دستاورد لغو تحریم‌های تسلیحاتی

طبق این قطعنامه 27 مهرماه عملا تحریمی تحت عنوان تحریم موشکی و تولیدات متعارف ایران دیگر وجود ندارد و معنای آن نیز این است که ایران می‌تواند خرید ، فروش و صادرات و واردات تسلیحات متعارف و قطعات مربوطه را داشته باشد. می‌توان گفت که این یکی از مهم‌ترین دستاوردهای برجام به حساب می‌آید منتها آنچه اتفاق افتاد اینکه کشورهای عضو اتحادیه اروپا موضوع قطعنامه 2231 را به جنگ اوکراین، موضوع پهپادها و احتمال فروش موشک‌های بالستیک ایران به روسیه مطرح کردند و لذا خواهان تمدید تحریم‌های ایران شدند و به ادعای خودشان برای اولین بار ضد برجام عمل کردند. تصور می‌شود کشورهای اروپایی زمانی که بخواهند کار منفی انجام دهند این کار را قوی انجام می‌دهند اما برای کارهای مثبت توان لازم را ندارند. به ویژه زمانی که طرف آنها آمریکا باشد. چنانکه دیدیم آب باریکه اینستکس را نتوانستند فعال کنند. حال این پرسش به وجود می‌آید که در عرصه عمل چه اتفاقی می‌افتد؟ باید اذعان داشت که در عرصه عمل دیدیم که موضوع از لحاظ حقوقی کاملا پیش رفت و دبیر خانه شورای امنیت سازمان ملل متحد در نامه‌ای رسمی به همه اعضا اعلام کرد که بند غروب عملا منقضی شده و به عبارتی کشورهای دنیا الزامی برای تحریم تسلیحاتی ایران ندارند. دلیل آن هم این است که هر زمان قطعنامه‌ای صادر می‌شود چون در قالب فصل هفتم و لازم الاجراست تمام کشورها موظف هستند که هر سه ماه یک بار گزارش اجرای قطعنامه را به دبیرخانه شورای امنیت اعلام کنند. یعنی به عبارتی باید به شورای امنیت اعلام می‌کردند که این بخش از تحریم‌ها یعنی تحریم‌های تسلیحاتی ایران را چگونه اجرایی کردند و اگر مواردی را داشته که در سیاست آنها یا تشکیلات متعارف موشکی آنها وجود داشته باید گزارش می‌کردند. منتها از تاریخ 27 مهرماه دیگر کشورهای دنیا الزامی ندارند که چنین گزارشی بدهند. البته غیر از 47 کشور دنیا که عمدتا اروپایی ‌و آمریکایی هستند و کشورهای وصل به این حوزه مثل نیوزلند و استرالیا و... که اینها اعلام کردند که ما این بند را اجرا نمی‌کنیم . ادعایشان نیز این است که خود ایران به این مساله پایبند نبوده و در ایران قرار بود تا 8سال در حوزه موشکی فعالیت‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای ادامه نیابد که البته گفته آنها بهانه‌ای بیش نیست . در کل این موضوع را می‌توان یک دستاورد تلقی کرد. ایران می‌تواند از این دستاورد برای دو حوزه نخست؛ واردات تکنولوژی برتر موشکی به ویژه روسیه که الان به دلایل سیاسی این کار را انجام خواهند داد و دوم اینکه می توان از این موضوع به عنوان صادرات استفاده کرد و ایران می‌تواند به عنوان یک کشور صادر کننده تجهیزات متعارف به ویژه موشکی تبدیل شود. چرا که کشورهای کوچک و متوسط دنیا جزء این 47 کشور نیستند و اتفاقا برای خرید تسلیحات از همان 47 کشور آمریکا و متحدان غربی به شدت دچار مشکل هستند. ایران که به ویژه در زمینه موشکی پیشرفته محسوب می‌شود می‌تواند یک بازار تسلیحاتی عمده برای خود ایحاد کند که از آن مهم‌تر منجر به شکل گیری یکسری دوستان راهبردی برای ایران می‌شود .

*حشمت‌ا... فلاحت‌پیشه

تحلیلگر مسائل بین‌الملل