حقوق بگیران ویترین طرح مالیات‌ستانی

محوریت بخشیدن دولت طی چند سال اخیر به درآمدهای مالیاتی به ویژه سال آینده بر اساس آنچه در بودجه 1403 به آن اشاره شده است با چالش‌هایی مواجه است که باعث نگرانی کارشناسان و مردم در سطوح مختلف شده است. صاحبنظران معتقدند ایجاد ساختارهای قوی و زیرساختار مناسب برای مالیات ستانی اصلی ترین پیش نیاز در این مسیر تلقی می شود تا بتوان با تکیه به برآن اصل مالیات ستانی را به شکل عادلانه برای همگان به اجرا درآورد. اما کارگران و کارمندان  اولین گروهی هستند که در ویترین سازمان امور مالیاتی در لیست مالیات دهندگان قرار می گیرند و پس از کسر مالیات از حقوق‌شان امکان دسترسی به حقوق خود را خواهند یافت، این در حالی است که اجرای بسیاری از طرح‌های مالیاتی مانند طرح مالیات بر عایدی یا سرمایه از جمله طرح‌هایی محسوب می‌شوند که با وجود دارایی بسیار مشمولان هنوز هم تیغ تیز مالیات ستانی نتوانسته است برشی داشته باشد.

صف اولی‌های مالیات‌ستانی

حمید حاج اسماعیلی، کارشناس بازار کار می‌گوید بنا براخبار منتشره میزان افزایش حقوق کارگران و کارمندان در سال آینده حدود 18 تا 20  درصد اعلام شده است در حالی که  تشدید تحریم ها، شرایط دوران پساکرونا و محدودیت های فعالیت های اقتصادی اکثریت مردم را در شرایط دشواری قرار داده این در حالی است که دولت با خوشبینی نسبت به تحقق درآمدهای مالیاتی در سال جاری، میزان تحقق درآمدهای مالیاتی در سال آینده را  مطلوب برآورد کرده و تاکید دارد که بنای سختگیری مالیاتی در سال آینده را ندارد و در این راستا اعلام کرده اند رقم مالیاتی جدید  به امید یافتن مودیان جدید اظهار شده است  و البته وعده دولت مبنی بر عدم افزایش میزان پایه های مالیاتی اعلام شده است اما با توجه به شرایط حاکم بر جامعه تحقق درآمدهای مالیاتی بر اساس پیش بینی های صورت گرفته دور از تصور است.  معافیت مالیات حقوق های کمتر از 10 میلیون تومان در حالی اعلام شده که به گفته مسئولان و پژوهشگران خط فقر بالاتر از این رقم اعلام شده است اما همچنان گروه حداقل بگیران در صف نخست مالیات دهندگان قرار دارند، از این رو مسئولان ذیربط در شورای عالی کار امیدوارند با افزایش حقوق ها در سال آینده برای کارگران و تعیین سبدهای خانوار برای آنها و افزایش معافیت های مالیاتی بر اساس جدول های تنظیم شده به صورت پلکانی در سال آتی وضعیت مطلوب تری برای این گروه را رقم بزنند.

او افزود: در فرآیند پرداخت مالیات کارگران و کارمندان ویترین و سرلیست پرداخت کنندگان مالیاتی به شمار می آیند این درحالی است که این گروه با وجود کمترین مالیات همواره اولین پرداخت کنندگان مالیات به شمار می آیند و در مقابل گروه بسیاری از افراد با استفاده از رانت یا به صورت غیررسمی در نظام اقتصادی فعالیت می کنند بدون اینکه حتی ریالی مالیات پرداخت کنند. تاکید دولت بر دریافت مالیات و تامین درآمدهای دولتی از این کانال در حالی صورت می گیرد که در روند تعیین حقوق کارگران و کارمندان دولت بیشترین مقاومت را برای افزایش حقوق این گروه به خرج می دهد.

فرصت‌آفرینی برای عدالت‌مالیاتی

بنا به گفته دولت درآمدهای مالیاتی در سال جاری با تمهیدات خاص و سیاست گذاری ویژه ای مانند اتصال دستگاه‌های کارتخوان به سازمان مالیاتی و شناسایی مودیان جدید به صورت کامل محقق شده و در حقیقت فرصتی برای اجرای عدالت مالیاتی در سطحی کوچک فراهم شده است اما پیش بینی دولت برای رشد درآمدهای مالیاتی در سال آینده باید با اتکا به درآمد سرمایه داران و فراریان از پرداخت مالیات و مخالفان با اجرای طرح هایی مانند طرح مالیات بر عایدی و سرمایه عملیاتی شود چرا که فشار بر اقشار آسیب پذیر جامعه بیش از این امکان پذیر نمی باشد و ثروتمندان و صاحبان کالاهای لاکچری نیز باید به صف مالیات دهندگان بپیوندند. اتصال دستگاه های کارتخوان به سازمان امور مالیاتی و تشکیل پرونده مالیاتی برای آنها از جمله اقدامات پیشرفته ای محسوب می شود که ظرفیت های پرداخت مالیات را افزایش داد و چنانچه از میان گروه مالکان خودرو و خانه هایی که به عنوان کالای سرمایه ای خریداری می شود باز هم مودیان جدید در قالب پایه های جدید مالیاتی شناسایی و ملزم به پرداخت مالیات شوند در حقیقتی فرصتی برای توسعه عدالت مالیاتی – اجتماعی ایجاد شده که در راستای اهداف مالیاتی دولت نیز خواهد بود .

ضرورت مالیاتی ستانی فراتر از دایره حقوق بگیران

در حقیقت نباید بارِ تامین کسری بودجه دولت از طریق درآمدهای مالیاتی فقط بر شانه گروه متوسط یا افرادی با عملکرد روشن سنگینی کند و دیگر افراد حقیقی و حقوقی به صورت آشکار و قلدرمآبانه یا معافیت و فرارهای مالیاتی از انجام وظیفه قانونی و شرعی و اجتماعی و اخلاقی خود شانه خالی کنند. هر چند بر اساس پیش بینی های صورت گرفته در سال آتی با وجود شناسایی مودیان جدید مالیاتی سالی دشوار برای مردم و دولت پیش بینی می‌شود که البته امید است با گذر از سال های نخست اجرای طرح های مالیاتی اجرای طرح مالیات ستانی به صورت گسترده و فراتر از دایره محدود حقوق کارمندان و کارگران فرصت اجرا پیدا کند.

معمای معافیت مالیاتی پولداران

به گزارش تجارت، دولت در مسیر تحقق اجرای پایه های مختلف مالیات، طی سال های گذشته به منظور تحت شمول قرار دادن گروه های بیشتری در مسیر اخذ مالیات، اقدامات مختلفی مانند؛ اتصال کارتخوان ها و پایانه های خرید و فروش به مراکز امور مالیاتی، رصد بانک ها به منظور اطلاع از تراکنش های بانکی و اِعمال طرح های مالیاتی و ... را اجرایی کرده است. طرح های مالیات ستانی از خانه ها خالی، خودروهای لاکچری، مالیات بر عایدی سرمایه و ... از دیگر طرح هایی محسوب می شود که به گفته دولت توانسته است سهم درآمدهای مالیاتی در سال گذشته نسبت به درآمدهای مالیاتی را به طور مطلوبی افزایش دهد.

عدالت محوری حلقه فراموش شده مالیات ستانی

عدالت محوری یکی از اصلی ترین امور در فرآیند مالیات ستانی به شمار می آید که به دلایل مختلف هنوز در کشور به صورت کامل ومطلوب اجرایی نشده است و از این رو سطح مشارکت در پروسه مالیات ستانی از سوی مردم در واکنش به تبعیض‌های موجود کاهش یافته است . معافیت و فرارهای مالیاتی بدون واکنش جدی از سوی افراد حقیقی و حقوقی و همچنین نهادها و سازمان های دولتی و نیمه دولتی سئوال اصلی بخش عظیمی از افراد جامعه است که چرا برخی از سازمان ها با وجود گردش مالی بسیار و آشکار از پرداخت حداقل مالیات در کشور معاف هستند و چگونه است که هیچ ابزاری نیز برای خوداظهاری این گروه از افراد و یا سازمان های دولتی یا خصولتی وجود ندارد. با وجود زمزمه های موجود در باره عدم شفافیت در این حوزه هیچ پاسخی شنیده نمی شود . اعتراضات نسبت به این امر در حالی افزایش می گیرد که مطالبه گری های گاه و بی گاه مردم و برخی اوقات مسئولین در این زمینه با واکنش هایی روبرو می شود که حتی باعث می شود مطالبه گران گامی نیز به عقب بردارند.

کارشناسان معتقدند از آنجا که همواره کارمندان و کارگران و ... در صف نخست دریافت مالیات قرار دارند این ذهنیت برای عامه مردم ایجاد شده است که گویا مالیات از نظر دولت به دو بخش مالیاتِ خوب، برای کارمندان و کارگران و ... و مالیات بد برای معاف شدگان دائمی و فراریان از مالیات تعریف شده است.