کنند روی پله های معمولی نت های موسیقی قرار می دهند که افراد هنگام راه رفتن روی این پله ها با پای خود موسیقی ایجاد کنند.این وضعیت نشان می دهد که چگونه می توان از ابزار هنر و ادبیات برای تغییر رفتار شهروندان استفاده کرد. این در حالی است که ما در این زمینه با ضعف هایی مواجه هستیم.