هوای آلوده؛ از خوزستان تا تهران

برخی دلیل این آلودگی را در مازوت‌سوزی می‌دانند؛ موضوعی که در سال‌های گذشته هم مطرح شده و مسئولان هم البته منکر شدند؛ اتفاقی که امسال هم رخ داده و به آن خواهیم پرداخت اما بحث استفاده بی‌رویه از وسایل نقلیه و نیز اتومبیل‌های فرسوده و موتورسیکلت‌های دودزا هم مطرح است که در فصل سرما استفاده بیشتری از آن می‌شود همزمان بحث کیفیت بنزین و البته زباله سوزی هم مطرح می‌شود.پیش از توجه به این عواملی که می‌توانند منجر به آلودگی هوا شوند بد نیست به برخی وظایف و مسئولیت‌ها در حوزه محیط زیست، شهری و آلودگی هوا هم اشاره کنیم که تاثیر آن‌ها بر آلودگی‌ها به ویژه در فصل گرما اثبات شده؛ برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و خشک شدن زمین، کم‌آبی و بی‌آبی ناشی از حفر چاه‌های غیر ضروری و نیز عدم مناسب سازی و آماده بودن زیرساخت‌ها برای بهره برداری از آب ناشی از بارندگی و سیلاب که این روزها شاهد آن هم در برخی مناطق و نواحی کشور هستیم و متاسفانه مسئولان هنوز نتوانسته‌اند سیستم‌های هدایت این آب‌ها به منظور بهره‌وری در نظر گرفته و به کار بیندازند.

مازوت سوزی نداشتیم!

روز گذشته با شدت گرفتن آلودگی هوا، بحث مازوت سوزی نیروگاه‌ها و نقش آن در افزایش آلودگی هوا در فصل سرما مطرح شد. و طرح این سوال که در تهران مازوت‌سوزی داریم؟ مسئولان هم بیکار نمانده و پاسخ دادند؛ در اینجا توضیحات معاون محیط زیست انسانی اداره کل محیط زیست استان تهران را می‌بینیم.زهره عبادتی گفت: خوشبختانه ازسال ۹۸- ۹۷ در صنایع و نیروگاه‌های موثر بر آلودگی هوای استان تهران، مازوت سوزی نداشته‌ایم. امیدوارم امسال هم این موضوع مد نظر شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی و هم شرکت گاز استان قرار بگیرد و تمام تلاش خود را برای تامین سوخت گاز طبیعی نیروگاه‌ها و صنایع انجام دهند. هر چند که ما تاکید می‌کنیم نیروگاه‌هایی که ناگزیر از مصرف سوخت دوم در فصل سرد استفاده کنند حتی اگر گازوئیل باشد، گازوئیل استاندارد در اختیار آن‌ها قرار داده شود.از نظر معاون محیط زیست استان تهران، پسماندسوزی کاهش قابل توجهی داشته هرچند «عبادتی» درباره مقابله با پسماندسوزی به عنوان یکی از عوامل آلودگی هوای تهران هنگام سرما گفت: پسماندسوزی با شروع فصل سرما مقداری افزایش می‌یابد. بخشی از پسماندسوزها افراد سودجویی هستند که به دنبال کابل‌ و... هستند، برخی برای گرمایش این کار را انجام می‌دهند. پسماندسوزی در تهران قابل توجه است. خوشبختانه سال گذشته آمار کاهشی نسبت به سال قبل از آن داشتیم، یعنی در سال ۱۴۰۰حدود ۹۰۰ مورد پسماندسوزی شناسایی شد اما این عدد در سال ۱۴۰۱ تقریبا به نصف کاهش پیدا کرد.

این حمل و نقل آلوده ساز

مسئول محیط زیست درباره تاثیر استفاده از اتوبوس برقی بر کاهش آلودگی هوای تهران هم صحبت‌هایی مطرح کرد و توضیح داد که مطالعات سیاهه انتشار نشان می‌دهد که حدود ۲۴ درصد از آلودگی هوای پایتخت ناشی از ناوگان حمل و نقل عمومی اعم از اتوبوس، مینی‌بوس و تاکسی‌های فرسوده است. در شهر تهران دو مشکل داریم؛ هم نیاز به نوسازی و هم توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی داریم. تعداد اتوبوس در حال تردد حدود ۲۵۰۰ دستگاه است که بخشی از آن فرسوده است، در حالی که با توجه به تراکم جمعیتی، تهران به بیش از ۱۰ هزار دستگاه اتوبوس نیاز است که تا حدودی توسعه حمل و نقل محقق شود.هرچند به گفته او «به نظر می‌رسد شهرداری در حال حاضر در حال نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی است. از حدود ۴۸۰۰ دستگاه اتوبوس شهرداری تهران، بیش از ۲۰۰۰ دستگاه از رده خارج شده است و باید آن‌ها را جایگزین کند. به‌طور قطع هر چقدر حمل و نقل عمومی افزایش یابد، هم سهم خودروهای فرسوده و هم سهم اتوبوس‌ها در انتشار ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون کاهش می‌باید.»به گفته کارشناسان مهم‌ترین عامل آلودگی هوا در کشور موتورسیکلت‌ها و خودروهای فرسوده هستند. خودروهای فرسوده ۲۵ برابر بیشتر از خودروهای یورو۲ آلودگی تولید می‌کنند و حدود ۴۵ درصد از خودروهای کشور فرسوده و از رده خارج هستند. از طرفی ۸۸ درصد آلودگی هوا در ایران ناشی از موتورسیکلت‌ها و خودروها و ۱۲ درصد ناشی از منابع ثابت و صنایع است.باید گفت که موتورسیکلت‌ها بیش از ۴ برابر خودروها آلایندگی دارند. بیش از ۹۰ درصد موتورسیکلت‌ها کاربراتوری و ۸۶ درصد آن‌ها فرسوده هستند. ۲۱۹ شرکت در ایران موتورسیکلت تولید می‌کند که اکثر آن‌ها بنزینی و غیراستاندارد هستند.

نقش ۸۰ درصدی موتورسیکلت‌ها در آلودگی‌های تهران!

درصدی که به موتورسیکلت‌ها برای نقششان در آلودگی‌ها نسبت می‌دهند همیشه بالاست و اندکی متفاوت. در تازه‌ترین آمار، روز گذشته، رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران گفت 80 درصد از منابع آلودگی هوا مربوط به خودروهای فرسوده و موتورسیکلت‌هاست.جعفر تشکر هاشمی در نشست خبری گزارش عملکرد کمیسیون مربوطه با اشاره به موضوع آلودگی هوا در شهر تهران گفت: ده‌ها سال است که شهروندان تهرانی از این چالش و مشکل در رنج قرار دارند. به طوری‌که بر اساس آمارها بیش از 80 درصد از منابع آلودگی هوا مربوط به ذرات معلق ریز 2.5 میکرون (تردد خودروهای فرسوده و موتورسیکلت‌ها) است. او با بیان اینکه طبق آمار یک موتورسیکلت تا 8 برابر خودرو سواری یورو 2 آلودگی ایجاد می‌کند، اضافه کرد: خودروهای فرسوده به همراه موتورسیکلت‌ها منبع تولید‌ آلودگی هوا در شهر تهران محسوب می‌شوند.

از چین کمک بگیریم

رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با بیان اینکه عنوان می‌شود 20 الی 30 سازمان در قبال آلودگی هوا وظایف و مسئولیت‌هایی را دارند به تجارب کشورهای دیگر اشاره کرد. ادامه داد: کشورهای مختلف تجارب زیادی را در ارتباط با کاهش آلودگی هوا در کلانشهرهای خود دارند. از این شهرها می‌توان به شهر پکن اشاره کرد که در یک بازه زمانی به عنوان یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان محسوب می‌شود اما در یک اقدام منطقی و یک بازه زمانی با برقی کردن حوزه حمل و نقل خود توانست از رده شهرهای آلوده خارج شود و ما نیز می‌توانیم از این تجربیات استفاده لازم را ببریم.

او هم به موضوع برقی کردن موتورسیکلت‌ها و خودروها اشاره کرد و گفت: یکی از راهکارهای مهم برای کاهش آلودگی هوا همین مسئله است که در دنیا نیز به سمت این موضوع گام برداشته‌اند. اما ما همچنان در نقطه صفر در این مسیر قرار داریم.

تاثیر قیمت نجومی خودرو

رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با انتقاد از تولیدخودروهای بی‌کیفیت و آلاینده در کشور گفت: یکی دیگر از موضوعاتی که باعث شده شهروندان به سمت نوسازی خودروها گام برندارند، قیمت نجومی خودرو است به طوری‌که برای نوسازی خودرو مردم باید هزینه‌های زیادی را پرداخت کنند که در توان آنها نیست و دولت باید در این مسئله ورود کند و قیمت‌های منطقی در این زمینه تعیین کند تا شاهد نوسازی خودروهای فرسوده و کاهش آلاینده‌ها و در ادامه کاهش مرگ و میرها به دلیل کاهش آلودگی هوا باشیم.

تشکری هاشمی با اشاره به اینکه در بودجه 1402 شهرداری تهران 700 میلیارد تومان جهت نوسازی و برقی کردن موتورسیکلت‌ها در شهر تهران اختصاص داده شده گفت: تا امروز هیچ رقمی از این اعتبار به عنوان تسهیلات برای برقی کردن موتورسیکلت‌ها اختصاص نیافته و امیدواریم در این مسیر اقداماتی صورت بگیرد و شهرداری هر چه سریع‌تر به سمت برقی کردن اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها برود علاوه بر اینکه در این مسیر سیاست‌های تشویقی را نیز برای افراد در نظر بگیرد.

او ادامه داد: خودروهای برقی در بیرون از مرزها به مراتب قیمت‌شان کمتر از خودروهای بنزینی در داخل کشور است و چنانچه تدبیری از سوی مسئولان قرار بگیرد تا مرزها باز شود و خودروهای برقی وارد کشور و کلانشهرهایی مثل تهران شوند، شاهد کاهش آلودگی هوا، مرگ و میرهای ناشی از آلودگی هوا خواهیم بود. اما متاسفانه قیمت نوسازی خودروها در داخل کشور به قدری گران است که افراد تمایلی به نوسازی خودروهای فرسوده خود ندارند.

رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با انتقاد از راه‌اندازی کارگروه‌های اضطراری در ارتباط با آلودگی هوا گفت: تشکیل چنین کارگروه‌ها و قرارگاه‌هایی اصلا نمی‌تواند به نفع کاهش آلودگی هوای تهران کمک کند و تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها و... در زمان آلودگی هوا راهکار درستی نیست و باید راهکار علمی و عملی در دستور کار قرار بگیرد.