معادلات جهانی و تجهیزات نظامی

ابرقدرت‌ها چه  آمریکا، چه روسیه و چه چین و حتی قدرت‌های هسته‌ای دیگر مانند فرانسه و انگلستان و سایر قدرت‌هایی که در شورای امنیت سازمان ملل متحد حق وتو دارند در سطوح مختلف از جمله سیاسی و نظامی و مسائل استراتژیک و اقتصادی رقابت‌هایی با هم دارند. روسیه که در همسایگی اروپاست همواره مسائل مختلفی از جمله مساله نظامی و سیاسی با غرب و ناتو دارد. چین نیز در مسائل سیاسی ، استراتژیک و نظامی رقابت‌هایی با آمریکا دارد. همین طور کشورهای دیگری که حق وتو در شورای امنیت دارند با این وجود صرف نظر از رقابت‌هایی که این قدرت‌ها با یکدیگر دارند، در سطوح بالاتر یک سری هماهنگی‌هایی با یکدیگر دارند و اینگونه نیست قدرت‌های جهانی خطوط قرمز‌ها را برای صلح جهانی و هماهنگی‌های استراتژیک کنار بزنند. چه آمریکا، چه روسیه چه چین و فرانسه و غیره با یک ایران هسته‌ای  که دارای بمب اتمی باشد موافق نیستند. روس‌ها نمی‌خواهند در مرزهای جنوبی خود یک ایران دارای بمب اتمی را داشته باشند. از این رو نوعی هماهنگی با غربی‌ها در این مورد دارند. همچنین روس‌ها در حیاط خلوت‌ خود در منطقه نیز اولویت‌های دیگری دارند و هرچند ایران را متحد استراتژیک خود می‌دانند اما مسائل استراتژیک خاص خود را هم دنبال می‌کنند و در این سطوح کشورهای بزرگ جهان مانند روسیه و چین و آمریکا هماهنگی‌هایی با هم دارند لذا اگر مشاهده می‌شود که روس‌ها سلاح‌های دفاعی را در موقعیتی به ایران تحویل می‌دهند که دیگر مانعی برسر راه مبادله نظامی با ایران ندارند، این مهم تحت همان مسائل استراتژیک بین قدرت‌های جهانی صورت می‌گیرد. لذا در تحویل اس300ها  ابتدا صبرکردند که برجام امضا شود و در مرحله بعد بود که این سلاح‌ها را با تاخیر در اختیار ایران قرار دادند. اکنون نیز که قصد دارند سوخو- 35ها را به ایران تحویل دهند  در ابتدا صبر کردند که مهلت مکانیزم ماشه تمام شود و ایران از منظرخرید موشک و تسلیحات دستش بازتر شد آنگاه مشاهده کردیم که روس‌ها  قصد  کردند که هواپیماها و بالگردهای پیشرفته  را در اختیار ایران قرار دهند تا در معرض اتهاماتی به علت تحریم ایران قرار نگیرند. از این منظر باید هماهنگی بین قدرت‌های جهان از قبل صورت گرفته باشد چرا که ابرقدرت‌ها تلاش دارند اقدامی انجام ندهند که منافع آنها در برابر هم قرار گیرد. به همین علت هم هست که با یکدیگر هماهنگ‌اند تا  اقدامی کنند که ایران سلاح هسته‌ای نداشته باشد. حال این سوال پیش می‌آید که آیا این هواپیماهای جنگی پیشرفته برای سامانه تدافعی ایران اهمیت دارد یا نه! بایدگفت که عموما دارا بودن تسلیحات موجب بازدارندگی دشمنان که چشمداشت به کشور دارند، می‌شود. البته تسلیحاتی در اختیار کشورما باید باشد که هم حالت تهاجمی و هم حالت تدافعی داشته باشد که با خرید این سطح از تجهیزات از روسیه عملا این وضعیت برای ایران به وجود می‌آید ضمن اینکه خرید این تسلیحات از روسیه برای ایران کارایی هم دارد و اگر افراد کارآزموده هدایت  این تجهیزات را عهده بگیرند می‌توانند در حالت تهاجمی  از آن برای دفاع از کشور استفاده کنند. ضمن اینکه اضافه شدن این تجهیزات موجب به روز شدن سامانه‌های هوایی ایران می‌شود که سال‌ها از عمر آنها گذشته است. از این منظر هم بود که ایران به سمت دفاع موشکی رفت تا هم  حالت بازدارندگی در برابر دشمن داشته باشد و هم اینکه ضربات  کاری‌ را به کشور مهاجم وارد کند.

*علی اصغر زرگر

 کارشناس روابط بین‌الملل