ایران، سوریه و عربستان محور آتش‌بس غزه

کشورهای اسلامی نیز البته تلاش‌هایی در این زمینه داشتند. قطر  کوشید در زمینه تبادل زندانیان به دستاوردهایی برسد. ریاض هم البته نشست‌هایی را در این زمینه با حضور وزرای خارجه و برخی دیپلمات‌های منطقه برگزار کرد و روز گذشته نیز کوشید در سطح سازمان همکاری‌‌های اسلامی و اتحادیه عرب نشستی اضطراری را برگزار کند. امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به حضور رئیس جمهور در نشست سران کشورهای اسلامی و عربی تصریح کرد که رئیس جمهور پیشنهادهای مهمی را در این اجلاس ارائه خواهد کرد.  او در خصوص نشست سران کشورهای اسلامی و عربی در ریاض در صفحه شخصی خود در برنامه ایکس نوشت: امروز به دلیل اهمیت موضوع غزه، اجلاس فوق‌العاده سران کشورهای اسلامی و عربی به صورت مشترک در ریاض برگزار می‌شود. وی بیان کرد: رئیس جمهور محترم پیشنهادهای مهمی را در اجلاس ارائه خواهند کرد. امیرعبداللهیان همچنین نوشت: علیرغم حضور تمام قد آمریکا در جنگ با مقاومت آزادیبخش فلسطین در غزه، نتانیاهو دومین شکست بزرگ خود را رقم زد.

* از سفر اسد تا سفر رئیسی به ریاض

اولین سفری که در قالب سازمان همکاری‌های اسلامی رسانه‌ای شد سفر بشار اسد به عربستان بود. رسانه‌ها خبر دادند که هواپیمای حامل «بشار اسد» رئیس‌جمهور سوریه در فرودگاه بین‌المللی «الملک عبدالعزیز» در شهر جده به زمین نشسته است. رئیس جمهور سوریه به منظور شرکت در نشست سران اتحادیه عرب و به دعوت «سلمان بن عبدالعزیز» شاه سعودی به عربستان سفرکرده است. مشارکت اسد در این نشست برای نخستین بار پس از بیش از یک دهه جنگ، تحریم و انزوای سوریه صورت می‌گیرد. رئیس جمهوری سوریه در دیدار با عبداللطیف رشید، رئیس جمهوری عراق در مقر اقامتش در ریاض، پایتخت عربستان گفت: آنچه ماشین کشتار اسرائیل را تشویق می‌کند، تبانی غرب است که تمامی مظاهر جنایت‌ و تخریب در نوار غزه را توجیه می‌کند. ایالات متحده و غرب ابزارهای پشتیبانی را ارائه می‌دهند که به انجام کشتارها کمک می‌کند، همچنین پوشش سیاسی از این کشتارها ارائه می‌دهند که روزانه زنان و کودکان و افراد مسن را هدف قرار می‌دهد و به سطح کشتار جمعی می‌رسد. وی عنوان داشت که غصب کردن حق فلسطینی‌ها در خاک و کشورشان از سوی رژیم صهیونیستی و اشغالگری‌اش در خاک سوریه و لبنان علت اصلی و دائمی تمام مشکلات منطقه است. در همین حال، رئیس جمهور عراق اعلام کرد که دیدگاه‌ها در قبال جنگ کشتاری که اشغالگر در غزه و سایر اراضی فلسطین مرتکب می‌شود، برابر است. وی تاکید کرد که باید این جنایت‌ها متوقف و حقوق مشروع مردم فلسطین تضمین شود. در کنار این سفر البته سفر ابراهیم رئیسی به عربستان نیز خبرساز شده است. رئیس جمهور کشورمان در ادامه تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران برای توقف تجاوزات رژیم صهیونیستی، رفع محاصره و آغاز امدادرسانی به مردم مظلوم و مقتدر غزه، به دعوت پادشاهی عربستان سعودی به‌عنوان رئیس دوره‌ای سازمان همکاری اسلامی و به منظور شرکت در جلسه اضطراری سران این سازمان به عربستان سفر کرده است. نکته جالب اینکه این نخستین سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران به عربستان پس از ۱۱ سال است. رئیس جمهور ایران در بدو ورود به ریاض از سوی بن سلمان مورد استقبال قرار گرفت.  از سوی دیگر امیر قطر هم به ریاض سفر کرده  است. این روزها به رغم اختلافاتی که امیر قطر و اسد بایکدیگر در برخی موضوعات منطقه‌ای دارند اما سه کشور ایران، قطر و سوریه بیشترین تلاش‌های دیپلماتیک را برای ایجاد آتش بس و حمایت معنوی از حماس در غزه انجام داده‌اند. در حاشیه این اجلاس البته سید ابراهیم رئیسی در بدو ورود با «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر دیدار و گفت‌وگو کرد. دیدار سران این سه کشور در کنار عراق به رغم برخی اختلافات بین قطر و سوریه در موضوعات منطقه‌ای در ریاض نشان می‌دهد سه کشور که به نوعی حامیان معنوی محور مقاومت هستند، در  موضوع غزه و آتش بس احتمالی و کمک به  مردم بی‌دفاع غزه نقش محوری دارند. به عبارت بهتر باید گفت محور مقاومت در ریاض برای پایان جنگ در غزه تشکیل جلسه داده‌اند. نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر ضمن ابراز نگرانی دوحه از وخامت اوضاع انسانی در غزه، افزایش تلاش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای برقراری آتش‌بس در این منطقه را خواستار شد. محمد بن عبدالرحمان آل ثانی، نخست وزیر و وزیر خارجه قطر اظهار کرد: نگرانی عمیق قطر از وخامت فاجعه‌بار شرایط انسانی در غزه را اعلام می‌کنیم. محمد بن سلمان ولیعهد سعودی در این نشست، تداوم جنگ علیه مردم فلسطین را محکوم کرد و گفت: ما تلاش‌هایی برای محافظت از غیرنظامیان در غزه و توقف جنگ انجام داده‌ایم. ولیعهد سعودی با تاکید بر ضرورت «توقف فوری عملیات نظامی و ایجاد کریدورهای انسانی در غزه» تصریح کرد: سازمان‌های امداد‌رسان بین‌المللی باید به غیرنظامیان در غزه دسترسی یابند. ولیعهد عربستان در ادامه مخالفت خود را با کوچاندن اجباری ساکنان غزه اعلام کرد و خواستار رفع محاصره از آنها شد.

*پیشنهادهای ایران به کشورهای اسلامی

 رسانه‌ها البته از پنجشنبه شب  که سران و دیپلمات‌های کشورهای اسلامی یک به یک  به ریاض سفر می کردند نوشتند: تیم کارشناسی ایران پیش از برگزاری نشست سران کشورهای اسلامی و عربی در عربستان، پیشنهادهای خود را بر پایه دو نکته دفاع از حق مشروع فلسطین و تحریم رژیم صهیونیستی توسط کشورهای اسلامی بیان کرده است. تسنیم نوشت: در همین خصوص یک منبع آگاه بیان کرد که ایران در این مذاکرات کارشناسی 2 هدف عمده را دنبال کرد. نخست، بیان این نکته که دفاع از حق مشروع برای فلسطین مثل مدل بوسنی در سال 1992 تثبیت شود و کشورهای اسلامی اقدامات عملیاتی و کمک‌های تسلیحاتی را برای دفاع از حق مشروع مردم فلسطین ترتیب دهند. (در سال 1992 همزمان با جنایات صرب‌ها در بوسنی علیه مسلمانان، با پیشنهاد ایران حق مردم بوسنی برای دفاع مشروع از خودشان به رسمیت شناخته شد و کمک تسلیحاتی به بوسنی، باعث عقب راندن صرب‌ها و کاهش جنایات آنها شد). علاوه بر این، دومین نکته مطرح شده ایران در نشست مقدماتی این بوده که تحریم‌ اسرائیل توسط کشورهای اسلامی و عربی صورت پذیرد؛ خصوصاً کشورهایی که به صادرات نفت به رژیم صهیونیستی مشغول هستند. همچنین در این جلسات موضوعات مهم دیگری مانند توقف استفاده از فضای آسمانی کشورهای منطقه و مسلمان برای رژیم صهیونیستی و جلوگیری از ارسال سلاح از پایگاه‌های آمریکا در منطقه به سمت اراضی اشغالی مطرح شده است.

*لزوم شکست محاصره علیه غزه

در بیانیه پایانی نشست سران کشورهای عربی و اسلامی در ریاض بر لزوم شکست محاصره علیه غزه و ورود کاروان‌های حامل کمک‌های بشردوستانه به صورت فوری تاکید شد. در این بیانیه ضمن محکومیت‌ حمله رژیم اشغالگر علیه نوار غزه، جنایت‌های جنگی و کشتارهای شنیع انجام شده، بر لزوم لغو محاصره اعمال شده علیه غزه و ورود فوری کاروان‌های کمک‌های بشردوستانه که شامل مواد غذایی، دارو و سوخت به غزه است، تاکید شده است. این بیانیه اعلام می‌دارد: «از شورای امنیت می‌خواهیم که تصمیمی فوری برای محکوم کردن تخریب وحشیانه بیمارستان‌ها در نوار غزه توسط اسرائیل بگیرد. ما همچنین از تمامی کشورها می‌خواهیم که صادرات سلاح و مهمات به مقامات اشغالگر را متوقف کنند». بیانیه پایانی نشست سران کشورهای عربی و اسلامی همچنین تاکید داشته که با توصیف جنگ تلافی‌جویانه علیه غزه و دفاع از خود یا توجیه آن تحت هر بهانه‌ای مخالفت دارد.