عوامل بازدارنده تقابل ایران و آمریکا

هر چند که تاکنون اینگونه قطعنامه‌ها را یا آمریکا و اروپایی‌ها وتو می‌کردند یا از طرف دیگر روس‌ها و چینی‌ها وتو می‌کردند. بنابر این به مجمع عمومی متوسل شدند که ضمانت اجرای آنچنانی ندارد. مگر اینکه این مصوبه مجددا به شورای امنیت برود و مورد تایید قرار بگیرد. اما به هر صورت اسرائیلی‌ها بارها قطعنامه‌های مجمع عمومی را زیر پا گذاشتند و الان هم رسما اعلام کردند این قطعنامه برای آنها ارزشی ندارد و کار خود را ادامه می‌دهند. جالب اینکه با این رویکرد از حمایت اروپایی‌ها و آمریکا نیز بهره‌مند هستند. لذا به نظر می‌رسد جنگی طولانی مدت در پیش خواهد بود. حال اسرائیل هجوم زمینی به غزه داشته باشد یا اینکه به طور کج دار و مریز مردم غزه را در شرایطی قرار دهند که از مرزها فراتر بروند بدین عنوان که مصر را مجبور کنند که گذرگاه‌ها را باز کند یا بخشی از این مردم را در کشوری دیگر اسکان دهد. در نهایت به نظر می‌رسد که این سیاست رسمی اسرائیل است که به گونه‌هایی کار را تا آنجایی پیش ببرد که بتواند اعلام پیروزی کند و حضور نظامی خود را نیز شاید در بخش‌هایی از غزه تثبیت کند. اما در رابطه با روابط آمریکا با ایران آنها نیروهای زیادی را به منطقه آوردند که خودشان معتقدند این رویکرد حالت بازدارندگی دارد و نوعی پشت گرمی برای اسرائیل و کمک رسانی برای آنهاست که به اسرائیلی‌ها بگویند ما پشتیبان شما هستیم. بنابر این شما کار خود را انجام دهید. از طرف دیگر انباشت تسلیحات و نیروهایی که جمع شدند به گونه‌هایی کشورهای عربی و ایران حالت بازدارندگی دارند. به صورتی که اسرائیل نباید از خط قرمزهایی که آمریکایی‌ها مشخص کردند عبور کند و جنگ را گسترش دهد. ولی اینکه آمریکایی‌ها اعلام کردند که اگر به نیروهای ما در منطقه حمله شود ما عکس‌العمل نشان می‌دهیم مشاهده کردیم که عکس‌العمل خود را نشان دادند و دو نقطه را در سوریه هدف قرار دادند و این امکان نیز وجود دارد که به نیروهای حشد الشعبی و نیروهای مردمی در عراق نیز حمله کنند و زهر چشمی نشان دهند. ولی بعید به نظر می‌رسد که حتی اگر حزب‌ا... لبنان نیز وارد جنگ شود، به صورت واضح با اسرائیلی‌ها درگیر شود و آنها را از حمله زمینی گسترده و پیشروی باز دارد تصور نمی‌شود که آمریکایی‌ها بخواهند که با ایران مقابله کنند و درگیر شوند. البته این مساله خواست اسرائیل است و همان‌طور که آقای دکتر ظریف هم گفت اسرائیلی‌ها مدت‌هاست که سعی می‌کنند آمریکا را هم به مقابله با ایران بکشانند. ولی در عین حال آمریکا می‌داند که چند نیروی بازدارنده در منطقه است که نمی‌تواند این کار را انجام دهد. نخست؛ کشورهای عربی که خصوصا عربستان و امارات متحده عربی و قطر که گرچه دوست آمریکا هستند، اما در عین حال نمی‌خواهند که این منطقه دچار تنش شود چون به ضررشان است که تنگه هرمز با تغییراتی روبه‌رو شود و عبور نفتکش‌ها محدود شود. لذا اگر این منطقه بخواهد دچار جنگ شود در یک دوران محدودی خواه ناخواه بحرانی بین‌‌المللی خواهد شد که ابتدا دامنگیر کشورهای عربی حوزه جنوبی خلیج فارس خواهد شد. مساله دوم خود ایران است که کشور کوچک و ضعیفی نیست و هر گونه درگیری با ایران به گونه‌هایی ممکن است که کل منطقه را به آتش بکشد لذا آنها از این امر به شدت احتراز می‌کنند.

* علی‌اصغر زرگر

تحلیلگر مسائل بین‌الملل