محک یا زمینه‌چینی؟

در حقیقت افزایش قیمت بنزین در حالی که دیگر اقلام اساسی و غیراساسی در کشور از روند افزایشی شتابان برخوردار هستند، افزایش قیمت متناسب و هماهنگ بنزین را ضروری می سازد اما شاید جو جامعه تاکنون جسارت این اقدام را به مسئولان نداده است. ولی گروهی از کارشناسان بر این باور هستند که افزایش نیافتن قیمت بنزین در حالی که همه چیز گران شده است تبعات خوشایندی را در آینده ای نه چندان دور نخواهد داشت و شاید به افزایش انفجاری قیمت بنزین بینجامد. اما برخی از کارشناسان نیز معتقدند افزایش قیمت بنزین همواره باعث ایجاد حساسیت های شدیدی در جامعه شده است که به‌نظر می رسد که اقدام مسئولان در عدم افزایش قیمت بنزین در شرایط کنونی مطلوب باشد. اما آنها نیز افزایش قیمت تدریجی بنزین بر اساس آنچه که پیش از ریاست جمهوری احمدی نژاد در جامعه جریان داشت را بهترین گزینه برای کنترل قیمت بنزین با توجه به شرایط جامعه می‌دانند.

بررسی راهکارهای افزایش قیمت عادلانه بنزین

آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران درباره ضرورت های افزایش قیمت بنزین به «آرمان ملی» گفت: افزایش قیمت بنزین همواره یکی از مسائلی است که جامعه نسبت به آن حساس هستند و از این رو مسئولان نیز به منظور حساسیت زدایی نسبت به افزایش قیمت بنزین با وجود افزایش اکثر کالاها و اقلام خوراکی و غیرخوراکی، حساس هستند و نسبت به آن بسیار محافظه کارانه عمل می کنند، اما بدیهی است روش افزایش قیمت پلکانی بنزین یکی از روش های مطلوب برای بنزین تلقی می شود که در زمان دولت آقای احمدی نژاد متوقف شد و پس از آن با مشکلاتی در این بخش مواجه شدیم.

او ادامه داد: هر چند فرهنگ سازی برای مصرف سوخت و تاکید بر بهینه سازی مصرف انرژی در حوزه های مختلف از اهمیتی وافر برخوردار است، اما نباید از نظر دور داشت که با بررسی های کارشناسانه و اتخاذ سیاست های مناسب می توان روند افزایش قیمت بنزین متناسب با شرایط جامعه را نیز اجرایی کرد تا با اجرای سیاستی عادلانه این رویکرد نیز در کشور عادی سازی شود.

افزایش قیمت مشروط با «کارت انرژی»

نجفی از ارائه طرح کارت انرژی به دولت برای این منظور خبر داد و افزود: کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در این راستا طرحی به مسئولان ارائه کرده است که بر اساس آن با ارائه کارتی تحت عنوان «کارت انرژی» به هر فرد با اعتباری با ارزش ریالی مشخص ( حدود 2 میلیون و 500 هزار تومان)، امکان استفاده از این کارت برای سهمیه سوخت به میزان معین و غیرقابل فروش ارائه می شود و در صورت تمایل به استفاده بنزین بیشتر امکان فروش بنزین در جایگاه های سوخت با قیمتی بیشتر که حتی تا سقف هر لیتر به قرار 15 هزار تومان نیز ممکن است را مهیا سازند.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران این طرح را در حال حاضر فقط در حد پیشنهاد به دولت ذکر و بیان کرد: البته نباید از نظر دور داشت که این طرح یا هر اقدامی مشابه در باره بنزین نمی تواند به تنهایی مثمر ثمر باشد چرا که پیش از اجرای هر طرحی در خصوص قیمت بنزین باید همراه با کنترل مصرف این محصول و بهینه سازی مصرف آن و همچنین حذف خودروهای غیراستاندارد و ... باشد در غیراینصورت در آغاز عقیم می شود و نتیجه ای را به همراه نخواهد داشت.

حساسیت های موجود در خصوص افزایش قیمت بنزین

او ادامه داد: در حال حاضر هم مسئولان هم مردم نسبت به افزایش قیمت بنزین حساس هستند و بهتر است قبل از اجرای هر طرح و پیشنهادی در این زمینه، با توجیهات منطقی از میزان حساسیت موجود در جامعه کاسته شود و سپس با طرح های اقتصادی – اجتماعی در این زمینه ورود پیدا کرد.

نجفی بیان کرد: روند کنونی تولید و مصرف بنزین در کشور مناسب نیست، اگر مصرف مدیریت نشود به مشکل برخورد می‌کنیم، باید به سمت سوخت جایگزین و کاهش مصرف سوخت برویم یا اینکه بتوانیم با تولید بیشتر زمینه صادرات را فراهم کنیم و هم مطمئن باشیم که کشور نیازی به واردات پیدا نکند. مدتی به موضوع سی ان جی بها دادیم و از طرفی آن را رها کردیم که می تواند اقتصاد پویایی را داشته باشد و امکان صرفه جویی در مصرف سوخت با مشارکت بخش خصوصی باشد تا سی ان جی گسترش پیدا کند و مکانیزم و اتوماسیون آن را ارتقا دهیم.

چالش های اقتصاد ایران

حسن مرادی، کارشناس حوزه انرژی در این باره گفت: وضعیت اقتصادی ایران و تفاوت‌های موجود در آن با دیگر کشورهای جهان به گونه‌ای است که دولت در تصمیم گیری‌های خود به ویژه در حوزه اقتصادی بسیار متفاوت با دیگر نقاط جهان عمل می‌کند چرا که واکنش‌های مردمی در قبال این تصمیم گیری‌ها متفاوت است و از این‌رو نمی‌توان به‌راحتی برنامه‌ریزی‌های اقتصادی تاثیرگذار در بازه زمانی طولانی مدت را در کشور اجرایی کرد که البته این امر به دلیل شرایط خاص کشور ناشی از تحریم‌ها و تورم و دیگر شاخص‌هایی است که منجر به بیمار شدن اقتصاد کشور شده است.

او افزود: افزایش قیمت خدمات و کالاهای اعم از اساسی و غیراساسی در سالیان اخیر رویکردی است که نمی‌توان آن را انکار کرد اما قیمت سوخت با وجود تورم بیش از 50 درصدی در کشور تاکنون افزایش نیافته است با وجود اینکه دولت به شدت نیازمند تامین اعتبارات و درآمدهای لازم جهت رفع مشکلات و اجرای پروژه‌های عمرانی است اما شرایط اقتصادی و اجتماعی موجود اجازه انجام چنین کاری را به دولت نمی‌دهد و با وجود شایعات فراوان در خصوص افزایش قیمت بنزین این امر هنوز عملیاتی نشده است چرا که دولت چنانچه با وجود احساس ضرورت فراوان دست به چنین اقدامی بزند قادر به کنترل تبعات آتی آن را ندارد و از سوی دیگر شرایط هماهنگی این افزایش قیمت احتمالی با دیگر بخش‌ها نیز وجود ندارد در حقیقت جامعه و اقتصاد کشور شرایط افزایش قیمت بیشتری در سطوح دیگر وجود ندارد.

مزایا و معایب عدم افزایش قیمت بنزین

مرادی اضافه کرد: عدم افزایش قیمت بنزین باعث تداوم چرخه ناسالمی در بخش تولید و تامین و عرضه انرژی می‌شود چرا که اعتبارات لازم در این حوزه تامین نمی‌شود و مشکلات در این بخش طی یک چرخه ناسالم به دیگر بخش‌های نیز سرایت می کند.

این کارشناس انرژی ادامه داد: تکذیب خبرها و شایعات افزایش قیمت بنزین نیز تاکنون به دلیل همین مشکلات صورت می گیرد اما آنچه مسلم است این است که افزایش قیمت بنزین نیز مانند کالاهای دیگر ضرورتی است که چنانچه با تاخیر بیشتر صورت گیرد به مرحله انفجار قیمتی می‌رسد که تبعات منفی آن بیشتر از افزایش قیمت تدریجی خواهد بود.

راهکار بهینه بنزینی

او توضیح داد: مجلس ششم بدون درنظر گرفتن عملکرد آن، مصوبه‌ای خوب مبنی بر افزایش قیمت منظم سالانه حدود 20 درصدی بنزین را عملیاتی ساخت که مجلس هفتم به منظور اجرای تثبیت قیمت‌ها این مصوبه را لغو کرد و به دنبال افزایش قیمت بنزین به رویکردی سلیقه‌ای و بدون نظم زمانی منجر شد که در آخرین دوره افزایش قیمت بنزین با نارضایتی و اعتراضات مردمی همراه بود که نتایج ناخوشایندی را نیز به همراه داشت .

مرادی درباره راهکار حل این مشکل گفت: بهترین راهکار برای جلوگیری از اعتراضات به افزایش قیمت بنزین این است که در پروسه‌ای از پیش اعلام شده مجدداً مصوبه‌ای مبنی برای افزایش قیمت بنزین سالانه تا سقف 20 درصد از سوی مجلس تعیین و اجرایی شود تا این افزایش قیمت نیز به صورت منظم و قابل کنترل هر سال با اطلاع و آگاهی مردمی انجام شود چرا که در غیراینصورت همچون غده‌ای سرطانی به تخریب دیگر بخش‌های کشور حتی در صورت افزایش نیافتن قیمت بنزین منتهی می‌شود.

بهترین زمان افزایش قیمت بنزین

او درباره بهترین زمان برای افزایش قیمت بنزین گفت: تصویب مصوبه افزایش قیمت بنزین و اطلاع رسانی در این زمینه از هم اکنون به مردم و کنترل دیگر بخش‌ها مانند افزایش قیمت تاکسی و دیگر وسایل حمل و نقل با افزایش قیمت معقول در سال آینده بهترین گزینه برای اجرای این مسئله است بدیهی است در صورت بی توجهی به این مهم تبعات شدید افزایش قیمت بنزین غیرقابل گریز دامنگیر جامعه و دولت خواهد شد.