بایدن در میانه شکست و پیروزی

 از این جهت زود هنگام است که ایالات متحده آمریکا یک کشور بسیار پر تپش با سیالیت بسیار بالا در امر سیاست، اثرگذاری بسیار فزاینده و از طرف دیگر اثرپذیری از شگفتی سازی‌ها در روندهای سیاسی است. اساسا خود ترامپ و آمدن او در 2016 به کاخ سفید یک نوع شوک به دستگاه سیاست خارجی آمریکا وارد کرد و اثرات آن شوک هنوز هم وجود دارد تا چند هفته قبل از انتخابات 2020 اساسا نگرش‌ها متفاوت بود بسیاری ترامپ را برنده می‌دانستند در سال 2016 هیلاری کلینتون 20 روز از انتخابات در محافل گوناگون شانس بیشتری را به خود اختصاص می‌داد. از این جهت در ایالات متحده آمریکا هرچه به روزهای مربوط به انتخابات بیشتر نزدیک می‌شویم، حوادث و اتفاقاتی رخ می‌دهد که افکار عمومی را به سمت و سوی نوعی تپش در ارتباط با نوعی تصمیم گیری در مورد آرا قرار می‌دهد. این مساله در اروپا و کشورهای اسکاندیناوی کمتر دیده می‌شود اما به نظر می‌رسد که ترامپ با وجود تمام تلاش‌هایی که برای از بین بردن شانس وی در انتخابات 2024 وجود دارد، احتمالا به عنوان کاندیدای حزب جمهوری‌خواه به میدان انتخابات می‌آید. بایدن رئیس‌جمهوری است که در مرحله‌ای از ضعف ناشی از کهولت سن در رنج است. ژنرال‌های حزب دموکرات با وجود احترامی که برای او قائلند نگران کهولت سن او و آن چیزی هستند که درباره بایدن در افکار عمومی نقش بسته است. بسیاری از نظر سنجی‌ها ترامپ را بسیار خوش شانس‌تر از بایدن می‌‌داند. بایدن اگر چه در تراز یک رئیس‌جمهور قرار دارد و رئیس‌جمهور مقیم درکاخ سفید است اما در چارچوب دموکراسی پیچیده در آمریکا نمی‌تواند از کاخ سفید به نفع ریاست جمهوری خود در انتخابات سود چندانی ببرد. لذا موضع گیری‌های ترامپ درباره پرونده هسته‌ای ایران، درباره جنگ غزه و حمایت از اسرائیل، درباره مسائل داخلی در عرصه اقتصادی، مهاجران و همچنین وضعیت کنترل تورم و شکوفایی اقتصادی آمریکا، ایجاد اشتغال بیشتر می‌تواند بر انتخابات 2024 اثر بگذارد. در عرصه سیاست خارجی بیش از هر چیز ماجرای اوکراین، مساله فلسطین و مساله ایران درفضای گفتمانی ناشی از رقابت ایالات متحده آمریکا با چین و یا به تعبیر من رقابت آفرینی در دستگاه‌های سیاست خارجی و امنیتی آمریکا در بزرگ نمایی چین درجهت حرکت ایالات متحده آمریکا از غرب آسیا به شرق آسیا قرار دارد. لذا کوچک‌ترین حرکت بایدن با توجه به وضعیت لغزنده او می‌تواند برحزب دموکرات اثر بسیار مخربی به جای بگذارد. اکنون مجلس نمایندگان آمریکا در پی تحرکات ایران و نزدیک شدن بایدن به ایجاد فضایی که در چارچوب قدرت سخت تلاش دارد هویج و چماق را همگام علیه ایران به کار ببرد خواهان کاربرد چماق هستند. تصویب قانونی که در آن حتی پرداخت 6  میلیارد دلار موجود در قطر به ایران مسدود شود نمادی از این موضوع است. از طرف دیگر حمایت بی‌شائبه حزب دموکرات از نیانیاهو به رغم آنکه به هر روی آمریکا تلاش دارد یک دولت کنترل شده اسرائیلی در تل‌آویو را در دستان خود داشته باشد، برای بایدن وضعیت بسیار لغزنده‌ای را ایجاد می‌کند. اگر او نتواند اسرائیل  در حمایت واشنگتن را پیروز از میدان خارج کند، به طبع پیامدهای آن گریبانگیر بایدن نیز خواهد شد. در ارتباط با بحران اوکراین اکنون با تحت شعاع قرارگرفتن جنگ اوکراین با روسیه در چارچوب برجسته شدن جنگ غزه ما شاهد ایجاد نگرانی‌هایی در ارتباط با سیاست بایدن در مورد اوکراین از سوی اروپایی‌ها هم هستیم. اگر چه حمایت آمریکا از اوکراین ادامه پیدا کرده است اما به هر روی ورود در دو جبهه در جهت حمایت از هم‌پیمانان آمریکا در دو منطقه بسیار سخت، آوردگاهی بسیار چالش برانگیز برای بایدن است. در همین حال آمریکایی‌ها تلاش دارند مساله رودررویی با چین را در جهت حفظ تحرکات بین‌المللی خود در افکار عمومی نخبگان و توده‌ها دارا باشند و از آن سو لبه‌های تیز حرکت خود را به شرق آسیا پنهان دارد اما چینی‌ها با وجود دام چاله‌هایی که ایالات متحده آمریکا برای آنها تعبیه کرده‌اند هنوز سر در دام آمریکا فرو نکرده‌اند تا آمریکایی‌ها همان ضربه‌ای را که با اوکراین به پوتین و مسکو زدند به رهبر چین و پکن وارد کنند و لذا این لغزندگی‌ها هنوز هم می‌تواند در انتخابات 2024 اثرات خود را به نفع بایدن یا به ضرر او به جا بگذارد.

* مهدی مطهرنیا

 کارشناس روابط بین‌الملل